radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Drones en slimme horloges: zo sporen ze in Scheveningen surfers in nood op

Drones en slimme horloges: zo sporen ze in Scheveningen surfers in nood op
Kitesurfer Hessel Jongebreur
Bron: EenVandaag

We staan aan het begin van de zomer: dat betekent dat we massaal het water weer in en op gaan. Helaas gaat dat niet altijd goed. Reddingsdiensten zoeken nu naar innovatieve manieren om drenkelingen beter te kunnen spotten.

Vorig jaar haalde de Koninklijke Nederlandse Reddings Maatschappij (KNRM) ruim 3500 mensen uit levensbedreigende situaties. De reddingsbrigade, die apart van de KNRM fungeert, hielp in totaal bijna 6000 personen.

'Niemand ziet je'

Met name watersporters moesten vaak gered worden. De KNRM rukte de afgelopen 2 jaar dubbel zo vaak uit voor surfers als in de jaren daarvoor. Dit komt doordat watersporten zoals kite- en windsurfen steeds populairder worden.

Kitesurfer Niels van Campen weet uit eigen ervaring hoe machteloos je als drenkeling bent. Gelukkig kan hij het navertellen: "Ik lag in zee, 2 kilometer van de kust af, en was mijn kite kwijtgeraakt. Dan ga je roepen en zwaaien, maar niemand ziet je."

Bekijk ook

Zwaaien en roepen lukt niet

"De jongen die mij na drie kwartier vond, zei: ik hoorde je wel, maar ik ben meerdere keren langs gevaren en zag je gewoon niet."

Zwaaien en roepen zal in veel gevallen niet lukken, weet ook anesthesioloog en hoogleraar op het gebied van verdrinkingspreventie Joost Bierens. "Als iemand zijn armen boven het hoofd tilt, zakt hij juist dieper weg in het water. En door gebrek aan zuurstof kan een drenkeling vaak niet om hulp roepen."

Ongelukken in Scheveningen

"Surfers zijn extra kwetsbaar, omdat ze vrij ver de zee op gaan, temidden van de hoge golven, zonder mobiele telefoon natuurlijk, en in een donker wetsuit", licht Niels verder toe. "We hebben hier in Scheveningen 3 jaar achter elkaar dodelijke ongelukken gehad met surfers."

Dieptepunt in Scheveningen was de dood van vijf surfers in mei 2020. "Dat ongeluk heeft er diep ingehakt," vertelt Niels. "Je merkte hier bij de surfcommunity dat iedereen besefte, of je die jongens nu kende of niet: dit had mij kunnen overkomen. Dat komt dan zo dichtbij, dat je denkt: ja jongens, waarom doen we hier niks mee?"

Bekijk ook

Horloge bij nood

Niels ontwikkelde een noodhorloge waarmee surfers alarm kunnen slaan. Het horloge is voorzien van software die al jaren gebruikt wordt om de locatie van bootjes te kunnen doorgeven. Met het horloge kunnen ook watersporters nu hun exacte gps-locatie doorsturen naar de kustwacht. Die kan vervolgens een reddingsteam alarmeren.

"Als kitesurfer voel ik een verantwoordelijkheid om de sport veiliger te maken," vervolgt Niels. "Niet alleen voor onszelf, maar ook voor de mensen die ons komen redden. Zij wagen ook hun leven."

'Veiligheid bij watersport nog nauwelijks een issue'

"Het is eigenlijk gek dat veiligheid bij watersport nog helemaal geen issue is", zegt Niels. "Maar je zag dat bijvoorbeeld ook bij wintersport: 10 jaar geleden had niemand een helm op of een tracker mee, nu vindt iedereen dat normaal."

Het horloge heeft zijn nut al een keer kunnen bewijzen, vertelt Niels. "Afgelopen december dreef een jongen van de Scheveningse surfclub gevaarlijk af. Hij heeft toen de noodknop op het horloge ingedrukt en kon gered worden."

Bekijk ook

Drones bij de kust

Maar nog niet iedereen gaat de zee in met een horloge om z'n pols. Gelukkig experimenteert Jeroen Kodde van het KNRM ook met een andere innovatie waarmee drenkelingen sneller gespot kunnen worden: drones.

"Vanaf een boot zijn drenkelingen vaak moeilijk te zien, vanwege de hoge golven. Een helikopter kan uitkomst bieden, maar wordt vaak alleen ingezet voor acties verder op zee," begint Jeroen. "Sinds een paar maanden experimenteren we daarom met drones voor acties vlakbij de kust."

Ogen in de lucht

Zo'n drone speurt op tientallen meters hoog het zeewater af. De dronebeelden worden live bestudeerd door het reddingsteam, vanuit een knalgele pick-uptruck op het strand.

Jeroen merkte meteen de meerwaarde van een drone: "We krijgen een extra dimensie, namelijk ogen in de lucht. Vooral de warmtebeeldcamera op de drone is heel waardevol: die kan lichaamswarmte detecteren en zo een mens onderscheiden in de kolkende massa zeewater."

Hobbels

Voordat drones op grotere schaal gebruikt kunnen worden, zijn er nog wel wat hobbels te nemen. Hoe vlieg je veilig over een druk strand? En hoe analyseer je het beste de beelden?

"Het blijkt bijvoorbeeld ook lastig om te kiezen vanaf welke locatie we de drone besturen en de beelden analyseren", vertelt Jeroen. "Op een boot word je kotsmisselijk, dus we vliegen vooral vanaf het strand."

Bekijk ook

Kansrijke technologie

Maar op het strand hebben dronepiloten te maken met strenge regels. "Bij het besturen van een drone moet de piloot de drone kunnen blijven zien. Hij kan de drone dus niet te ver de zee op sturen. Sneller zou het zijn om een drone gewoon vanuit een gebouwtje te besturen. Dan hoeft er niet iemand in de truck te springen en naar het strand te rijden."

Toch is Jeroen - met de zomer in aantocht - blij om over een drone te beschikken. "Het is een zeer kansrijke technologie. Niet alleen direct om drenkelingen sneller te redden, maar wie weet in de toekomst ook om reddingsvesten te vervoeren of om preventief te speuren naar muien en gevaarlijke stromingen."

drones en slimme horloges

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'
Het datacenter van Microsoft in het Noord-Hollandse Middenmeer
Bron: ANP

Nu de verhoudingen met de Verenigde Staten in rap tempo verslechteren, maken experts en politici zich steeds grotere zorgen over de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse technologie: van e-mail tot data-opslag zijn we vólledig afhankelijk.

"Het is echt vijf over twaalf", zegt Bert Hubert, technologie-expert en voormalig toezichthouder van de AIVD. "Wij zitten nu al in een situatie dat als men in Amerika met het verkeerde been uit bed stapt, organisaties in Nederland in z'n geheel kunnen worden stilgelegd, zoals recent is aangekondigd voor het Internationaal Strafhof - waar Trump niet blij mee is en hij sancties voor heeft uitgeschreven."

Alle gemeenten

Hubert en andere deskundigen schetsten onlangs aan Kamerleden in het parlement de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse clouddiensten, zoals die van Microsoft, Amazon en Google. "Honderd procent van de Nederlandse gemeenten is al afhankelijk van Microsoft", aldus Hubert.

"Zodra data over jou per e-mail wordt verstuurd, staat het in de Amerikaanse cloud en valt het onder het bereik van de Amerikaanse overheid." Daar zit de zorg, nu de Verenigde Staten een radicaal andere afslag hebben genomen. In de Tweede Kamer waarschuwden verschillende experts dat onze afhankelijkheid van de Amerikaanse techreuzen tegen ons gebruikt kan worden.

Bekijk ook

Ondoordacht gebruik

Nog voor de inauguratie van Donald Trump begin dit jaar concludeerde de Algemene Rekenkamer bovendien al dat Nederland clouddiensten ondoordacht is gaan gebruiken en nauwelijks stil staat bij de risico's.

"Laat ik het onomwonden zeggen: het risico bestaat dat buitenlandse regeringen, met name de VS, informatie van de Nederlandse rijksoverheid of van burgers kunnen inzien en wellicht zelfs aanpassen", zei Ewout Irrgang van de Algemene Rekenkamer. Risico's zijn er volgens hem voor de overheid, bedrijven én Nederlandse burgers.

Diensten uitschakelen

"Ik maak me heel erg zorgen", zegt Europarlementariër voor GroenLinks-PvdA Kim van Sparrentak. In het zwartste scenario zou Trump volgens haar Europa kunnen chanteren door diensten uit te zetten. "Dat zou in de praktijk betekenen dat overheden niet meer bij hun data kunnen. Mensen krijgen hun toeslagen niet meer uitgekeerd. Al dat soort zaken lopen dan direct vast."

In de hele Europese Unie zijn er volgens Van Sparrentak maar enkele gemeenten die niet afhankelijk zijn van de Amerikaanse cloud. Hetzelfde speelt volgens haar bij ziekenhuizen. Inmiddels is zeventig procent van de Europese cloudmarkt in handen van grote Amerikaanse spelers.

Bekijk ook

Stresstest

Met veertig collega's heeft Van Sparrentak de Europese Commissie daarom verzocht in kaart te brengen wat er gebeurt als die diensten daadwerkelijk uitvallen. "We hebben te lang gedacht: Amerika is onze vriend."

VVD-Europarlementariër Bart Groothuis deelt de zorgen en vreest ook dat Trump bepaalde diensten domweg uit laat zetten als wij niet naar hem luisteren. "Bijvoorbeeld met de sancties tegen het Internationaal Strafhof in Den Haag, die totaal afhankelijk is van Amerikaanse technologie", zegt hij.

Eigen boontjes doppen

"Het gaat gewoon op zwart als Trump dat wil. We zullen onze eigen boontjes moeten doppen. Dat hadden we zelf niet zo voorspeld, dat de Amerikanen zo ver van ons af zouden kunnen drijven. En dat betekent voor ons dat er niks anders op zit dan onze technologische industrie in eigen hand nemen," aldus Groothuis.

"Er zijn Europese alternatieven, maar nog niet op de schaal die we nodig hebben. Die zul je langzaam moeten gaan creëren." Die investeringen kunnen volgens beide Europarlementariërs in de honderden miljarden euro's lopen. De EU zou daarbij vooral regels moeten opstellen om ervoor te zorgen dat data van Europese burgers ook altijd in Europa blijft.

Bekijk ook

Cloud Kootwijk

Maar vast staat volgens de Europarlementariërs dat Europa op eigen digitale benen moet komen te staan. Techexpert Hubert vindt ondertussen dat Nederland het heft in eigen handen moet nemen: Cloud Kootwijk, een Nederlandse, veilige cloud voor overheid en zorg - voor e-mail, chat, videobellen en bestandsdeling - zou digitale soevereiniteit moeten garanderen.

De naam is een verwijzing naar Radio Kootwijk, waarmee de Nederlandse staat zichzelf een eeuw geleden onafhankelijk maakte van buitenlandse communicatienetwerken. Zsolt Szabó, Staatssecretaris Digitalisering en Koninkrijksrelaties, komt nog voor de zomer met een nieuwe Nederlandse cloudstrategie.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'
Het nieuwe beleid van Donald Trump is geen goed nieuws voor klimaatwetenschap
Bron: NASA / EenVandaag

De nieuwe regering van president Donald Trump in de Verenigde Staten zet het mes in klimaatonderzoek en klimaatbeleid. "Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Meer dan 30 jaar werkte Dan Costa bij de Environmental Protection Agency (EPA), het Amerikaans milieuagentschap. Als National Director was hij onder meer verantwoordelijk voor onderzoek naar luchtvervuiling en klimaatverandering, en de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid.

'Volksgezondheid kon hen niets schelen'

Costa werkte onder zes verschillende presidenten. "Er was altijd wel verschil te merken tussen Republikeinse en Democratische regeringen", vertelt hij.

"Maar toen de eerste Trump-regering aantrad kregen we voor het eerst het gevoel dat volksgezondheid hen eigenlijk niets kon schelen. We merkten snel dat alles wat werd gedaan op het gebied van milieu en volksgezondheid door die regering werd geïsoleerd en gemarginaliseerd."

Frontale aanvallen

Wat nu gebeurt gaat volgens Costa nog een stap verder: "De toekomst van veel wetenschappelijk onderzoek is opeens onzeker, mensen beginnen het gevoel te krijgen dat ze aan de rand van een afgrond staan. Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Costa doelt op het rappe tempo waarmee wetenschap onder de regering-Trump onder druk komt te staan. Vooral de takken die niet in de politieke ambities van de regering passen, zoals onderzoek naar klimaatverandering en klimaatadaptatie, krijgen met frontale aanvallen te maken.

Bekijk ook

'Geweldige denkers'

"Wat mij verbijstert, is de snelheid waarmee wetenschap wordt afgebroken. Ik ben echt sprakeloos", reageert de Nederlandse klimaatwetenschapper Heleen de Coninck.

"En dat terwijl de Amerikaanse klimaatwetenschap zo belangrijk is voor verdere kennisopbouw op de hele wereld. Er zitten daar geweldige denkers."

Samenwerking van 'levensbelang'

De Coninck is verbonden aan de TU Eindhoven en de Radboud Universiteit in Nijmegen en schreef mee aan verschillende VN-klimaatrapporten. Regelmatig werkt ze samen met collega's in de Verenigde Staten. "Er zit daar enorm veel wetenschappelijke kracht, met veel relevante data."

"Klimaatverandering is echt een mondiaal probleem. Als we resultaten met z'n allen blijven delen kunnen bijvoorbeeld ook ontwikkelingslanden zich beter voorbereiden op klimaatverandering en extreem weer. Goede internationale samenwerking is van levensbelang, letterlijk."

Bekijk ook

Helft van personeel moet weg

Of deze internationale samenwerking blijft bestaan, is de vraag: onlangs liepen medewerkers van miljardair Elon Musk, die de overheid efficiënter en goedkoper wil maken, het hoofdkantoor binnen van de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Dit onderzoeksinstituut is vergelijkbaar met het Nederlandse KNMI.

NOAA speelt in de VS een cruciale rol bij het voorspellen van gevaarlijke weersomstandigheden, het beschermen van de oceanen en het verzamelen van wetenschappelijke gegevens over klimaatveranderingen. Desondanks kregen medewerkers te horen dat de helft van het personeel op termijn moet vertrekken en dat het budget met zo'n 30 procent wordt gekort.

'Trump-loyalist zonder inhoudelijke kennis'

"We verwachten dat ook binnen de Environmental Protection Agency zoiets zal gebeuren", zegt Dan Costa. "Maar het is onduidelijk hoe drastisch de gevolgen zullen zijn."

Gerust is hij er in ieder geval niet op: "De nieuwe EPA-baas is een Trump-loyalist en hij heeft geen enkele kennis van milieuwetenschappen."

Bekijk ook

Klimaatdata veilig stellen

Ook de NASA ligt onder vuur. Met behulp van satellieten, onderzoeksvliegtuigen en grondstations wordt daar een breed scala aan klimaatdata verzameld. Gegevens zoals temperatuurveranderingen in de atmosfeer, hittegolven en afwijkingen in klimaattrends, maar ook smeltende ijskappen, zeespiegelstijging, extreme regenval en meer.

"NASA doet veel moeite om ervoor te zorgen dat de datasets beschikbaar blijven, bijvoorbeeld op veilige parallelle servers en websites", vertelt Costa. "Zelfs als de oorspronkelijke websites offline worden gehaald."

Data beschermen

Al In 2016 werd daarvoor de Environmental Data Governance Initiative opgericht. "Betrokken wetenschappers ontwikkelden een strategie om gegevens te bewaren", legt Costa uit. "Ze proberen data te beschermen, toegankelijk en up-to-date te houden. Dat is nu cruciaal, de situatie is erg onzeker."

De ontgoocheling onder wetenschappers is groot. "Waarheid en feiten lijken er niet meer toe te doen", stelt De Coninck vast. "De redelijkheid is echt zoek. Tegenwoordig ontkent men wetenschappelijke bevindingen vaak glashard, en dat is op lange termijn zeer zorgelijk. Dat zeg ik niet alleen als wetenschapper, maar ook als burger."

Bekijk ook

Duur onderzoek

De Coninck stoort zich ook aan de beeldvorming rondom zogenaamd duur en log onderzoek, zoals nu in de VS. "Bedrijven zoals die van Musk bouwen voort op onderzoek en innovatie die ook door de Amerikaanse overheid zijn betaald", legt ze uit.

"De talenten, zoals ingenieurs die er werken, zijn opgeleid dankzij de overheid", benadrukt de wetenschapper. "Dus het saneren van overheden op deze manier zorgt eerder voor een innovatie-armer land dan een innovatievere economie."

'We leven in cruciale periode'

Haar Amerikaanse collega Dan Costa hoopt dat de wetenschap niet verder wordt ondermijnd. "We leven in zo'n cruciale periode. Als we klimaatverandering willen aanpakken, kunnen we niet verder met een, of zelfs twee handen op onze rug gebonden."

"Ik kijk vaak naar mijn kleinkinderen en vraag me af: wat is de erfenis die mijn generatie aan deze jonge mensen zal nalaten?", sluit hij af.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant