Het aantal uitvaartondernemers is de afgelopen 10 jaar verdubbeld. Doordat er geen verplichte opleiding is, pleit de branchevereniging van uitvaartondernemers nu voor wetgeving. "Als er wordt gesneden in iemand, moeten daar wettelijke eisen voor komen."

Volgens de branchevereniging valt de stijging te verklaren, omdat het voor veel mensen een aantrekkelijk beroep is. "Op een gegeven moment hebben ondernemers in hun leven te maken met een uitvaart en zien ze wat je kunt betekenen voor nabestaanden. Die denken: dat wil ik ook", vertelt directeur van de Branchevereniging Gecertificeerde Nederlandse Uitvaartondernemingen (BGNU) Brigitte Wieman.

Geen diploma om in iemand te snijden

Veel van van de nieuwe uitvaartondernemers zijn zelfstandige ondernemers. De directeur van de branchevereniging vertelt dat beginnen binnen dit beroep relatief makkelijk is, omdat het vak niet beschermd is.

"Je ziet dat er toch voor iedere smaak iets is en iedereen kiest zijn eigen ondernemer die bij hem past", vertelt ze daarover.

Nog geen wettelijke eisen

Tegelijkertijd zitten er daardoor ook risico's verbonden aan het beroep. Wieman doelt daarmee op de laatste verzorging van iemand, waarbij er bijvoorbeeld in het lichaam wordt gesneden of iets moet gebeuren aan de uiterlijke verzorging.

"Volgens de wet heb je hier geen diploma of verdere cursussen voor nodig. Wij zouden dat graag anders zien. Als er bijvoorbeeld een buikpunctie is of er moet een pacemaker uit, dan vinden we dat daar wettelijke eisen aan gesteld moeten worden." De BGNU pleit al langer voor wetgeving.

Dankbaarheid en TikTok-filmpjes

Nathalia Bouwman van Post Mortem is zo'n nieuwe medewerker in de uitvaartbranche. Nadat haar pleegmoeder 3 jaar geleden overleed, raakte ze geïnspireerd door de uitvaartondernemers die haar familie bijstonden.

"Wat zij voor mij deden, dat doe ik nu ook voor andere mensen. Elke dag heb je andere opdrachten, andere families om je heen en andere situaties waarin je moet schakelen. Maar het gaat om de voldoening die je eruit haalt en de dankbaarheid die je krijgt." Ze houdt zich bezig met het vervoer en opbaren van de overledenen. Daarnaast deelt ze haar ervaring als uitvaartondernemer met veel bekeken TikTok-filmpjes.

'Wetgeving moet met de tijd mee'

Volgens haar collega en manager Berry van Beek gaat het zelden mis bij het verwijderen van medische apparatuur in het lichaam. "Er zijn heel weinig incidenten geweest in het verleden waarbij het verkeerd is gegaan. Ik vind het hoe het nu gaat prima."

Toch snapt Van Beek wel het pleidooi om juist op dit terrein meer regelgeving af te spreken. "Er zijn wel wettelijke kaders, maar dat is een verouderde wet. Ik vind het ook heel goed dat we gaan kijken of de wetgeving van toen nog past bij de huidige tijdsgeest. En dat daar inderdaad wat andere spelregels bij komen kijken, dat kan geen kwaad."

Bevoegdheid

Het kabinet heeft recent een voorstel voor nieuwe wetgeving gedaan. Maar daarin wordt over het snijden in lichamen van overledenen niets geregeld. Dit tot teleurstelling van directeur Wieman.

"Met deze groei wordt het alleen nog maar belangrijker om te zorgen dat we dat gewaarborgd hebben in Nederland. Dat nabestaanden ervan uit kunnen gaan dat iemand die met hun dierbaren deze handelingen moet doen, weet wat hij doet", zegt ze tot slot.

Meerdere natuurbranden en een sproeiverbod in Brabant: het is erg droog. En dat terwijl het pas begin april is. Wapenen we ons wel goed genoeg tegen droogte? "Er is in de winter vrij veel regen gevallen, maar dat water is voor een groot deel afgevoerd."

De kogel is door de kerk: de publieke omroep wordt grondig hervormd. Van de dertien omroepen blijft een handvol 'omroephuizen' over en de NTR verdwijnt, waardoor nog onduidelijk is wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal gaat maken.

Minister Eppo Bruins, die verantwoordelijk voor is mediabeleid, heeft zijn plannen vandaag in een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Volgens hem moet de publieke omroep beter inspelen op veranderingen in de samenleving en de opkomst van de grote techbedrijven, die de digitale media domineren. Ook wil Bruins 157 miljoen euro bezuinigen.

'Iedereen een plek geven'

"Wat we nodig hebben is een publieke omroep die beter samenwerkt, waar men met elkaar ervoor zorgt dat er meer geluid vanuit de samenleving terechtkomt in de omroepen en de programma's", zegt Bruins over het doel van zijn plannen. "Wat ik hoop is dat we over een paar jaar nog die mooie programma's zien die we nu ook zien, maar dat we merken dat iedereen een plek krijgt in het bestel."

In het huidige omroepbestel gaat dat nu niet goed, vindt de minister. Om een nieuw geluid te laten horen moet je eerst een compleet nieuwe omroep oprichten, met het daarbij minimaal 50.000 leden en een volledig nieuwe organisatie. Tussen een idee en het eerste programma zit volgens hem te veel tijd.

Vier of vijf 'omroephuizen'

Om dit te veranderen, en om kosten te besparen, moeten de huidige dertien omroepen van Bruins - als alles meezit - in 2029 opgaan in vier of vijf 'omroephuizen'. Daarmee is het bijna onvermijdelijk dat bekende omroepnamen zullen verdwijnen. In de toekomst hoeven omroepen bovendien geen leden meer te hebben en kunnen er geen nieuwe omroepen meer toetreden tot het bestel.

Maar om ervoor te zorgen dat alle geluiden die te horen zijn in de maatschappij ook daadwerkelijk een plek krijgen op televisie, radio en internet, wil de minister de omroephuizen verplichten om 'mee te bewegen met veranderende geluiden in de samenleving'. Hoe dat er in de praktijk uit moet gaan zien en wie daar toezicht op houdt, moet nog worden uitgewerkt, erkent hij.

Wat merkt de kijker?

Wel is het 'onvermijdelijk' dat de kijker of luisteraar iets gaan merken van de plannen, erkent de minister. Dat komt door de jaarlijkse bezuiniging van bijna 160 miljoen euro, maar ook door het verdwijnen van een omroep als de NTR. Die maakt educatieve programma's en (educatieve) jeugdprogramma's. Denk aan Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal, maar ook programma's als Andere Tijden.

De hervormingen van de publieke omroepen leveren volgens Bruins daarnaast niet genoeg geld op om te voorkomen dat in de toekomst ook programma's van andere omroepen op radio en televisie geschrapt zullen moeten worden.

'Meer herhalingen'

"Dit zal leiden tot meer herhalingen en minder productie", verwacht mediahistoricus en omroepdeskundige Huub Wijfjes van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is het volgens hem de vraag wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal - 'die breedgedragen zijn' - zal overnemen.

"De minister wil dat de educatieve taken naar andere omroepen gaan", legt hij uit. "Maar wie neemt dat soort programma's over? Of de geschiedenisprogramma's? Dat is onduidelijk."

Terug naar oude systeem

De mediahistoricus zegt dat Nederland met het nieuwe omroepbestel terugkeert naar het systeem dat voor 1968 bestond: omroepen die voor eeuwig in het bestel zitten omdat nieuwe omroepen niet kunnen en mogen toetreden.

En met het opheffen van de NTR, een zogenoemde 'taakomroep' die culturele en educatieve programma's moet uitzenden, keren we volgens Wijfjes terug naar de situatie van voor 1992. "Mijn grootste zorg is: hoe wordt de kwaliteit overeind gehouden met minder geld?"

'Eindelijk alles op de schop'

VVD-Kamerlid Claire Martens is juist tevreden dat het omroepbestel nu eindelijk op de schop gaat. Haar partij pleit al jaren voor een grondige stelselherziening omdat de publieke omroep niet meer bij de tijd zou zijn.

In het plan van minister Bruins zegt Martens grotendeels haar eigen plannen terug te zien. "Focus op waar wat ons betreft eigenlijk de publieke omroep voor is. Dus meer op journalistiek, en op het maken van culturele programma's."

Minder geld, minder kwaliteit?

Het Kamerlid zegt dat het 'een feit' is dat de publieke omroep het moet gaan doen met minder geld. "Maar dat betekent niet dat de mensen thuis daar last van gaan hebben", vertelt ze. "Wij willen al die managementlagen, al die bestuurslagen gaan afzwakken. Dus minder geld naar de publieke omroep betekent niet minder geld naar de journalistiek."

Maar volgens omroepdeskundige Wijfjes is dat nog maar de vraag: "De hervorming hinkt op twee gedachten: enerzijds bezuinigen, maar anderzijds investeren in de publieke omroep en journalistiek. Dat is moeilijk met elkaar te verenigingen."