Is de omgekeerde vlag opgeborgen met BBB in het kabinet? 'Boeren willen gewoon actie zien, het geduld raakt op'

5 jaar geleden blokkeerden boeren de snelwegen, omdat zij zich niet gehoord voelden door de landelijke politiek. Is er inmiddels verbetering? Erik Luiten van Agractie ziet nog geen reden voor nieuw protest, "maar geduld raakt wel op".

De afgelopen jaren verzamelde hoofd collectiezorg en onderzoek Edwin Plokker van de Museumfabriek in Enschede heel wat voorwerpen van Twents verzet. Onder andere van de boeren- en coronaprotesten. En protesten tegen de mainstream media en tegen asielzoekers. "Kijk, dit is een spandoek dat je destijds veel zag. Het hing boven de A1, richting het westen van het land." 'NOS = Fake News', staat erop.

Treffend voor de tijdsgeest

Plokker vindt het spandoek treffend voor de tijdsgeest van toen. "Je zag in het nieuws ook dat journalisten lastig werden gevallen. En hoe leg je dat nou vast, dat lastigvallen en dat wantrouwen tegenover de pers?"

Hij bewaart dit en andere spandoeken met het idee dat er over een jaar of 30 een tentoonstelling mee gemaakt kan worden, waarin teruggekeken wordt op een periode van maatschappelijke onrust. "Misschien zeggen we dan: 'Oh ja, dat was toen, en na die tijd werd het weer rustig.' Maar dat weten we nog niet."

'Hoald de scheten in'

Ook van de boerenprotesten heeft Plokker een protestbord in handen met de tekst: 'Hoald de scheten in, tot ie in de Pruus bint.' "Die leus zag je overal in Twente."

Een omgekeerde vlag zit niet in de collectie. Dat leek hem saai en iets te makkelijk. "Vandaar dat protestbord. "Als iets mensen aan het lachen maakt of aan het denken zet, dan blijft het beter hangen."

'Beleid nog niet veranderd'

De boerenprotesten waren hevig. Tegelijk vraagt melkveehouder en bestuurslid Erik Luiten van boerenactiegroep Agractie zich af wat het de boeren nu uiteindelijk gebracht heeft.

"Die proteststem heeft zich vertaald naar de politiek. Maar soms vraag ik me af wat de protesten echt hebben opgeleverd. We moeten constateren dat het beleid nog niet is veranderd."

'Geduld raakt op'

Sinds afgelopen zomer is de BoerBurgerBeweging (BBB) onderdeel van de Nederlandse regering. De partij heeft het volledige ministerie van Landbouw in handen, met minister Femke Wiersma en staatssecretaris Jean Rummenie.

Volgens Luiten mist de BBB-achterban sindsdien wel wat daadkracht. "Dat geldt zeker voor boeren en ondernemers, die willen gewoon actie zien. Die zijn het vaak van huis uit gewend: als je iets in gang zet, dan gaat er ook iets gebeuren. Het geduld raakt nu wel wat op."

'Er wordt geluisterd'

Tegelijkertijd is er volgens Luiten ook begrip voor 'dat je een olietanker ook niet zomaar gekeerd krijgt'. Hij zegt dat er in Den Haag inmiddels wel meer geluisterd wordt naar 'de boeren'.

"Er wordt intensief geluisterd en er wordt ook iets meer gedaan met wat we zeggen. Nu willen we komend jaar ook echt gaan zien dat er iets gaat veranderen."

PAS-melders in de knel

De deadline voor zogenoemde PAS-melders komt ondertussen wel steeds dichterbij. Dat zijn boerenbedrijven die volgens een uitspraak van de Raad van State illegaal zijn, omdat ze niet over de juiste vergunningen beschikken. Voor hen is nog steeds geen oplossing.

"Dat was nota bene de aanleiding voor de protesten 5 jaar geleden. Het is bijna niet voor te stellen dat die bedrijven al zo lang zonder perspectief zitten. En nu komt er zelfs een voorstel om dat weer 3 jaar langer door te laten lopen."

Juridische stappen

Volgens Luiten heeft Agractie daar wel een duidelijke grens getrokken. "We moeten blijkbaar met juridische stappen de minister bewegen om tot actie over te gaan. Het heeft niet onze voorkeur, laat dat duidelijk zijn."

"En juist nu met een minister die van BBB-huize komt zou je toch hopen dat het goed komt. Maar goed, als het niet anders is, dan is het zo. Dan moet de rechter maar uitspraak doen om de minister eraan te herinneren dat de wet toch uitgevoerd zal moeten worden."

Voorzichtigheid

Ook politiek leider van de BBB Caroline van der Plas ziet dat de zorgen bij de boeren nog steeds groot zijn en dat het allemaal niet snel genoeg gaat. "Er zijn in hun ogen en ook in mijn ogen wel oplossingen te vinden waardoor het sneller kan."

"Maar het probleem is de juridische houdbaarheid. Iedereen in Den Haag, inclusief ikzelf, is bang dat als je iets gaat doen wat juridisch niet houdbaar is, dat het voor nog veel meer boeren juist erger wordt. Dus je hebt een zekere voorzichtigheid."

Voorlopig geen nieuwe protesten

"Maar veel beleid is beleid dat hiervoor is besloten", zegt Van der Plas. "Veel dingen die nu bij minister Wiersma op tafel liggen, komen voort uit aangenomen moties of wetsvoorstellen van vorige kabinetten. En die kan je niet zomaar van tafel vegen."

Nieuwe protesten sluit Luiten voorlopig uit. "Je hoopt met de huidige samenstelling dat er beter geluisterd gaat worden. Maar er moet op de een of andere manier wel geleverd worden. En dat wil natuurlijk niet zeggen dat alleen het boerenbelang voorop staat. Ik snap best dat het algemeen belang voorop moet staan. Maar dat kan heel goed samen."