meer NPO start

Experiment met kleiner stembiljet, maar waarom niet elektronisch stemmen? 'Echt wat technische doorbraken voor nodig'

Experiment met kleiner stembiljet, maar waarom niet elektronisch stemmen? 'Echt wat technische doorbraken voor nodig'
Het stembiljet bij verkiezingen wordt alsmaar groter
Bron: ANP

Voor veel mensen is het huidige stembiljet te groot en onhandig. Daarom experimenten 5 gemeenten tijdens de Europese verkiezingen met een kleiner stembiljet. Maar waarom stemmen we niet gewoon weer elektronisch? Zo makkelijk blijkt dat niet te zijn.

Volgens universitair docent Informatica Hugo Jonker van de Open Universiteit is elektronisch stemmen niet de oplossing. Het kan juist voor nog meer problemen zorgen.

Voor een aanvaller makkelijk

De grootste reden vóór elektronisch stemmen is volgens hem ook direct de grootste reden tégen. "We hoeven heel weinig te doen om voor heel veel mensen stemmen mogelijk te maken", vertelt hij. "Daardoor wordt het voor een aanvaller ook heel makkelijk. Hij hoeft maar heel weinig aan te vallen en als dat lukt, dan heeft hij gewonnen."

Deze stemprocedure is volgens Jonker zo kwetsbaar omdat het totale aantal stemmen op één centraal punt binnenkomt. Dat zou dan ook sterk beveiligd moeten worden: "Tegen de spionagediensten van andere landen." Als een specialistisch team toch bij dat punt kan komen, kunnen ze volgens Jonker de hele verkiezingen beïnvloeden.

Aanlokkelijk om te hacken

Het is niet zijn enige zorg. Stel dat we thuis via internet zouden kunnen stemmen, dan zet Jonker ook vraagtekens bij de privacy daarvan. "Dan kan je familie meekijken of zou je baas kunnen zeggen: 'Kom maar naar kantoor om te stemmen en ik kijk over je schouder mee."

Volgens hem moeten we er ook over nadenken of al die computers waar dan op gestemd wordt, veilig zijn voor hackers. "Het wordt dan wel heel aanlokkelijk om te proberen 10, 20 of 30 procent van de computers in Nederland te hacken."

Bekijk ook

Estland zet in op elektronisch stemmen

Andere Europese landen zijn al wel overgegaan op elektronisch stemmen, zoals Estland. "Die hebben hard ingezet op digitalisering." Maar Jonker ziet daar nu ook zorgen. "Estland is een land dat grenst aan Rusland, ik kan me voorstellen dat ze zich daar nu achter de oren krabben."

"Dan moet hun elektronisch stemsysteem dus wel bestand zijn tegen een Russische aanval."

Sinds 2007 op papier

Elektronisch stemmen is niet nieuw in Nederland. Van 1970 tot 2007 kon men stemmen met een speciale, elektronische stemmachine. Maar die machine bleek niet veilig en fraudegevoelig. "Zo konden ze op afstand, met een zelf in elkaar geflanst computertje, zien of jij op het CDA stemde."

Sinds dat werd ontdekt, stemmen we alleen nog maar op papier. De laatste tijd is daarbij een groot nadeel dat het biljet groter en groter wordt. Op het stembiljet voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 kon uit 26 partijen gekozen worden.

Bekijk ook

Stembiljet van twee A4'tjes

Het te grote stembiljet zorgt geregeld voor problemen in het stemhokje. "Je hoeft nog net geen wiskunde gestudeerd te hebben om hem op te vouwen", grapt Jonker. Daarom wordt er in 5 gemeenten geëxperimenteerd met een kleiner stembiljet voor de aankomende Europese verkiezingen.

Het stembiljet is slechts twee A4'tjes groot en vraagt kiezers in plaats van één, twee bolletjes in te kleuren. Eentje voor de partij en eentje voor het nummer van de kandidaat waar ze op willen stemmen. Er staan dus geen namen op het biljet, die zijn te vinden op een overzicht in het stemhokje.

Gaat Nederland ooit elektronisch stemmen?

'Dan wordt dit toch een stuk makkelijker'

"Ik vind het persoonlijk een heel interessant idee", zegt Jonker. Hij woonde een tijdje in het buitenland en stemde daar op afstand. Dat ging al met een kleiner stembiljet ter grootte van ongeveer een A4'tje, die vervolgens in een envelop moest.

"Toen dacht ik wel: als het voor iedereen op één A4'tje kan, dan wordt het toch een stuk makkelijker."

Bekijk ook

Kiezers uit het buitenland

Volgens de universitair docent is het dus in elk geval een beter idee dan elektronisch stemmen. Want daar blijft hij nog altijd niets in zien. "Er zouden echt wat technische doorbraken moeten komen voordat ik van mening verander."

Dat betekent niet dat hij de voordelen ervan niet ziet, bijvoorbeeld voor kiezers uit het buitenland of met een beperking. "Ik kan me voorstellen dat kiezers in het buitenland in de toekomst deels via internet kunnen gaan stemmen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

AfD niet meer door alle partijen genegeerd in Duitsland: 'Moeilijk vol te houden bij een zeker draagvlak'

In Duitsland werkten traditionele partijen tot nu toe niet samen met het radicaal-rechtse AfD. Toch trokken de christendemocraten deze week ineens op met de partij bij een motie over migratieregels. Die keuze maakt, net voor de verkiezingen, veel los.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe gevaarlijk is koppen in het voetbal nou echt? 'Algeheel verbod is symboolpolitiek'

Hoe gevaarlijk is koppen in het voetbal nou echt? 'Algeheel verbod is symboolpolitiek'
Bron: ANP

Voetballers maken zich zorgen: nog steeds wordt er volop gekopt, al wordt regelmatig koppen ook gelinkt aan hersenaandoeningen zoals alzheimer. Toch ziet de KNVB vooralsnog geen reden om het helemaal te verbieden.

Peter Houtman, voormalige spits en al vele jaren stadionspeaker van Feyenoord, heeft aangekondigd dat hij binnenkort stopt met zijn werkzaamheden. Bij hem is de ziekte van Alzheimer vastgesteld. Veel voetballers maken zich nu zorgen of hen hetzelfde lot te wachten staat.

Koppen verbannen

"Als voetbalspelers koppen gebeurt er iets in hun hersenen waardoor er schade ontstaat. Dat laten onderzoeken zien", zegt voormalig profvoetballer Evgeniy Levchenko, tegenwoordig voorzitter van spelersvakbond VVCS.

Levchenko pleit ervoor om koppen daarom helemaal te verbannen uit het voetbal: "Een kopbal kan net zo hard zijn als de stoot van een bokser. Als je zo'n bal telkens tegen je hoofd krijgt, als je er continu aan wordt blootgesteld, dat is gewoon slecht voor je hersenen."

Bekijk ook

'Niet kind met badwater weggooien'

Verschillende onderzoeken, onder meer uit Schotland en Frankrijk, laten een verband zien tussen veelvuldig koppen en kopduels bij voetballers, en latere schade aan de hersenen. Dat geeft ook manager sportgeneeskunde Edwin Goedhart van de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) toe.

"Maar we moeten ook niet het kind met het badwater weggooien", waarschuwt de bondsarts. "Hersenschade is in de eerste plaats een mogelijk risico in het professionele voetbal, en dan met name bij spitsen die veel lange ballen aannemen of vaak in luchtduels terechtkomen."

Amateurvoetbal veel minder heftig

"Ook wij maken ons zorgen, dat wil de KNVB zeker niet onder tafel vegen," vervolgt de bondsarts. "Maar je wil mensen ook niet onnodig bang maken. In het amateurvoetbal gaat het er veel minder heftig aan toe dan bij de professionals."

"In het betaalde voetbal is het risico veel groter, dat kun je niet zomaar vertalen naar de 1 miljoen amateurvoetballers. Het zijn bijna twee verschillende sporten."

Bekijk ook

Betere protocollen en anders trainen

Volgens Goedhart is er nu al minder blootstelling dan in de jaren 70. "En we hebben betere protocollen, bijvoorbeeld voor de eerste week na een hersenschudding." Daarnaast worden kinderen nu anders getraind in het voetbal, vertelt hij.

"De gouden motorische jaren zijn rond je 10de, dan leren kinderen heel veel. Als je ze in die periode aanleert hoe je veilig kunt koppen, is dat ontzettend belangrijk." De bondsarts vertelt: "Vroeger werd er tijdens trainingen wel eens zo'n 20 minuten achter elkaar koppen geoefend. Dat doen we al lang niet meer. En laten we niet vergeten: we wíllen ook dat kinderen sporten. Als er veel zorgen, zijn gaan ze nog minder bewegen."

Moet koppen bij het voetballen verboden worden?

'Het heet niet voor niets vóétbal'

Levchenko vindt toch dat er strengere maatregelen moeten komen: "Het heet niet voor niets vóétbal. Wat heeft het koppen voor toegevoegde waarde als het tegelijkertijd het risico op hersenschade verhoogt? Ik vind dat de regelgeving herzien moet worden, op FIFA-, UEFA- en KNVB-niveau."

Goedhart benadrukt dat er al aanpassingen zijn gedaan: "De jeugd voetbalt bijvoorbeeld op kleinere velden, zodat het aantal kopballen tot een minimum wordt beperkt, en met lichtere ballen."

Onderzoek met Amsterdam UMC

"We doen nu onderzoek, samen met het Amsterdam UMC. Er wordt bij amateurs die op hoog niveau spelen gekeken wat er precies gebeurt tijdens het koppen. Met de resultaten van dat onderzoek kunnen we eventuele risico's gericht gaan beperken."

De KNVB-arts denkt wel dat dit tot aanpassing van regels gaat leiden: "Maar dan gericht: wat is de oorzaak, waar liggen nou echt de risico's? Dat zou bijvoorbeeld kunnen zijn: geen lange ballen meer van de keeper. De bal moet dan eerst een keer stuiteren, zodat die minder impact heeft. Of een regel die het duiken naar de bal beperkt."

Symboolpolitiek

Een breed verbod op koppen en kopduels gaat er niet komen, denkt de bondsarts. "Met een algeheel verbod ben je alleen maar bezig met symboolpolitiek."

Evgeniy Levchenko is het daar niet mee eens: "Mooi dat dit soort pleisters geplakt worden. Maar als je de schade echt vóór wilt zijn, dan moet je de regels veranderen. Onze hersenen zijn zo belangrijk, die moet je gewoon beschermen. Peter Houtman is weer een voorbeeld. Ik vind het echt verschrikkelijk, ik krijg er een brok van in mijn keel."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant