Kwaliteit van thuis sterven onder druk door coronacrisis: 'Een stervende heeft meer zorg nodig'

Veel coronapatiënten overlijden thuis. Om de symptomen van de ziekte te verlichten hebben huisartsen morfinepompen nodig en samenwerking met thuiszorg. Er dreigt een tekort aan middelen en mensen dat door huisartsen in Uden nu al ervaren wordt.

Meer en meer coronapatiënten zullen thuis overlijden. Omdat ze zelf 'nee' zeggen tegen een ziekenhuisopname of omdat het ziekteproces te snel verloopt om nog in te kunnen grijpen. Door de crisis komt de zorg die artsen normaliter bij terminale patiënten thuis verlenen onder druk te staan.

Benauwdheid en angst

Palliatieve zorg is zorg in de stervensfase. Deze zorg is niet meer gericht op genezing maar op wat ze noemen comfort, verzachting of verlichting. In het geval van corona betekent dit: zorgen dat de patiënt niet meer benauwd is en geen angst meer ervaart, zodat de patiënt relatief rustig kan inslapen.

"We treffen soms mensen aan die heel benauwd zijn en binnen een dag overlijden. Dat is heel iets anders dan je gewend bent", vertelt huisarts Karin van Veen uit Uden. Zij is in de zwaar getroffen regio de specialist op het gebied van palliatieve zorg. Met behulp van morfine en medicijnen tegen de angst kunnen de huisartsen deze coronapatiënten goed helpen zodat zij rustig thuis kunnen overlijden.

Medicijnentekort

Maar er dreigt een tekort aan deze en andere medicijnen. Deze week schreef het Nederlands Huisartsen Genootschap een brief aan minister Van Rijn waarin zij hun zorgen uitspreken over een dreigend tekort.

In Uden is dat tekort al merkbaar. Huisarts Sylvana Hazenveld: "De zorg is niet heel veel anders: je begint met morfine met name bij benauwdheid, vaak helpt dat." Aan morfinepompen is nu een tekort, ziet de arts.

Tekort aan thuiszorg

Naast een tekort aan medicijnen lopen de artsen ook nog tegen een ander probleem aan. "Een stervende heeft meer zorg nodig", zegt Hazenveld. Volgens haar kon die anders altijd door de thuiszorg worden gedaan.

"Maar nu is er een tekort aan thuiszorg, want bij ons in de regio zijn ook daar veel zieken." Hierdoor komt de zorg voor coronapatiënten die thuis ernstig ziek zijn in de knel. "Dat betekent dat palliatieve zorg in de thuissituatie nu heel moeilijk is."

Erg moe

Huisarts Karin van Veen werkt hard om de organisatie voor palliatieve zorg in haar regio op orde te krijgen. "Nu zitten we in de fase dat mensen uitgeput raken door corona en ernstig ziek zijn."

"Het typische vind ik dat mensen niet heel erg last hoeven te hebben maar vooral heel erg moe zijn", vertelt ze. "Dat komt bij mensen op leeftijd voor en dat ze dan in mum van tijd verslechteren en minder zuurstof opnemen. Dat is de patiëntenpopulatie die we op dit moment zien."

Snel handelen

Een normaal traject van palliatieve zorg aan huis duurt vaak enkele weken, maar omdat coronapatiënten soms zo snel verslechteren, moeten de huisartsen snel handelen. "Je komt in situaties terecht waarin je op hetzelfde moment moet beslissen of iemand opgenomen moet worden of niet, of iemand daarvan herstelt."

Daarnaast komt Van Veen bij ernstig zieke patiënten die op dat moment de beslissing moeten nemen wat hun wensen zijn. "Je komt bij mensen die weinig klachten hebben gehad en dan acuut verslechteren. Een gesprek wat je nu in 3 minuten moet voeren heb je normaal weken de tijd voor."