Omwonenden hebben hard hoofd in kabinetsplannen voor schoner Tata Steel: 'Als zij zeggen op korte termijn, duurt het 10 jaar'

Het kabinet vindt dat staalbedrijf Tata Steel schoner moet. De vergunning wordt aangescherpt en er gaat extra gecontroleerd worden op uitstoot. Omwonenden houden hun hart vast, want ze horen al jaren beloftes.

Vandaag stuurde demissionair staatssecretaris Steven van Weyenberg een brief naar de Kamer waarin de plannen staan. Binnen een jaar wordt gemeten of Tata zich ook aan de verscherpte normen houdt. Dat gebeurt via twee onafhankelijke onderzoeken van het RIVM naar neergedaald stof in de omgeving van het bedrijf.

Zwart keukenpapiertje

Maar een online voorlichtingsbijeenkomst gisteravond, waar omwonenden alvast door hoge ambtenaren werden bijgepraat, liep toch uit op een teleurstelling. Omwonenden vinden namelijk dat de normen wel strenger worden op papier, maar dat in de praktijk de overheid Tata Steel te weinig dwingt om uitstoot te verminderen.

Inwoner van Wijk aan Zee Fons Deen haalt meteen een keukenpapiertje over het randje van de slaapkamer. De dikke zwarte vegen op het keukenpapiertje zijn van één week. "Iedereen zegt altijd: vroeger was het ook zo, mijn moeder moest in de jaren 60 de waslijn afnemen voor ze de was ophing, maar het is nog steeds zo. We hangen de was niet meer buiten. Tuinmeubilair moet ik elke keer schoonmaken als ik er op wil gaan zitten."

Zoveel beloftes

Deen hoort naar eigen zeggen al 10 jaar over plannen om Tata Steel schoner te maken. "Ik hoor al jaren niks anders dan beloftes." Maar het keukenpapiertje blijft zwart. In een Kamerbrief kondigt het ministerie nu aan dat de plannen van Tata Steel zelf niet snel genoeg gaan.

Antoinette Verbrugge van stichting Frisse Wind, een groep bezorgde ouders uit de IJmond. "De plannen van het kabinet zijn niet strikt genoeg. Er worden geen condities aan verbonden. 'Op korte termijn', zeggen ze, maar dat betekent dat wij nog 10 jaar in de viezigheid zitten. Op korte termijn vind ik volgende week, of over een half jaar."

Veel kritiek

Gisteravond was er veel kritiek op de bijeenkomst waar omwonenden werd bijgepraat. "Ik moest soms gewoon lachen, van schrik. Schamperheid. We worden heel vriendelijk benaderd, er wordt gezegd dat ze ons horen. Maar dat is voor de bühne. In werkelijkheid worden wij totaal niet gehoord", zegt Verbrugge.

Verbrugge had zo gehoopt dat de kooksfabrieken, waar bewoners het meeste last van hebben, op hele korte termijn dicht zouden gaan. En dat er condities worden gesteld aan hóe het dan sneller zou moeten. "Maar we zitten hier al jaren mee."

Kraan bij de speeltuin

In de brief schrijft de staatssecretaris dat hij wil dat kinderen in de IJmond moeten kunnen spelen in schonere lucht. Deen begint te lachen als hij het leest. "Weet je waarom kinderen hier schone handen hebben na het spelen? Omdat ze een kraan hebben geïnstalleerd bij de speeltuin! Niet omdat ze ervoor zorgen dat het schoner is."

Een woordvoerder van de demissionair staatssecretaris liet begin van de avond weten het ongeduld van de omwonenden te begrijpen. "De problemen waar omwonenden last van hebben zijn hiermee niet van vandaag of morgen opgelost. We zorgen met dit plan van aanpak wel voor een versnelling. In het eerste kwartaal van 2022 wordt de hoeveelheid PAK's met 50 procent verminderd. De uitstoot van lood gaat ook versneld omlaag: 70 procent minder eind 2023 (dit was 2025). We laten in 2022 twee onafhankelijke onderzoeken doen door het RIVM om te toetsen of de verbeteringen ook echt worden behaald."