Coalitiepartij VVD en oppositiepartij D66 roepen het kabinet op maatregelen te nemen om de acceptatie en veiligheid van lhbti+’ers te verbeteren. Uit de jaarlijkse Pride-peiling van 1V blijkt dat het gevoel van acceptatie nog nooit zo laag is geweest.

"Dit is een probleem van ons allemaal," zegt VVD-leider Dilan Yeşilgöz. "Het houdt mij wakker en het zou eigenlijk elke Nederlander die in een vrij en veilig land wil leven wakker moeten houden." Ook D66-Kamerlid Ilana Rooderkerk vindt de uitslag 'ontzettend zorgelijk'. "Wat mij betreft moeten we daar ook alles aan doen om dat tegen te gaan, zodat iedereen vrij is om zichzelf te zijn." De liberale partijen stellen daarom Kamervragen.

Harder straffen

Omdat de tolerantie voor de regenbooggemeenschap hard achteruit holt, pleitte het COC vrijdag al voor hogere straffen tegen discriminerend geweld. VVD-leider Yeşilgöz kan zich daar in vinden. "Hate crimes mogen wat de VVD betreft echt flink zwaarder bestraft worden. Het is ook belangrijk dat de pakkans omhoog gaat. Daarvoor is het ontzettend belangrijk dat mensen aangifte doen."

D66-Kamerlid Rooderkerk: "Ik denk dat het belangrijk is dat mensen die discrimineren, dat we daar niet te slap mee omgaan, maar dat we dat echt goed bestraffen. Daarnaast is 'roze in blauw' erg belangrijk voor lhbti+'ers. Dat zijn agenten die gespecialiseerd zijn in dit soort discriminatiezaken. Wij hebben er ook al vaker voor gepleit dat het aantal discriminatie-rechercheurs wordt uitgebreid."

'Homogenezing'

Wat Yeşilgöz betreft wordt ook de initiatiefwet om 'homogenezing' te verbieden nieuw leven ingeblazen. Begin 2022 presenteerden D66, VVD, PvdA, GroenLinks, SP en de Partij voor de Dieren de initiatiefwet om 'homogenezing' te verbieden. De Tweede Kamer ging daar in mee, maar volgens de Raad van State is het verbod in strijd met grondrechten zoals de vrijheid van godsdienst.

"Vrijheid van religie mag nooit betekenen dat je anderen onderdrukt," benadrukt Yeşilgöz, die het voorstel met haar collega's in de Kamer opnieuw wil oppakken. "Ik vind dat je daar echt stevig tegen moet optreden. Kinderen wordt echt aangepraat dat je geen homo kunt zijn en dat je daar van genezen kunt worden."

Onderwijs

Zowel VVD als D66 wil ook dat de voorlichting op scholen verbetert. "Als je thuis al niet hebt geleerd dat je respect moet hebben voor anderen, dan moet je het op school leren," benadrukt Yeşilgöz. "Daar moeten we echt heel erg streng op zijn. We hebben bijvoorbeeld scholen waar ze zeggen dat je wel homo kunt zijn, maar dat je jezelf niet zo mag gedragen. Uitgesloten."

"Het is heel belangrijk dat jongeren daarin onderwezen worden, zodat die acceptatie ook later doorwerkt. Daarvoor is seksuele vorming van belang," aldus Rooderkerk, die weinig hoop heeft met dit nieuwe kabinet. "Ik heb daar nu geen vertrouwen in, omdat zij de seksuele vorming in twijfel trekken. Jongeren in het onderwijs moeten meekrijgen dat iedereen de vrijheid moet hebben om zichzelf te zijn."

Seksuele voorlichting

Rooderkerk doelt op het nieuwe coalitieakkoord, waarin is opgenomen dat relationele en seksuele voorlichting 'neutraal' zijn en 'beter toegesneden op de leeftijd van leerlingen in het bijzonder in het basisonderwijs'. In het debat over het akkoord zei Caroline van der Plas van coalitiepartij BBB dat ze af wil van 'al die gekkigheid die over kinderen wordt uitgestort als ze vijf, zes jaar oud zijn'.

VVD-leider Yeşilgöz benadrukt dat er niks zal veranderen en dat ze haar coalitiegenoten daaraan ook zal houden. "We gaan niks terugdraaien. Dus dat betekent dat je op school niet te horen mag krijgen dat jij er niet mag zijn. Dat je wel misschien je homo kunt voelen, maar je daar niet naar mag gedragen."

Overdreven gedoe

Uit het jaarlijkse Pride-onderzoek van het Opiniepanel blijkt ook dat bijna de helft van de hetero-panelleden vindt dat lhbti+'ers zich 'overdreven kleden'. Yeşilgöz: "We hebben dit weekend de Pride in Amsterdam. Ik hoorde ook vaak van mensen: is dat niet wat overdreven gedoe? Dan zou ik zeggen: praat eens even met de mensen die daar op een boot staan of langs de langs de grachten feestvieren. Dan zal je van hen horen dat dat nou de dag is waarbij ze gewoon 100% zichzelf kunnen zijn, zonder bang te hoeven zijn dat ze belaagd worden."

Maar kan zoiets als de botenparade ook zijn doel voorbijschieten? "De Pride is er natuurlijk juist voor bedoeld dat mensen kunnen uitdragen wie ze zijn en zich willen uitdossen zoals ze zijn," zegt Rooderkerk. "Dat lijkt me juist het moment om daar gewoon de vrijheid voor te voelen. En verder moet moet je op het moment zelf bepalen hoe je je wilt kleden, hoe je je wilt uitdossen."

De Consumentenbond doet vandaag een oproep in de Tweede Kamer: verlaag de btw op elektriciteit om de energierekening financieel behapbaar te houden. Maar is dat de oplossing? "Tijdelijke pleister."

De energierekening: voor veel mensen is het een grote zorg. Daarom roept de Consumentenbond op om het btw-tarief voor energie van 21 procent naar 9 procent te verlagen.

Hoge rekening profiteert

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, ook volgens energie-expert bij Milieu Centraal Gwen Jansen. Maar het voorstel van de Consumentenbond is volgens haar maar 'een tijdelijke pleister'. Daarbij is het vooral voordelig voor mensen die al veel stroom gebruiken, en niet voor mensen die juist proberen de energierekening laag te houden omdat ze al moeite hebben met betalen.

"Dit voorstel is eigenlijk vooral goed voor de mensen met een hoge energierekening, want die profiteren het meest", vertelt ze. "Maar juist de mensen die het heel hard nodig hebben, maar een lagere energierekening hebben, profiteren minder. Dus wij zijn voorstander van meer structurele maatregelen."

Beter isoleren

Minder btw betalen klinkt als een goed idee, maar houdbaar is het niet volgens Jansen. "Want uiteindelijk gaat die btw weer omhoog, dus je kan beter kijken hoe deze mensen op de langere termijn geholpen kunnen worden."

Maar er zijn volgens de energie-expert wel andere maatregelen die genomen kunnen worden om de energierekening betaalbaar te houden. "Verreweg op één staat het beter isoleren en ventileren van de woningen. Energie die je niet verbruikt hoef je ook niet te betalen. 2 op de 3 woningen zijn nog slecht geïsoleerd en 9 op de 10 slecht geventileerd. Dat zorgt voor veel hogere kosten dan nodig is."

Inzet energiecoaches

Maar volgens Jansen kunnen zogenaamde energiecoaches ook een groot verschil maken. Dat terwijl in bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam de huis-aan-huisbezoeken met de energiecoaches worden stopgezet. "Uit onderzoek van TNO blijkt heel duidelijk dat energiecoaches, heel goed werk leveren en dat zij de maatschappelijke kosten ook op termijn heel erg laag kunnen houden. Ook voor de gezondheid van heel Nederland is dat goed."

Het is een laagdrempelige manier om mensen te helpen, zegt Jansen. "Je ziet dat heel veel energiehulp mensen nog niet bereikt. De deuren blijven dicht, vooral bij mensen die de energierekening niet kunnen betalen. Daar is schaamte en wantrouwen. Hoe kom je daar wel binnen? Door heel dicht bij deze mensen te staan." Volgens de experts is dat het geval met energiecoaches. "Die werken ook vaak met vrijwilligers uit de buurt, die wel binnenkomen bij deze mensen."

Radiatorfolie, douchetimers en tochtstrips

Claar Wachter is zo'n energiecoach bij organisatie !WOON die bewoners in Amsterdam bijstaat. Zij weet precies waar ze op moet letten als ze bij mensen over de vloer komt, en heeft een aantal trucjes die ze altijd aanbeveelt. Bijvoorbeeld een timer voor in de douche: "Na 5 minuten geeft die een geluid als een sirene." Of folie achter de verwarming: "Dat zorgt dat je niet de buitenmuur verwarmt, maar dat alles binnen blijft."

En zo kan ze nog even verder gaan: tochtstrips, de instellingen van de cv-ketel en zelfs de brievenbus komen aan bod bij haar huisbezoeken. Daar ziet ze ook wat de hoge rekening met mensen kan doen. "Ik kom ook wel bij mensen die hun verwarming niet aan durven te zetten vanwege de energierekening. Dat is ook niet goed voor de gezondheid."

'Het is altijd zinvol'

Het werk van Claar wordt gewaardeerd door de mensen die het nodig hebben. "Mensen zijn blij als ik uitleg hoe de verwarming werkt: dat je niet de radiatoren aan en uit moet doen, maar de thermostaat moet gebruiken. Of mijn uitleg over de radiatorfolie of over ventileren. Het is altijd zinvol, ook als het alleen is om mensen gerust te stellen dat ze het meeste goed doen."

Een lagere btw is volgens Claar helemaal niet zo'n slecht idee. "Er zit nu wel heel veel belasting op voor de consument, dus ik ben het wel eens met de redenatie." Verder is de energiecoach het met Milieu Centraal eens dat goede isolatie in woningen de meest duurzame oplossing is. "Dat scheelt enorm."

Investeren in energiehulp

Helemaal tegen het idee van de Consumentenbond is Jansen van Milieu Centraal overigens niet. "Elke poging om te zorgen dat die energierekening betaalbaar wordt, is hartstikke goed want het is heel erg nodig. Maar", gaat ze verder, "wij denken dat er een betere maatregel is."

"Wij zijn er groot voorstander van dat het energiehulp-werkveld eigenlijk versterkt wordt om hun werk nog beter te kunnen doen. Dat ze de tools krijgen, de content, de kennis om de mensen ook structureel te kunnen helpen", sluit ze af.

Terwijl China en de Verenigde Staten met importheffingen naar elkaar gooien, is er slecht nieuws uit IJmuiden. Mede dankzij die importheffingen zit Tata Steel in zwaar weer. 1 op de 5 medewerkers gaat zijn baan verliezen. "Speelt al heel lang bij Tata."

Tata Steel heeft het, net als andere Europese staalbedrijven, al jarenlang moeilijk. De recente importheffingen van Amerikaanse president Donald Trump van 25 procent op Europees staal zijn maar een van de vele uitdagingen, ziet ook Ron Stoop, strategisch analist geo-economie aan het Haags Centrum voor Strategische Studies.

Concurrentie vanuit China

"Allereerst is er hele hoge concurrentie vanuit China op dit moment", legt hij uit. Dat komt volgens Stoop door het industriebeleid van China, daar wordt erg ingezet op de zogenaamde maakindustrie maar neemt de consumptie minder toe. Dus er wordt heel veel gemaakt in China terwijl de vraag niet enorm hoog is.

"Daardoor wordt er vanuit China heel veel staal geëxporteerd. Dat staal komt dus op andere markten terecht, waaronder de Europese." Dat goedkope Chinese staal drukt op de markt, legt Stoop uit, waardoor Europese staalbedrijven minder aantrekkelijk worden. "Er zijn toch veel bedrijven die gewoon staal kopen waar het het goedkoopst is."

Energieprijzen en investeringen

Maar ook binnen Europa zijn er grote ontwikkelingen, ziet de analist. "Ten eerste de hogere energieprijzen, als gevolg van onder andere de energiecrisis." Daardoor zijn Europese bedrijven die veel energie gebruiken, zoals de staalindustrie, veel duurder uit. "Die worden gewoon minder concurrerend."

De tweede ontwikkeling is volgens Stoop de energietransitie, staal moet op een groenere manier gemaakt worden. "Daarvoor zijn veel investeringen nodig. Daarbij is het ook zo dat groene productiemethoden op dit moment duurder zijn dan de traditionele methoden", legt hij uit. Bedrijven weten daarom volgens hem niet zeker of ze die grote investeringen gaan terugverdienen.

'Speelt al erg lang bij Tata Steel'

Medewerkers van Tata Steel zijn niet verrast dat er ontslagen vallen. "Dat is een verhaal dat eigenlijk al heel erg lang speelt bij Tata Steel", vertelt een logistiek medewerker. "We moeten natuurlijk naar groen staal toe en daar zijn gewoon impactvolle beslissingen voor nodig, dit is waarschijnlijk er weer één van."

Volgens een andere medewerker van het staalbedrijf moeten de Nederlandse regering en Europese beleidsvormers iets doen om het tij te keren voor Europese staalbedrijven. "China dumpt heel veel staal op de internationale markt. Ik denk ook dat de Europese staalindustrie gesubsidieerd moet worden om overeind te blijven."

'Is een algehele trend in Europa'

Voor Stoop is het ook geen verrassing dat Tata Steel met een ontslagronde komt. "Het is een trend, ook in Engeland zijn er staalbedrijven flink aan het snoeien in het aantal medewerkers", vertelt hij. "Je hebt ook andere Europese bedrijven die bepaalde groene staalinitiatieven nu aan het terugschroeven zijn."

Het verschilt volgens de analist enorm per bedrijf wat ze doen om geld te besparen. Zo kunnen bedrijven doorwerken maar geen nieuwe investeringen doen, mensen ontslaan, het bedrijf verplaatsen naar goedkopere plekken of sluiten.

Basisindustrie in Rotterdam

De vraag is hoe belangrijk het nog is dat we staalfabrieken hebben in Europa, want we kunnen het gewoon veel goedkoper halen uit China. Maar volgens Stoop is deze zogenaamde 'basisindustrie' nog steeds nodig. "Belangrijkste is dat die producten weer in andere industrieën verder gebruikt worden, zoals in de hightechindustrie."

Stoop legt uit dat die industrieën zich vaak vestigen waar ze die producten kunnen kopen, zoals in Rotterdam. "Er zijn ook allemaal hightech-bedrijfjes die om die basisindustrie heen zitten. Daar zie je het veel."

'Nodig voor schepen en tanks'

Een andere reden waarom Europa - vooral nu - volgens de analist staalfabrieken nodig heeft, is de herbewapening. "Want staal heb je nodig voor schepen en voor tanks. Zonder staal kun je eigenlijk bijna niet beginnen met het maken van defensieproducten."

"Stel je bent in oorlog met China, jij moet schepen maken en China zegt: 'Je krijgt geen staal meer van ons.' Dan heb je wel een probleem natuurlijk", legt hij uit.