tv LIVE
meer NPO start

Gemeenten dreigen uit landelijk zorgakkoord te stappen door bezuinigingen: 'Rijk komt afspraken niet na'

Gemeenten dreigen uit landelijk zorgakkoord te stappen door bezuinigingen: 'Rijk komt afspraken niet na'
Bron: Unsplash

Er wordt van gemeenten veel verwacht in de zorg: jeugdzorg, ouderenzorg en preventie. Maar ze krijgen daarvoor minder geld en er wordt ook nog eens bezuinigd, gemeenten dreigen daarom gemaakte afspraken op te blazen. "Rijk komt afspraken niet na."

Komende vrijdag besluit de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) of ze uit het landelijk zorgakkoord stappen en daarmee de gemaakten afspraken opblaast. Als de gemeenten niet meer meedoen, komen de zorg en andere taken niet meteen in gevaar, maar het wordt veel lastiger om afspraken te maken over de toekomst.

Akkoord moest zorg verbeteren

Toen het vorige kabinet in 2022 het zogenoemde 'Integraal Zorgakkoord' wist te sluiten was daar grote blijdschap over. In plaats van afspraken voor de korte termijn was er eindelijk een plan voor de lange duur waar alle relevante organisaties zich achter schaarden: van huisartsen tot gemeenten.

Gezondheidseconoom Jochen Mierau vindt het akkoord enorm belangrijk: "Het is een akkoord om ervoor te zorgen dat de zorg toekomstbestendig is, dus toegankelijk, betaalbaar en kwalitatief hoogwaardig", legt hij uit. "Dat is best lastig in een tijd van vergrijzing, wachtlijsten en personeelstekorten."

Bekijk ook

Een van de grootste spelers

Gemeenten hebben een heel belangrijke rol bij die plannen. "Sinds 2015 hebben gemeenten verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg, voor de wet langdurende zorg en voor de maatschappelijke ondersteuning", vertelt Mierau. "Dus voor jongeren, mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en ouderen, die vallen grotendeels onder de gemeenten."

Nu bestaat er dus de kans dat gemeenten uit het zorgakkoord stappen. "Als die gemeenten dat doen, heb je eigenlijk dat een van de grootste spelers die je nodig hebt om dat zorgstelsel goed georganiseerd te krijgen, van tafel gaat", zegt de gezondheidseconoom.

'Ravijnjaar' 2026

Op de achtergrond speelt het zogeheten 'ravijnjaar' 2026: gemeenten krijgen dan veel minder geld per inwoner om de zorgtaken uit te voeren. De discussie daarover liep al toen onlangs het voornemen van het nieuwe kabinet kwam om 300 miljoen euro te bezuinigen op preventie, wat ook grotendeels een taak van gemeenten is.

Dat was de druppel voor de VNG en voor de Zutphense wethouder Eva Boswinkel, die ook voorzitter is van de M50, het netwerk van middelgrote gemeenten in Nederland dat ruim 8 miljoen Nederlanders vertegenwoordigt. "Dit is een van de voorbeelden waarin het Rijk laat zien dat het zijn afspraken niet nakomt", vertelt ze. "Dat er aan de ene kant hele mooie plannen worden bedacht in Den Haag en aan de andere kant er monsterbezuinigingen worden gepleegd op gemeenten zodat we het niet waar kunnen maken."

Bekijk ook

'Gemeenten moeten het oplossen'

De wethouder benadrukt de grote druk op gemeenten vanuit de landelijke overheid. "De wooncrisis: gemeenten moeten het oplossen. Bestaanszekerheidscrisis: gemeenten moeten het oplossen. Opvangcrisis: gemeenten moeten het oplossen", somt ze op. "Maar intussen wel die bezuinigingen."

Boswinkel maakt wel duidelijk dat de zorg gewoon doorgaat. "We hebben nog steeds wettelijke taken om uit te voeren rondom zorg en dat zullen we natuurlijk blijven doen." Maar als de gemeenten daadwerkelijk uit protest uit het zorgakkoord stappen, dan zal dat het maken van afspraken over zorg dus wel moeilijker maken.

Gemeenten dreigen uit landelijk zorgakkoord te stappen door bezuinigingen: 'Rijk komt afspraken niet na'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe ook jouw computer zonder dat je het weet kan meedoen aan een grote DDoS-aanval

Hoe ook jouw computer zonder dat je het weet kan meedoen aan een grote DDoS-aanval

Vanmorgen waren er voor de derde dag op rij problemen bij het hoger onderwijs door een DDoS-aanval. Hierbij wordt een server overbelast met soms wel 100.000 apparaten tegelijk. En ook jouw eigen apparaten kunnen hiervoor gebruikt worden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Veel opluchting door bestand Gaza, maar hulpverlening staat voor gigantische uitdaging

Veel opluchting door bestand Gaza, maar hulpverlening staat voor gigantische uitdaging
Unicef-hulpverlener Roos Bollen in Gaza
Bron: EenVandaag

Na 15 maanden vol geweld is het toch gelukt: er is een akkoord bereikt over een tijdelijk staakt-het-vuren in Gaza. Mondiale opluchting gaat gepaard met veel vragen over hoe intensieve hulpverlening snel en veilig op gang kan komen.

De Nederlandse hulpverlener Roos Bollen is voor UNICEF werkzaam in Gaza: "Toen we hoorden dat er een deal is die tot een staakt-het-vuren gaat leiden, was de blijdschap hier echt enorm. Kinderen, volwassenen, iedereen was buiten. Alle mensen waren aan het zingen en aan het dansen."

Speelgoed in het puin

Bollen vertelt dat de kinderen die ze spreekt heel hard hopen dat er een bestand komt. "Ze willen zo ontzettend graag terug naar huis. Ze praten over hun slaapkamer, en hoe graag ze weer in hun eigen bed willen slapen."

Ze gaat verder: "Of ze vertellen over hun lievelingsspeelgoed. Veel kinderen zijn bang dat hun speelgoed kwijt is geraakt of kapot is. Ze zeggen: 'Ik wil naar huis, dan ga ik meehelpen met puin ruimen en ga ik zoeken naar mijn speelgoed.'"

Bekijk ook

Elke dag 600 vrachtwagens

Vanaf het moment dat het staakt-het-vuren ingaat is de bedoeling dat er elke dag 600 vrachtwagens met hulpgoederen naar Gaza kunnen rijden.

"Het Rode Kruis gaat ervan uit dat dit nog steeds onvoldoende hulp is. Maar het is wel veel meer dan het was", zegt hoogleraar humanitaire studies Thea Hilhorst. "Begin januari mochten er slechts veertig vrachtwagens per dag de grens over, dus dit zou een enorme verbetering zijn."

'Goed nieuws'

Hilhorst vindt het bestand een stap in de goede richting. "We hebben de afgelopen tijd gezien dat Israël de grenzen steeds dicht heeft gehouden, zodat hulpverlening de bevolking niet kon bereiken. Met het bestand kan dat nu wel, dus dat is goed nieuws."

Maar de hoogleraar is ook sceptisch. Volgens haar had enorm veel leed voorkomen kunnen worden: "Het bestand had er al veel eerder moeten zijn. De humanitaire hulp had al lang op gang moeten komen. Door voedseltekorten en slechte gezondheidszorg zijn er veel mensen overleden, die krijg je nooit meer terug."

Bekijk ook

'Continu het gezoem van drones'

Voor nu zal het bestand hoe dan ook een grote opluchting voor iedereen betekenen. "Dat geldt ook voor ons, de hulpverleners", vertelt Roos Bollen.

"Continu zijn er luchtaanvallen, je hoort de hele tijd het gezoem van de drones, ik hoor het ook nu weer. Dat zorgt voor enorm veel stress onder families, en met name bij kinderen."

Kinderen in permanente staat van stress

Bollen vertelt dat kinderen in Gaza voortdurend blootgesteld zijn aan gevaarlijke en traumatische situaties.

"Ze zijn zich ook bewust van het feit dat er geen veilige plek is in Gaza. Ze zitten vast in een permanente staat van stress en alertheid. Daarom is het zo belangrijk dat deze kinderen en hun families eindelijk wat rust krijgen, op adem kunnen komen."

Bekijk ook

Meer veiligheid voor hulpverleners

Het staakt-het-vuren moet er ook voor zorgen dat hulpverleners, zoals Bollen, veiliger hun werk kunnen uitvoeren in Gaza.

"Tot nu toe was het voor hen onvoorstelbaar gevaarlijk", zegt Thea Hilhorst. "Maar met de komst van het bestand zouden de aanvallen moeten stoppen. Het zou echt een schending zijn van het bestand als hulpverleners opnieuw worden aangevallen."

'Militair roept wantrouwen op'

Maar het sturen van militairen om de veiligheid van hulpverleners te waarborgen lijkt de hoogleraar humanitaire studies geen goed idee.

Ze legt uit: "Dat roept in de eerste plaats veel wantrouwen op bij de bevolking. Bovendien denk ik dat het niet nodig is, omdat het juist de kern is van het bestand om de aanvallen op hulpverlening te stoppen."

Bekijk ook

'Vrachtwagens kunnen alleen maar stapvoets rijden'

Bollen voorziet grote problemen met de infrastructuur wat het leveren van hulpgoederen betreft: "Regelmatig willen wij hulpgoederen naar een gemeenschap brengen, naar een tentenkamp of naar een school waar families toevlucht hebben gezocht. Dan is het erg moeilijk voor ons om van A naar B te komen, omdat mensen ontzettend dicht op elkaar zitten."

"Zodra je een voet buiten de deur zet, ben je omgeven door mensenmassa's. Met onze eigen auto's rijden we stapvoets en proberen we ons door die massa heen te manoeuvreren. Met vrachtauto's gaat dat nog een stuk moeilijker worden", weet ze.

Hoopvolle stemming

En er zijn ook nauwelijks verharde wegen, gaat Bollen verder. "De meeste wegen zijn helemaal kapotgeschoten. Dat bemoeilijkt het transport van hulpgoederen enorm. Om dat op te lossen moet je investeren in het herstellen van die wegen. Dat gaat natuurlijk niet zomaar gebeuren."

Maar Bollen benadrukt dat de stemming nu vooral heel erg hoopvol is: "Kinderen kunnen niet wachten om terug naar huis te kunnen, om misschien weer vriendjes te kunnen ontmoeten uit hun wijk of familieleden die achter zijn gebleven."

Veel opluchting door bestand Gaza, maar hulpverlening staat voor gigantische uitdaging
Veel opluchting door bestand Gaza, maar hulpverlening staat voor gigantische uitdaging

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant