Ze werd er diep ongelukkig van, de mondkapjes die ze overal op straat en in de natuur zag liggen. Overtuigd dat dit anders kon, bedacht Marianne de Groot-Pons een oplossing: biologisch afbreekbare kapjes. In het voorjaar geven ze nog bloemen ook.

"Ik vond het echt verschrikkelijk om te zien." Sinds het invoeren van de mondkapjesplicht zag Marianne steeds vaker blauwe wegwerpkapjes rondzwerven. "Als alternatief heb je natuurlijk kapjes van stof die je kunt wassen. Maar raak je die kwijt, dan blijven ze alsnog liggen. Een echte oplossing was ik nog niet tegengekomen."

129 miljard mondkapjes per maand

Dat deze 'mondkapjesvervuiling' een groot probleem is, blijkt wel uit de cijfers. Onderzoekers schatten dat wereldwijd elke maand 129 miljard mondkapjes worden gebruikt. Een aanzienlijk deel van al die kapjes komt in de natuur en uiteindelijk in de oceaan terecht. Organisaties als Greenpeace en de Plastic Soup Foundation trokken al aan de bel over deze mondkapjesvervuiling.

"Er is nog veel te weinig aandacht voor", vindt Meike Rijksen. Ze is campagneleider bij Greenpeace op het gebied van plastic. "Dat is ook logisch, want de focus ligt op het aanpakken van de pandemie. Maar met deze vervuiling krijgen we er een groot probleem bij."

Lees ook

'Ik ga het gewoon proberen'

Marianne liep een tijd met de vervuiling rond in haar gedachten, tot ze wakker werd met een ingeving. "Ik zei tegen mijn man: 'Mondkapjes kun je ook maken van papierachtig materiaal dat afbreekbaar is. En wat als je er dan ook nog bloemenzaadjes in zou doen?' Hij zei: 'Hartstikke leuk idee, schat' en draaide zich weer om. Maar ik bleef ermee lopen. Uiteindelijk dacht ik: ik ga het gewoon proberen."

Dat was makkelijker gezegd dan gedaan. Met haar achtergrond als grafisch ontwerper was Marianne goed in het bedenken en ontwerpen van een idee, maar de kapjes ook echt maken bleek een ander verhaal.

Op zoek naar afbreekbaar materiaal

"Er zijn heel veel materialen op de markt die goed afbreekbaar lijken, maar het dan net niet zijn. Dan had ik weer ergens materiaal vandaan gehaald en legde ik het in mijn tuin om te testen... Nou, dat ligt er nu nog."

Langzaam sprokkelde ze haar materialen bij elkaar, maar iets geschikts vinden voor de koordjes van het mondkapje was een zoektocht. De oplossing lag uiteindelijk dichtbij huis. "Al even had ik rekken met wol thuis staan. Ik wilde een trui voor mijn kinderen maken van de schapen van opa en oma. Maar toen hoorde ik dat wol afbreekbaar is: het wordt opgegeten door wormen. Dat geeft zelfs hele goede stoffen af aan de aarde. Toen heb ik mijn zoon van 8 maar even lief aangekeken: voor een betere wereld vond hij het gelukkig prima om de trui te laten wachten."

Bloemen goed voor bijen, vlinders en vogels

Tussen haar 'echte' werk door was ze er steeds mee bezig en na een paar maanden lag er een prototype. De mondkapjes maakte Marianne uiteindelijk van rijstpapier, wollen koordjes, de bloemetjes om dat koordje mee te verstellen van plantaardige eierdozen en met afbreekbare lijm en inkt. Uiteindelijk blijft er niks van over: "Het papier is na een paar dagen al verpulverd. Bij de koordjes duurt het iets langer."

Toch zit het belangrijkste ingrediënt van de mondkapjes binnenin: de zaadjes van weidebloemen. "Die worden ook veel geplant voor de biodiversiteit en zijn goed voor bijen, vlinders en vogels." Maar: het is niet de bedoeling om het mondkapje na gebruik zomaar van je af te gooien. "Pak even een schepje, begraaf hem in je tuin en geef hem dan wat water en liefde. Dan krijg je het beste resultaat."

Lees ook

Greenpeace: bal ligt bij de overheid

Een project als dat van Marianne levert een kleine bijdrage aan het enorme probleem van mondkapjesvervuiling. Meike Rijksen van Greenpeace vindt dat het laat zien dat het ook anders kan, maar échte verandering moet van een hele andere orde zijn. "De overheid zou meer moeten doen om mensen bewust te maken van dit probleem. Het zijn niet alleen mondkapjes, maar ook handschoenen, medisch materiaal of het verpakkingsmateriaal van al het eten dat we bestellen."

"Als we zo doorgaan is er in 2050 vier keer meer plastic afval als nu. De overheid en bedrijven wijzen vaak naar de consument, die moet het anders doen, maar uiteindelijk moet er aan de voorkant van de keten iets gebeuren. Dat is bij de bedrijven die al dit plastic produceren. Door wet- en regelgeving moet er gewoon veel minder plastic gemaakt gaan worden."

Geen imperium, wel een boodschap

Maar in het kader van 'alle beetjes helpen' is Marianne blij dat ze een bijdrage kan leveren. Al snel merkte ze dat haar bloemenkapjes ook bij anderen aansloegen. Via vrienden en familie kreeg ze haar eerste aanvragen binnen, nu zijn de 'Marie Bee Bloom'-mondkapjes voor iedereen verkrijgbaar. "Ik denk dat ik er nu al tegen de 500 heb verstuurd."

Ze hoopt dat haar project mensen aan het denken kan zetten. "Ik hoef geen heel bloemenkapjes-imperium op te zetten. Het gaat me om de boodschap: als je op een andere manier denkt kan je ook iets maken wat de aarde iets brengt, in plaats van alleen maar bevuilt." Ze gaat er mee door zolang het nodig is. "Ik heb direct gezegd: zolang de pandemie strekt, doe ik dit naast mijn huidige werk."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.