Fors minder lhbti+'ers vinden dat Nederland voorop loopt als het gaat om hun acceptatie. Vorig jaar vond 48 procent dat nog, dit jaar slechts 32 procent. Ons land staat sinds het homohuwelijk stil en negatieve reacties zijn nog alledaags, zeggen zij.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 3.800 lhbti+'ers in aanloop naar de tweede Pride-week in coronatijd. Voorafgaand aan de week, waarin jaarlijks aandacht wordt gevraagd voor hun acceptatie luiden lhbti+'ers in dit onderzoek de noodklok.

Gidsland?

"Dat waren we ja, 20 jaar geleden", is de meest gegeven reactie op de vraag of Nederland nog gidsland is. Tot aan het millennium, zeggen ondervraagden, had Nederland de meest vooruitstrevende wetgeving.

De samenleving bewoog naar hun idee vooruit. Het toestaan van een huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht wordt daarbij genoemd als ijkpunt in de acceptatie.

Stilstand

Dat was een belangrijk moment van erkenning, maar ook het moment waarna Nederland volgens deelnemers tot stilstand is gekomen. Iemand schrijft: "Na het homohuwelijk leek de emancipatie voltooid. Nederland heeft daarna niet doorgepakt en zich afgevraagd: wat nu?"

Andere landen, als Israël, Zweden, IJsland en Malta, hebben Nederland volgens deelnemers ingehaald op het gebied van lhbti+-acceptatie.

Negatief gedrag

Het gevoel van lhbti+'ers, dat ze nog lang niet door iedereen in Nederland worden geaccepteerd, wordt ondersteund door de cijfers uit het EenVandaag-onderzoek. Voor het derde jaar op rij zeggen vier op de tien ondervraagden uit die gemeenschap (dit jaar 42 procent) negatief gedrag te hebben meegemaakt, omdat ze zijn wie ze zijn.

Ook het aantal lhbti+'ers dat het een probleem vindt om in Nederland uit te komen voor hun geaardheid is dit jaar onveranderd hoog: 61 procent. Verder zeggen grote groepen dat zij zich niet vrij voelen om op straat hand in hand te lopen met hun partner (50 procent) of een kus te geven (54 procent). Terwijl ruime meerderheden niet-lhbti+'ers daar geen problemen mee ervaren.

Not in my backyard

lhbti+'ers ervaren intolerantie uit alle hoeken van de samenleving. Allereerst wordt veel genoemd dat de 'doorsnee hetero' hen wel zégt te accepteren, maar dat niet echt doet.

Iemand zegt: "Nederlanders hebben lang hardop geroepen tolerant te zijn, maar ze zijn van de leg als hun zoon, vader of moeder uit de kast komt. NIMBY-gedrag", verwijzend naar het 'not in my backyard-effect', waarbij mensen iets algemeen zeggen te accepteren zolang het niet in hun eigen omgeving gebeurt.

Kussen op straat

Dat beeld wordt bevestigd wanneer hetero's twee stellingen worden voorgelegd over het geven van een kus op straat. Slechts 10 procent van de niet-lhbti+'ers in het onderzoek noemt het aanstootgevend als een man en vrouw dat doen.

Dat cijfer wordt stukken hoger als het gaat om twee mensen van hetzelfde geslacht. Een kwart (23 procent) vindt twee kussende mannen aanstootgevend, 18 procent vindt dat het geval bij twee vrouwen.

'Andere culturen'

Daarnaast zeggen lhbti+'ers in het onderzoek negatieve reacties op straat te krijgen van jongeren, vooral met een Arabische afkomst. Vaak gaat het om naroepen en discriminerende opmerkingen.

Maar ondervraagden melden ook situaties waarin zij werden bespuugd, geslagen of geschopt. Een deelnemer: "Door de komst van andere culturen naar Nederland is er binnen mijn gemeenschap steeds meer angst gekomen om voor je geaardheid uit te komen."

Rechtse politiek

De opkomst van rechts-conservatieve partijen wordt ook genoemd als bedreiging van de acceptatie van LHBTIQ+'ers.

Deze partijen komen, volgens een aantal ondervraagden, te weinig op voor hun rechten of vinden die rechten niet vanzelfsprekend.

Pride in coronatijd

Dat de Pride-week door corona voor het tweede jaar sober moet worden gevierd, zien ondervraagden als aderlating. Slechts 37 procent vindt dat er het afgelopen jaar voldoende aandacht was voor lhbti+-acceptatie. Dat terwijl maar liefst 77 procent het belangrijk vindt dat evenementen als de Pride worden georganiseerd.

Ondervraagden vrezen dat door de versobering van Pride niet de juiste mensen worden bereikt: "Pride is weer vooral online en bereikt voornamelijk mensen die al positief tegenover de lhbti+-gemeenschap staan", zegt een deelnemer.

De bezuiniging van 335 miljoen euro op het openbaar vervoer, die het kabinet volgend jaar wil doorvoeren, heeft mogelijk ingrijpende gevolgen voor het busvervoer. Dat zegt reizigersvereniging Rover.

Rover bracht voor het busvervoer in kaart wat de bezuinigingen voor gevolgen kunnen hebben. De scenario's die daaruit volgen, kun je 'extreem' noemen. Samengevat: of de prijzen gaan flink omhoog, of er wordt een grote hap uit de dienstregeling genomen, of het wordt een combinatie van beide.

Veel onduidelijk

"Vooropgesteld: de werkelijke gevolgen weet nu nog niemand", zegt directeur Freek Bos van Rover. "Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat er geen enkele bus minder gaat rijden, maar dat de kaartjes 25 procent duurder worden."

Hij vervolgt: "Of de kaartjes worden 15 procent duurder en een relatief klein deel van de bussen en trams wordt geschrapt."

Helemaal geen bus meer

Rover maakte per provincie scenario's: welke hap moet er uit de dienstregeling worden genomen als er geen forse prijsstijgingen zouden komen om de bezuiniging mee te dekken? Het zijn minimale varianten, maar zelfs die zijn al 'zeer ingrijpend' te noemen. "Op zondag helemaal geen bus meer, bijvoorbeeld. En er zijn ook regio's waar je er rekening mee moet houden dat daar 's avonds geen bus meer rijdt", vervolgt Bos.

Rover gaat nu het publiek vragen welk scenario er in hun regio zeker niet gekozen mag worden. Op de website van de reizigersvereniging kun je je provincie kiezen en je mening geven over de toekomst van het openbaar vervoer daar.

Terugdraaien

Bos legt zich nog niet neer bij de zwarte scenario's, benadrukt hij. "Wij hebben de gevolgen in kaart gebracht, omdat het kabinet dat niet heeft gedaan. De bezuiniging is in principe al ingeboekt, maar in september is er gewoon weer een miljoenennota. En dan kunnen ze het weer terugdraaien."

Een vervoerregio die hard wordt geraakt door de plannen van het kabinet, is de Metropoolregio Rotterdam Den Haag: hier moet maar liefst 72 miljoen euro op het openbaar vervoer bezuinigd worden.

Administratieve fout

Een deel van de landelijke bezuinigingen zijn het gevolg van een 'administratieve fout', gaf het kabinet in april toe. Het gaat om 110 miljoen euro die wordt bezuinigd op de zogenoemde Brede Doelgroepuitkering Verkeer en Vervoer (BDU). Dat is een financiële bijdrage die provincies en stadsregio's jaarlijks ontvangen van het ministerie voor de uitvoering van verkeer en vervoer op lokaal en regionaal niveau.

Dat de bezuinigingen toch worden doorgevoerd, leidt tot boosheid bij Jeffrey Keus. Hij is wethouder in Leidschendam-Voorburg en portefeuillehouder ov-exploitatie van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.

Desastreus

"Het kan gebeuren dat je een fout maakt. Maar dan ga je hem ook herstellen. De fout is wel erkend, maar hij is niet hersteld. En dat maakt dat wij nu behoorlijk veel problemen hebben in deze regio. Uiteindelijk moeten we het openbaar vervoer voor onze inwoners op een goede manier regelen. Zonder deze middelen gaat dat echt een stuk moeilijker."

Het schrappen van buslijnen vindt Keus niet wenselijk, maar uitsluiten kan hij het niet. "En ja, dat zou wel echt desastreus zijn, ook voor mensen die afhankelijk zijn van deze bussen."

Geen herstel van fout

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verwijst in een reactie naar een Kamerbrief van 25 april. Daaruit bijkt dat staatssecretaris Chris Jansen de administratieve fout niet gaat herstellen. Hij wijst erop dat de coalitiepartijen daar in de Voorjaarsnota geen geld voor hebben vrijgemaakt.

"Helaas heb ik moeten concluderen dat er bij de Voorjaarsnotabesluitvorming geen middelen beschikbaar zijn gekomen voor het compenseren van het effect van de generieke korting op specifieke uitkeringen op de BDU. Ik blijf hierover in gesprek met de regio om te bezien op welke wijze kan worden gezorgd dat het openbaar vervoer in de vervoerregio's betrouwbaar, comfortabel en betaalbaar blijft."

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."