Nederlandse douane-expert reist af naar Brussel met brexitoplossing: 'Dit kan een doorbraak zijn'

Theresa May moest niets van zijn plannen hebben, maar Boris Johnson heeft zich er al meerdere keren positief over uitgesproken. Zo komt douane-expert Hans Maessen mogelijk met dé oplossing voor het Ierse grensprobleem, dat een brexitdeal in de weg staat.

Met een pak papier reist Maessen af naar Brussel, voor een ontmoeting met de 'brexit taskforce' van de EU. In de stapel zit een oplossing voor het probleem met de Ierse grens: hét grote struikelblok waar de brexit op is vastgelopen. Zowel het VK als de EU willen dat de grens openblijft, ze zijn het alleen niet eens over hoe dat moet gebeuren. Daarom dreigt een brexit zonder deal op 31 oktober.

De oplossing

Hans Maessen helpt als douane-expert al 35 jaar bedrijven met import en export van goederen. Volgens hem is de oplossing voor een brexitdeal niet ingewikkeld. "Het plan dat wij opgesteld hebben kan een doorbraak zijn. We hebben alternatieven ontwikkeld waarmee de angel uit het probleem is. Je moet daar een grens maken zonder dat er wachthuisjes en grenspalen zijn. Daar zijn technische oplossingen voor mogelijk, en dat gaan we presenteren."

Maessen schreef een plan voor de Britse denktank Prosperity UK, opgezet door een aantal pro-brexit parlementariërs. De denktank vroeg de Nederlander om samen met 25 anderen mee te schrijven aan een alternatief plan voor de Ierse grens. Dat plan ligt al even op het bureau van EU-onderhandelaar Michel Barnier.

Op naar Brussel

Vandaag gaat hij op bezoek bij de Europese Commissie. "Ik ga proberen het vandaag een beetje toe te lichten in Brussel", vertelt Hans Maessen, terwijl we hem ontmoeten op het station van zijn woonplaats Roermond.

Alle oplossingen die in het plan van Prosperity UK staan, worden ergens in Europa al in de praktijk gebracht. Al eerder reisde Maessen met de trein naar Brussel af, maar dat leverde weinig resultaat op. Nu is het anders, denkt hij. "Nu ligt er ook iets op tafel waar we over kunnen praten." Als het team van Barnier het plan ziet zitten, kan het de onderhandelingen tussen de Britten en de EU heropenen en dat betekent een doorbraak in het brexitproces.

Aandachtspunten

Maessen loopt naar het hoofdgebouw van de Europese Commissie, vergezeld door een aantal leden van de Prosperity UK groep. "Wij zijn bemiddelaars, technici", zegt hij voor hij naar binnen gaat. "Er is niet veel tijd meer, half oktober is er een Europese top waarop definitief besloten wordt over de brexit."

Na ongeveer 1,5 uur komt de delegatie weer naar buiten. Er zijn nog een aantal aandachtspunten, erkent ook hij. Voor kleine ondernemingen die goederen de grens over willen zetten, is nog geen oplossing gevonden. Ook kost het opzetten van een systeem zoals Prosperity UK voorstelt veel tijd. Volgens de opstellers van het plan zelf, is daar 3 jaar voor nodig.

Theresa May

Toch denkt Maessen dat hij tijdens zijn gesprek met de EU-ambtenaren een verandering bespeurde: "Er is duidelijk een verschil met toen ik hier de voorgaande keren was. Toen was het: kom maar met voorstellen. Nu liggen ze op tafel, dus dat geeft perspectief."

Het plan van Maessen kwam eerder al bij, toen nog premier, Theresa May terecht. De douane-expert werd in de arm genomen door de European Research Group, een invloedrijke groep Conservatieve Parlementariërs die het liefst een harde scheiding van de EU willen. Zij zorgden ervoor dat Maessen zijn oplossingen aan May mocht presenteren.

"Zij zat niet op dit voorstel te wachten", ondervond Maessen toen. "Zij zat helemaal op de koers van de deal die zij gesloten had, en daar wilde ze niet van afwijken." Maar, constateert Maessen tevreden, nu waait er een andere wind vanuit Downing Street 10.

Boris Johnson

Boris Johnson heeft het plan nog niet het overheidsstandpunt gemaakt, maar heeft zich er wel meerdere malen positief over uitgelaten. Johnson wil dat de 'backstop', de oplossing voor de Ierse grens die Theresa May met de EU afsprak, uit het brexitakkoord gesloopt wordt. De EU weigert dat vooralsnog en heeft Boris Johnson gevraagd om eerst met een goed alternatief te komen.

Volgens Maessen biedt zijn plan dat. "Er ligt niks anders op tafel wat betreft alternatieven voor de Noord-Ierse grens dan dit rapport. En Boris Johnson heeft ook gezegd: dit is een goede basis om gesprekken op te voeren met de EU", aldus Maessen.

No-deal

Wie naar Maessen luistert, denkt dat een oplossing voor de Ierse grens op 31 oktober nog een heel haalbare zaak is. Toch komt vanuit de officiële kanalen van de EU een heel andere boodschap. In een opiniestuk in the Sunday Telegraph schrijft hoofdonderhandelaar Barnier dit weekend dat de EU de onderhandelingen niet wil heropenen voordat het Brits parlement instemt met het al gesloten brexitakkoord. De hoofdonderhandelaar voegt eraan toe dat hij niet erg optimistisch is over de kansen om een no-deal brexit nog af te wenden.

Volgens Pieter Cleppe van de, in Brussel gevestigde, Britse denktank Open Europe, stelt de EU zich hard op. "Ik vind de eis van de EU heel vergaand. Als we zien hoe de EU-buitengrenzen op dit moment worden beschermd, lijkt het me een beetje hysterisch om te gaan roepen over een klein gaatje in de Noord-Ierse grens."

Realistisch

Cleppe vindt de oplossingen in het rapport van Maessen heel realistisch. "Men heeft met Zwitserland en Oekraïne dergelijke regelingen getroffen, met Groot-Brittanië zou dat ineens niet mogelijk zijn. Dat duidt op een vorm inflexibiliteit die ideologisch is ingegeven."

Deze week komt het Britse parlement weer voor het eerst na de zomer bij elkaar. Het kan zijn dat de EU graag even afwacht of het parlementariërs lukt een no-deal brexit te blokkeren en pas water bij de wijn wil doen als die kans verkeken is.