Je mag haar zoeken, maar haar er niet expliciet naar vragen. Zo kun je het draagmoederschaptraject in Nederland omschrijven, want het is strafbaar om een vrouw te vragen je kind te baren. Dat maakt de zoektocht lastig, weten wensouders Koen en Ruud.

"We hebben elkaar ongeveer 3,5 jaar geleden ontmoet via het oh zo romantische Tinder", vertelt Ruud Zwinkels (40) lachend over zijn relatie met partner Koen Brummel (32). Tijdens het daten werd al vrij snel duidelijk dat ze beiden een kinderwens hebben. "Het was heel fijn dat we elkaar daarin konden vinden."

Kers op de taart

"We hebben nu een heel goed en mooi leven samen, waarin we alles op orde hebben qua wonen, werken, gezondheid. We hebben fijne vrienden en familie om ons heen. Maar het mogen krijgen van een gezin, dat zou ons leven echt volmaakt maken", zegt Ruud.

"We voelen dat we een kind heel veel te bieden hebben, maar ook dat we er samen klaar voor zijn om een kind te mogen zien opgroeien. Het te helpen, te ondersteunen in zijn ontwikkeling." Het stel noemt het krijgen van een kind dan ook 'de kers op de taart'.

Bekijk ook

• 

  Vaderdag is voor Luc en Luuk een grote wens, maar als homostel is het nog steeds vrij lastig om een kind te krijgen

  • 19-06-2022

'We zijn goed voorbereid'

En voorbereid zijn ze, naar eigen zeggen, goed. "Om over kinderen na te mogen denken, vinden wij het een voorwaarde dat je ervoor zorgt dat je het samen goed hebt. Dat je samen een veilige en warme plek kunt bieden", zegt Ruud.

De afgelopen 3 jaar zijn ze dan ook druk bezig geweest met het investeren in hun toekomst. "We hebben elkaar goed leren kennen en samen een huishouden gecreëerd. En nu zijn we ook dik een jaar onderweg om diep in de materie te duiken."

Draagmoederschap

Ze hebben het over de 'materie' die komt kijken bij draagmoederschap. "Dat is wanneer een vrouw zwanger wordt met de intentie om het kindje te laten opgroeien bij één of twee wensouders. Hierbij heeft minstens één van de wensouders een genetische band met het kindje", legt de voorzitter van Stichting Zwanger Voor Een Ander Pauline van Berkel uit.

"Het gaat niet om ongewenste zwangerschappen of dat soort dingen, maar echt voor de zwangerschap al is het de bedoeling dat het kindje opgroeit bij de wensouders."

Bekijk ook

• 

  Draagmoederbank: een zegen voor wensouders én draagmoeders

  • 15-11-2019

'Komt weinig voor in Nederland'

"Het is iets wat weinig voorkomt in Nederland", gaat Van Berkel verder over de manier waarop Koen en Ruud ouders hopen te worden.

Dit blijkt ook uit cijfers van Universiteit Leiden, die in 2024 onderzoek deed naar draagmoederschaptrajecten in Nederland. Naar schatting komt dit nu dertig tot vijftig keer per jaar voor. Maar omdat het kabinet in mei 2024 heeft besloten buitenlandadopties aan banden te leggen, verwachten onderzoekers dat dit getal de komende jaren zal stijgen.

Wettelijk verboden

"Maar het vinden van een draagmoeder is op dit moment nog heel moeilijk", merkt Van Berkel op. "Want in de wet staat dat je niet mag bemiddelen, niet mag oproepen, niet mag bevorderen."

Het is verboden om een vrouw - buiten de eigen kennissenkring - openlijk te vragen of ze draagmoeder wil zijn. De vrouw moet dit uit zichzelf aanbieden. Wanneer wensouders deze wet overtreden, kunnen ze een celstraf van een jaar of een geldboete van maximaal 25.750 euro opgelegd krijgen.

'Je moet toch de openbaarheid in'

Mede door deze regels hebben Koen en Ruud nog geen draagmoeder voor hun kind kunnen vinden. Maar ze houden vol. "We begonnen eerst met het delen van onze wens in onze directe omgeving", vertelt Koen. Het stel sprak erover op verjaardagen of een-op-een met vrienden en familie.

"Toch is de veelgehoorde tip om ook op een bepaalde manier naar buiten te treden, want de kans dat je de persoon in je eigen cirkel gaat vinden, is behoorlijk klein. Je moet toch de openbaarheid in."

Aan de slag

Voor Ruud en Koen betekende dat het opzetten van hun eigen website en Instagram-pagina. Niet om een verzoek te doen - want dat mag niet - maar wel om hun verhaal te delen en wens uit te spreken, want dat mag wel. "Dat was voor ons de eerste stap om naar buiten toe te treden, om onze kinderwens duidelijk te maken", zegt Koen.

"We hebben daar ook best bewust naar toegewerkt: we hebben een goed doordachte website gemaakt, nagedacht over de tekst en foto's, en om feedback gevraagd aan onze familie en vrienden", vult Ruud aan. "En wat nu zo leuk is, is dat mensen uit onze omgeving de website lezen en zeggen: 'Zo zijn jullie gewoon echt'."

Bekijk ook

• 

  Opa's en oma's vinden oppassen soms zwaar, maar durven dat lang niet altijd te zeggen: 'Bang dat ik mijn kinderen teleurstel'

  • 16-09-2023

'Behoorlijke inkijk in je privéleven'

Het delen van hun persoonlijke verhaal vonden ze nogal een uitdaging, het maakt ze kwetsbaar. "Je geeft een vrij breed en onbekend publiek een behoorlijke inkijk in je privéleven en dat zou je in een 'gewone' situatie natuurlijk niet zo snel doen", legt Ruud uit.

"Als jij de gelukkige bent die zwanger mag worden, dan vertel je ook niet van tevoren aan de hele wereld hoe jij van plan bent de opvoeding te gaan doen."

Kwetsbaar

Maar voor het stel is het noodzakelijk om deze informatie vooraf te delen om zo een draagmoeder te vinden die past bij wie zij zijn. "Wij moeten, voordat er überhaupt zicht is op een mogelijke draagmoeder, met de hele wereld delen wie we zijn en dat we een kinderwens hebben", merkt Ruud op.

"En ja, daar word je wel heel kwetsbaar door. Het is ver buiten onze comfortzone, maar het is wel dé manier om eventueel een gezin te vormen."

'Je weet waarvoor je het doet'

"Je weet waarvoor je het doet", vult Koen aan. "Dus dan hebben we ook zoiets van: we hebben nu één stap gezet en we gaan ervoor."

"Want als dit ons uiteindelijk brengt bij een goede klik met een draagmoeder, dan ben je het denk ik heel snel weer vergeten."

Bekijk ook

• 

  Mannen met trauma of depressie na bevalling krijgen te weinig aandacht: 'De bedrijfsarts lachte me uit'

  • 21-06-2022

Positieve reacties

3 weken na het delen van hun verhaal heeft het stel al heel wat reacties binnen. "Ons bericht op Facebook bijvoorbeeld, wordt ook door mensen die we helemaal niet kennen gedeeld", vertelt Ruud.

"En we krijgen ook berichtjes via onze website van mensen die ons succes wensen. Totaal onbekende mensen die toch de tijd en moeite willen nemen om je dat toe te wensen. Echt prachtig."

Nog geen match gevonden

Een reactie van een potentiële draagmoeder zit er nog niet tussen. "Maar we realiseren ons ook dat een dame die onze website leest, kan denken: 'Hey, misschien zou ik voor deze twee jongens wat willen doen'. Maar als vrouw zijnde vraagt het natuurlijk best heel veel van je, van jou als persoon, en als ze in een relatie zit ook van haar partner."

"Dus, kunnen wij ons ook voorstellen dat mensen even de tijd nodig hebben om er heel goed over na te denken voordat ze ons een berichtje sturen."

Geduld hebben

Die gedachte geeft hen hoop. "Wellicht komt er nog wel een dame die eerst voor zichzelf wat bedenktijd nodig heeft."

"En dat snappen we volledig, want bij ons was het ook niet van vandaag op morgen dat wij dit aan de wereld kenbaar maakten. Dus dat geldt misschien ook voor een mogelijke draagmoeder die in dat traject zit", merken ze op.

Liefdeloos daten

Eenmaal gevonden, willen ze eerst vooral 'liefdeloos daten' met hun draagmoeder, vertelt Ruud. "We willen dan echt investeren in het elkaar leren kennen: 'Wie ben je? Wat vind je belangrijk?' We willen een relatie opbouwen, want je krijgt te maken met een dame die iets ongelooflijks groots wil doen."

"Dat vinden we onze plicht naar de draagmoeder toe, maar ook naar het kind. Want dat heeft helemaal nergens iets over te zeggen natuurlijk, dat wordt geboren en daar moet je goed voor zijn." Het liefst houdt het stel zelfs een band aan met de draagmoeder, zodat het kind ook na de geboorte nog met haar verbonden blijft.

Bekijk ook

• 

  Taboe op invriezen eicellen kleiner, ook Canan (35) en Marije (36) open over hun keuze: 'Dit lichaam wordt wel steeds ouder'

  • 07-08-2024

Alvast voorbereiden

Maar tot die tijd focussen Ruud en Koen zich vooral op de voorbereiding. Het afgelopen jaar zijn ze door het bezoeken van bijeenkomsten steeds meer gaan beseffen dat er, naast die hele duidelijke regel, verder vrij weinig wet- en regelgeving is rondom het draagmoederschap. "Hierdoor ben je bij de geboorte bijvoorbeeld niet juridisch de ouder en heb je ook nergens recht op."

"Je hebt geen recht op geboorteverlof, zwangerschapsverlof. Dat zijn dingen die wij aan de voorkant (van dit traject, red.) niet wisten en wat voor ons het proces heel leerzaam heeft gemaakt."

Juridisch gedoe

De gebrekkige wet- en regelgeving brengt veel onzekerheid met zich mee, weet ook Van Berkel. Het kan maanden duren voordat de wensouders ook echt wettelijk worden erkend als ouders van het kind. "Uiteindelijk maak je gebruik van wetgeving die eigenlijk bedoeld is voor de pleegzorg en voor adoptie, en dan komen we er wel."

"Maar dan heb je een situatie waarin het kind vaak al een jaar oud is voordat de situatie juridisch een beetje klopt." Ze maakt zich vanuit haar organisatie dan ook hard voor betere wetgeving voor draagmoedertrajecten in Nederland.

Bekijk ook

• 

  Ineens was Joanne (41) toch zwanger: 'Ik woon op 40 vierkante meter, dat kan helemaal niet dacht ik'

  • 03-10-2023

Beroep op overheid doen

"Het is echt iets waarmee we in Nederland nog een slag mee kunnen slaan", merkt Ruud op. "En toevallig hadden we het er laatst nog over in hoeveel programma's nu het onderwerp draagmoederschap wordt besproken."

"Stiekem hopen wij dat dat doordringt richting de politiek en dat Nederland op den duur wet- en regelgeving gaat krijgen die past bij de huidige tijd. Ook in het belang van het toekomstige kind."

'Als het maar gezond is'

Op de vraag of ze nog specifieke wensen hebben wat betreft hun toekomstig gezin: "Toen we jong waren, droomden we van twee, misschien wel drie kinderen. Maar we weten ook voor wat voor een lastige uitdaging wij staan als mannenstel en ik denk dat we in onze handen mogen wrijven als het ons überhaupt gegund is om een kindje te mogen krijgen."

"Een jongen of meisje maakt dan geen verschil", zeggen Ruud en Koen tot slot. "Als het maar gezond is en dat wij het kindje in alle liefde en veiligheid kunnen grootbrengen."

Slechts één op de vijf asielzoekers in Nederland die volgens de regels naar een ander EU-land moeten terugkeren, wordt daadwerkelijk overgedragen. Dat blijkt uit cijfers die EenVandaag heeft opgevraagd bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

In 2023 werden 11.440 zogenoemde overdrachtsverzoeken ingediend. Maar slechts 2.420 asielzoekers vertrokken daadwerkelijk naar het land waar ze hun procedure zouden moeten afwachten. Voor 2024 ligt het aantal verzoeken op 8.820, waarvan er tot nu toe maar 1.550 zijn gehonoreerd. Volgens de IND kunnen overdrachten door lange procedures meer dan een jaar duren.

Grote verschillen tussen EU-landen

De bereidheid van EU-landen om asielzoekers terug te nemen, verschilt sterk. Duitsland accepteert bijna de helft van de verzoeken, terwijl Italië vrijwel nooit reageert. In de afgelopen 3 jaar is er geen enkele asielzoeker vanuit Nederland naar Italië teruggestuurd, ondanks ruim 4.000 verzoeken.

Griekenland en Hongarije krijgen vanuit Nederland zelfs helemaal geen verzoeken meer. Deze landen weigeren structureel om asielzoekers terug te nemen, waardoor het aantal succesvolle overdrachten al 5 jaar op nul staat.

Bekijk ook

• 

  Teruggestuurde asielzoekers duiken onder om later alsnog in Nederland asiel aan te vragen: 'Hier heb ik mensen die me kunnen helpen'

  • 07-04-2025

Nederlandse rechters blokkeren soms overdrachten

Soms voorkomen Nederlandse rechters dat een asielzoeker wordt teruggestuurd. In de afgelopen 2,5 jaar gebeurde dat bijvoorbeeld twee keer bij overdrachten naar België. Dit omdat asielzoekers daar een 'onmenselijke behandeling' te wachten zou staan.

De meeste asielzoekers die volgens de zogeheten Dublinverordening naar een ander EU-land zouden moeten vertrekken, verdwijnen uit het zicht van de autoriteiten. Ze worden als "met onbekende bestemming vertrokken" geregistreerd, waardoor overdracht niet meer mogelijk is.

Bekijk ook

• 

  Dat België tijdelijk geen opvang wil geven aan alleenstaande mannen mag niet, maar ze komen er waarschijnlijk wel mee weg

  • 30-08-2023

Veel asielzoekers verdwijnen in de illegaliteit

Volgens migratiedeskundige aan de Universiteit Leiden Mark Klaassen, die ook lid is van de Adviesraad Migratie, is het voor het kabinet geen prioriteit om deze groep te volgen of te dwingen te vertrekken. "Daar is nu geen effectief beleid voor", zegt hij.

"De overheid zou beter haar best moeten doen om mensen in een opvangvoorziening te houden."

Asielzoekers die in een ander Europees land zijn aangekomen, mogen hier worden geweigerd door de IND. Als ze na 1,5 jaar niet zijn teruggestuurd, mogen ze blijven. "Er zijn in ons land heel veel mensen die deze mensen helpen onderduiken."

Mohammad uit Iran is opgelucht. Hij heeft van zijn advocaat te horen gekregen dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn asielprocedure in behandeling heeft genomen. Hij is een politieke vluchteling en loopt gevaar in zijn geboorteland. Hij moest volgens de Dublinverordening zijn asielaanvraag eigenlijk in Kroatië afwachten.

'Ik wilde niet terug naar Kroatië'

Daar werd hij, voordat hij bijna 2 jaar geleden in Nederland aankwam, door de Kroatische politie opgepakt en voor het eerst geïdentificeerd. Toen hij vervolgens naar Nederland doorreisde en bij de IND asiel aanvroeg, kreeg hij daar te horen dat ze zijn aanvraag niet in behandeling zouden nemen.

"Ik moest terug naar Kroatië", vertelt Mohammad. "Daar zouden ze mijn asielaanvraag in behandeling nemen. Maar ik wilde niet terug naar Kroatië. Ik heb hier in Nederland familie wonen en ben nierpatiënt. Hier heb ik mensen die mij kunnen helpen, in Kroatië niet."

Bekijk ook

• 

  Ombudsman vergelijkt asielwetten met toeslagenaffaire: 'De problemen worden alleen maar erger'

  • 20-03-2025

Dublinverordening

De Dublinverordening bepaalt dat het land waar een vreemdeling Europa binnenkomt, verantwoordelijk is voor de behandeling van zijn of haar asielverzoek. Deze regels werden in 2003 ingevoerd om te voorkomen dat asielzoekers Europa rondreizen om in verschillende lidstaten een procedure te beginnen. Maar ook om te zorgen dat niet ieder land zijn handen van een zaak af kan trekken.

Zodra iemand in Nederland asiel aanvraagt, wordt in verschillende databases gecontroleerd of diegene eerder in een andere EU-lidstaat is geweest. Als dat zo is, gaat de IND niet verder met de asielprocedure. Nederland verzoekt de andere lidstaat dan om de asielzoeker terug te nemen. Dat wordt een 'Dublinclaim' genoemd.

Lastig in de praktijk

Vervolgens heeft de andere lidstaat 2 maanden om op dat verzoek in te gaan. Is er na die periode nog geen reactie, dan geldt: wie zwijgt, stemt toe. De asielzoeker kan dan worden overgedragen.

Dat is de bedoeling, zegt universitair docent migratierecht Mark Klaassen, maar de praktijk is vaak anders. "De Dublinverordening werkt tussen lidstaten, en de effectiviteit hangt dus af van de bereidwilligheid van de verschillende landen. In de praktijk komt er van de Dublinregels niet veel terecht, omdat het andere land niet meewerkt. Of omdat de asielzoeker niet meewerkt."

Bekijk ook

• 

  Asielwetten van minister Faber goedgekeurd door kabinet, maar gemeenten bang voor chaos: 'Overlast voor mensen in dorpen en steden'

  • 07-03-2025

Een op zes Dublinclaims ingewilligd

Dat blijkt ook uit cijfers die EenVandaag bij de IND heeft opgevraagd. Slechts één op de zes Dublinclaims die Nederland in de afgelopen 5 jaar heeft gedaan, heeft geleid tot overdracht van een asielzoeker naar een ander land.

Het valt op dat er tussen de verschillende lidstaten grote verschillen zijn in bereidwilligheid. Zo neemt Duitsland asielzoekers bij bijna de helft van de claims daadwerkelijk terug, terwijl Italië nauwelijks op dit soort verzoeken reageert. In de afgelopen 3 jaar is geen enkele asielzoeker vanuit Nederland teruggestuurd naar Italië, ondanks de ruim 4.000 verzoeken die er zijn gedaan.

Termijn van 1,5 jaar

Daar kunnen asielzoekers gebruik van maken. 'Dublin' houdt een land namelijk niet voor eeuwig verantwoordelijk voor de opvang: als iemand na 18 maanden niet is overgedragen aan de verantwoordelijke lidstaat, verloopt de claim en kan hij of zij alsnog ergens anders een asielprocedure beginnen.

Klaassen: "Je ziet bij de cijfers vaak staan: 'Met onbekende bestemming vertrokken.' Dat zijn mensen die uit de asielzoekerscentra zijn vertrokken en uit het zicht van de overheid zijn geraakt. In de Dublinverordening staat dat na 18 maanden de Dublinclaim vervalt. Als iemand dan nog niet naar het land van aankomst is teruggestuurd, kan Nederland niet langer iemand weigeren. En wordt dan alsnog verantwoordelijk voor de asielprocedure."

Bekijk ook

• 

  Inspectie oordeelt keihard over COA én asielminister Faber: aanmeldcentrum Ter Apel nog steeds onveilig ondanks eerdere waarschuwingen

  • 15-01-2025

Asielzoekers duiken onder

Volgens asieladvocaat Sonya Taheri weten veel asielzoekers precies hoe dat werkt, en anticiperen ze er ook op. "Ze hebben een paar maanden om een netwerk op te bouwen. Dan vertel ik ze op een zeker moment: het is nu het moment om uit het centrum te vertrekken. Dan duiken ze onder."

"Er zijn veel mensen in Nederland die deze groep willen helpen, omdat ze begrijpen dat ze hier willen blijven", ziet Taheri. "Omdat ze hier familie hebben, of omdat de landen waar ze naar terug moeten veel slechtere omstandigheden hebben."

Organisaties helpen 'Dubliners'

EenVandaag sprak meerdere kerkelijke organisaties die deze 'Dubliners' helpen. Geen van de organisaties wil hiermee in de publiciteit treden. Ze geven aan kwetsbare asielzoekers te helpen om die 18 maanden door te komen, en zo te voorkomen dat ze op straat moeten zwerven.

De gemeente Amsterdam helpt een deel van deze groep asielzoekers in hun opvang voor ongedocumenteerden. "We willen voorkomen dat kwetsbare mensen op straat moeten slapen, want dat is het alternatief", zegt verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. "Dat vinden wij voor die mensen onwenselijk, en het zorgt uiteindelijk voor meer overlast voor de stad."

Bekijk ook

• 

  Kan de asielprocedure voor kinderen niet sneller? En andere vragen over een kinderpardon beantwoord

  • 14-08-2024

Drie jaar ook overbruggen

Groot Wassink maakt zich zorgen over de nieuwe regels die volgend jaar zomer van kracht gaan. Dan wordt de termijn voordat een Dublinclaim vervalt 3 jaar in plaats van 18 maanden. "Dat zal betekenen dat mensen nog langer in de illegaliteit moeten leven, met alle gevolgen van dien. Wij zien als gemeente in de praktijk wat het gevolg is van regels die niet goed werken."

Asieladvocaat Taheri maakt zich er geen zorgen over dat asielzoekers die hier willen blijven met een Dublinclaim die 3 jaar niet zullen weten te overbruggen. "Er zijn hele Facebookgroepen waarin mensen in het geheim mensen tijdelijk opvangen. Het zal misschien net wat lastiger worden, maar mensen laten zich niet zo gemakkelijk afschrikken als ze duidelijk hun toekomst in Nederland voor zich zien."