Russische propaganda en nepnieuws komen volgens de Europese Commissie te makkelijk op Facebook en Instagram. Daarom start de Commissie een onderzoek naar moederbedrijf Meta om te kijken hoe ze dit kunnen afweren voor aankomende Europese verkiezingen.
Op 6 juni zijn de Europese verkiezingen, volgens de Europese Commissie hét moment voor Russische verspreiders van nepnieuws om toe te slaan. Meta, het bedrijf achter bijvoorbeeld Facebook, Instagram en WhatsApp, doet te weinig om dit tegen te houden, vindt de Commissie.
Belangrijk om nu in actie te komen
Inlichtingenexpert Willemijn Aerdts vindt het meer dan logisch dat de Commissie zich zorgen maakt. "Diensten zowel in Nederland, maar ook in andere Europese landen, zien dat Rusland zich steeds meer probeert te mengen om de uitkomst van die verkiezingen te beïnvloeden."
Daarom is het volgens haar juist nu belangrijk om in actie te komen. "Je wil niet dat een ander land uiteindelijk invloed heeft op de uitkomsten van jouw verkiezingen."
Bekijk ook
De Digital Services Act
Om platformen zoals die van Meta harder aan te kunnen pakken, voerde de Europese Commissie vorig jaar de 'Digital Services Act' in. Deze wet moet onder andere misleiding op sociale media tegengaan.
Met deze wet kan de Commissie beoordelen of platformen als Instagram genoeg doen en de regels opvolgen. Doen ze dat niet, dan krijgen ze een boete. Als uit het onderzoek blijkt dat Meta zich niet aan de regels houdt, kan het bedrijf een boete van 7,5 miljard euro krijgen.
Rusland als grootmacht
"Je wil dat mensen in de Europese Unie of in Nederland stemmen op degene van wie zij denken: 'daar wil ik op stemmen, die kant moet het opgaan'", vertelt Aerdts. "En niet dat dat gestuurd wordt door een ander land dat er juist baat bij heeft om de Europese Unie te destabiliseren."
Ze vertelt dat Rusland dit doet om bondgenootschappen zoals de NAVO of de EU uit elkaar te krijgen. "Zij willen zichzelf heel graag weer zien als een grootmacht en daarbij kunnen ze geen sterke Europese Unie of NAVO gebruiken."
'We zien heel veel desinformatie'
Rusland doet dit - naast nepnieuws op sociale media - ook op allerlei andere manieren, ziet de inlichtingenexpert. "Dat kan zijn door de financiering van politieke partijen. Of door denktanks of instituten onderzoeken uit te laten brengen die de publieke opinie een bepaalde kant op proberen te bewegen."
"Maar ook door het organiseren van pro-Russische demonstraties om het sentiment richting Oekraïne aan te passen", vervolgt ze. "En we zien heel veel desinformatie. Filmpjes die niet echt zijn die worden verspreid om ons gewoon weer aan de twijfelen te brengen."
Bekijk ook
Kopieën van The Guardian
Het zijn vooral dat soort filmpjes, artikelen en foto's waar de Commissie zich zorgen om maakt. Het gebeurt ook veel buiten sociale media. Zo zijn er de afgelopen 6 jaar zo'n zestig websites gemaakt die nepnieuws verspreiden. Zoals kopieën van The Guardian of Fox News, maar dan met andere inhoud over bijvoorbeeld asielzoekers of de economie.
Een ander voorbeeld is Voice of Europe. Een nieuwswebsite die afgelopen maart werd opgerold toen inlichtingendiensten erachter kwamen dat het pro-Russische propaganda verspreidde in Europa. Meerdere politici uit Europese landen, waaronder Nederland, zouden door het platform zijn betaald om zich voor Rusland uit te spreken.
Zelf nepnieuws beoordelen is ingewikkeld
Dat de Europese Commissie onderzoekt of Meta zich aan de regels houdt, is volgens Aerdts nodig. "Als je de stroom aan informatie ziet die je elke dag krijgt, dan is het ontzettend veel", vertelt ze. "Om daar zelf over te oordelen, is ingewikkeld."
"Dus de Europese Commissie probeert dat gewoon voor ons allemaal makkelijker te maken", zegt de inlichtingenexpert. "Door dit soort grote techbedrijven ook te dwingen daar een rol in te spelen."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.