Coalitiepartij VVD en oppositiepartij D66 roepen het kabinet op maatregelen te nemen om de acceptatie en veiligheid van lhbti+’ers te verbeteren. Uit de jaarlijkse Pride-peiling van 1V blijkt dat het gevoel van acceptatie nog nooit zo laag is geweest.

"Dit is een probleem van ons allemaal," zegt VVD-leider Dilan Yeşilgöz. "Het houdt mij wakker en het zou eigenlijk elke Nederlander die in een vrij en veilig land wil leven wakker moeten houden." Ook D66-Kamerlid Ilana Rooderkerk vindt de uitslag 'ontzettend zorgelijk'. "Wat mij betreft moeten we daar ook alles aan doen om dat tegen te gaan, zodat iedereen vrij is om zichzelf te zijn." De liberale partijen stellen daarom Kamervragen.

Harder straffen

Omdat de tolerantie voor de regenbooggemeenschap hard achteruit holt, pleitte het COC vrijdag al voor hogere straffen tegen discriminerend geweld. VVD-leider Yeşilgöz kan zich daar in vinden. "Hate crimes mogen wat de VVD betreft echt flink zwaarder bestraft worden. Het is ook belangrijk dat de pakkans omhoog gaat. Daarvoor is het ontzettend belangrijk dat mensen aangifte doen."

D66-Kamerlid Rooderkerk: "Ik denk dat het belangrijk is dat mensen die discrimineren, dat we daar niet te slap mee omgaan, maar dat we dat echt goed bestraffen. Daarnaast is 'roze in blauw' erg belangrijk voor lhbti+'ers. Dat zijn agenten die gespecialiseerd zijn in dit soort discriminatiezaken. Wij hebben er ook al vaker voor gepleit dat het aantal discriminatie-rechercheurs wordt uitgebreid."

'Homogenezing'

Wat Yeşilgöz betreft wordt ook de initiatiefwet om 'homogenezing' te verbieden nieuw leven ingeblazen. Begin 2022 presenteerden D66, VVD, PvdA, GroenLinks, SP en de Partij voor de Dieren de initiatiefwet om 'homogenezing' te verbieden. De Tweede Kamer ging daar in mee, maar volgens de Raad van State is het verbod in strijd met grondrechten zoals de vrijheid van godsdienst.

"Vrijheid van religie mag nooit betekenen dat je anderen onderdrukt," benadrukt Yeşilgöz, die het voorstel met haar collega's in de Kamer opnieuw wil oppakken. "Ik vind dat je daar echt stevig tegen moet optreden. Kinderen wordt echt aangepraat dat je geen homo kunt zijn en dat je daar van genezen kunt worden."

Onderwijs

Zowel VVD als D66 wil ook dat de voorlichting op scholen verbetert. "Als je thuis al niet hebt geleerd dat je respect moet hebben voor anderen, dan moet je het op school leren," benadrukt Yeşilgöz. "Daar moeten we echt heel erg streng op zijn. We hebben bijvoorbeeld scholen waar ze zeggen dat je wel homo kunt zijn, maar dat je jezelf niet zo mag gedragen. Uitgesloten."

"Het is heel belangrijk dat jongeren daarin onderwezen worden, zodat die acceptatie ook later doorwerkt. Daarvoor is seksuele vorming van belang," aldus Rooderkerk, die weinig hoop heeft met dit nieuwe kabinet. "Ik heb daar nu geen vertrouwen in, omdat zij de seksuele vorming in twijfel trekken. Jongeren in het onderwijs moeten meekrijgen dat iedereen de vrijheid moet hebben om zichzelf te zijn."

Seksuele voorlichting

Rooderkerk doelt op het nieuwe coalitieakkoord, waarin is opgenomen dat relationele en seksuele voorlichting 'neutraal' zijn en 'beter toegesneden op de leeftijd van leerlingen in het bijzonder in het basisonderwijs'. In het debat over het akkoord zei Caroline van der Plas van coalitiepartij BBB dat ze af wil van 'al die gekkigheid die over kinderen wordt uitgestort als ze vijf, zes jaar oud zijn'.

VVD-leider Yeşilgöz benadrukt dat er niks zal veranderen en dat ze haar coalitiegenoten daaraan ook zal houden. "We gaan niks terugdraaien. Dus dat betekent dat je op school niet te horen mag krijgen dat jij er niet mag zijn. Dat je wel misschien je homo kunt voelen, maar je daar niet naar mag gedragen."

Overdreven gedoe

Uit het jaarlijkse Pride-onderzoek van het Opiniepanel blijkt ook dat bijna de helft van de hetero-panelleden vindt dat lhbti+'ers zich 'overdreven kleden'. Yeşilgöz: "We hebben dit weekend de Pride in Amsterdam. Ik hoorde ook vaak van mensen: is dat niet wat overdreven gedoe? Dan zou ik zeggen: praat eens even met de mensen die daar op een boot staan of langs de langs de grachten feestvieren. Dan zal je van hen horen dat dat nou de dag is waarbij ze gewoon 100% zichzelf kunnen zijn, zonder bang te hoeven zijn dat ze belaagd worden."

Maar kan zoiets als de botenparade ook zijn doel voorbijschieten? "De Pride is er natuurlijk juist voor bedoeld dat mensen kunnen uitdragen wie ze zijn en zich willen uitdossen zoals ze zijn," zegt Rooderkerk. "Dat lijkt me juist het moment om daar gewoon de vrijheid voor te voelen. En verder moet moet je op het moment zelf bepalen hoe je je wilt kleden, hoe je je wilt uitdossen."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."