Hoe moet het verder met de politieke partij Forum voor Democratie nu Thierry Baudet zich heeft teruggetrokken als lijsttrekker voor de Tweede Kamerverkiezingen?

Vorige week raakte JFVD, de jongerenvereniging van FVD, in opspraak vanwege racistische en antisemitische appjes. En dat was niet voor het eerst. Voor FVD-kopstukken als Annabel Nanninga was het een reden om te eisen dat de jongerenvereniging zou saneren. Dat Thierry Baudet daar anders over denkt, leidde tot een conflict met als uitkomst dat hij gisteren zijn vertrek als lijsttrekker van de partij aankondigde. Hoe nu verder? We vroegen het politiek commentator Joost Vullings.

1. Was deze stap van Baudet te verwachten?

"Het is voor het eerst sinds het vertrek van Henk Otten dat FVD-prominenten als Eerste Kamerlid Annabel Nanninga zich via de media uitspreken tegen Baudet. Maar het schuurt al langer binnen de partij. Dat Baudet het zo ontzettend goed kan vinden met Freek Jansen, bestuursvoorzitter van JFVD en kandidaat Tweede Kamerlid, valt bij veel partijleden niet goed. Jansen staat erom bekend dat hij extreme denkbeelden heeft. Daar wil niet iedereen zich mee associëren.

En als het dan zover komt dat partijleden appjes gaan lekken naar de media, weet je dat het goed mis is. Dat Baudet zelf besliste om te vertrekken, verrast me. Meestal gebeurt zoiets onder druk van andere leden, maar dat lijkt niet het geval. Het is natuurlijk wel bekend dat hij het werk in de Tweede Kamer niet bepaald leuk vindt. Wellicht heeft hij er gewoon geen zin meer in, nu FVD al maanden slecht gaat in de peilingen."

2. Gaat hij echt weg, of is dit een tactiek?

"Het is nog maar de vraag of hij echt weg gaat. Er is een kans dat Baudet als lijstduwer via voorkeurstemmen alsnog leider van de partij wordt. Of dit een tactiek is, zoals sommigen beweren, durf ik niet te zeggen. Baudet is een onvoorspelbaar politicus, hij is emotioneel en grillig. Het kan nog alle kanten op."

3. Wie moet deze crisis oplossen?

"Tot voor kort was Baudet de voorzitter van het partijbestuur. Dat betekent dat hij de crisis die hij zelf veroorzaakte zelf ook had moeten oplossen. Maar vandaag is duidelijk geworden dat Baudet ook opstapt als partijvoorzitter. Vicevoorzitter Lennart van der Linden neemt die taak over en moet de crisis managen. Het eerste wat het partijbestuur van FVD nu te doen staat is een vacature uitschrijven voor een nieuwe lijsttrekker en een nieuwe kandidatenlijst opstellen. Freek Jansen, die op nummer 7 stond op de lijst, heeft zijn positie ook opgegeven."

4. Wie neemt straks de leiding?

"Ook dat is nog spannend. Eerste Kamerlid Nicki Pouw-Verweij stond gisteren de pers te woord. Dat kan erop wijzen dat zij informeel de leiding op zich neemt, totdat er een nieuwe leider is gekozen. De twee prominenten van wie ik me het meeste kan voorstellen dat ze zich opwerpen als kandidaten zijn Eerste Kamerlid Annabel Nanninga en Joost Eerdmans, hij staat vierde op de kandidatenlijst. Zij hebben de meeste bekendheid bij het publiek. En het meeste politiek talent, vermoed ik. Of ze het willen, is nog niet bekend. Hoe aantrekkelijk is het om een partij te gaan leiden waarvan nog niet duidelijk is of de geestelijk vader zich ermee blijft bemoeien?"

5. Kan FVD wel verder zonder Baudet?

"Hij is een charismatische leider die de partij groot heeft gemaakt. Dan moet je iemand vinden die de kiezers een goed alternatief vinden. En dat is nog niet zo makkelijk."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."