Dat België tijdelijk geen opvang wil geven aan alleenstaande mannen mag niet, maar ze komen er waarschijnlijk wel mee weg

Om plek te maken voor kinderen zijn alleenstaande mannelijke asielzoekers tijdelijk niet meer welkom in België. Iets wat niet mag, maar België komt er waarschijnlijk mee weg. Migratie-onderzoeker Carolus Grütters legt uit hoe dat zit.

1. Wat is er aan de hand?

Net zoals in Nederland zijn er in België niet genoeg opvangplekken en is ook België bang voor een nieuwe crisis als het straks kouder wordt en er geen opvangplekken meer zijn. De Belgische staatssecretaris van migratie heeft daarom besloten dat alleenstaande mannelijke asielzoekers tijdelijk niet meer opgevangen zullen worden.

Man, vrouw, jong of oud, elke asielzoeker heeft recht op opvang en onderdak in een opvanglocatie. Dat hebben Europese landen met elkaar afgesproken. Dat is dus zo in Nederland en ook in België. Toch worden de regels dus overtreden. Daarvoor is België de afgelopen 2 jaar al 8.000 keer veroordeeld, maar daar trekt het land zich niets van aan.

2. Mag het, wat België nu wil doen?

"Het is in strijd met de Europese regelgeving. En dan met name door de opvangsrichtinglijn. De opvangrichtlijn schrijft voor dat als iemand op de deur klopt en zegt 'ik wil graag asiel', dat diegene wordt toegelaten tot de wachtkamer en wordt gekeken of iemand recht heeft op asiel."

"Tijdens dat wachten zit iemand in de opvang. In de opvangrichtlijn staat niet expliciet hoeveel vierkante meter iemand moet hebben, maar er wordt in abstracte termen wel aangegeven dat het een fatsoenlijke vorm van opvang moet zijn." Iemand moet dus opgevangen worden.

3. Komt België hiermee weg?

"Ik ben bang van wel", zegt Grütters. En ook in Europees verband, denkt Grütters. "Ik denk dat er momenteel te veel andere zaken spelen, waardoor de Europese Commissie waarschijnlijk zou overwegen om zich hier niet druk over te maken."

Er zijn namelijk heel veel landen die iets doen wat niet mag op gebied van migratie, vertelt Grütters. "En daarvan zou de Europese Commissie zich ook bij kunnen afvragen of alles wel volgens de afspraken gaat." De Commissie zou er een dagtaak aan hebben om alle lidstaten te controleren. "En ik denk dat ze daar hun vingers nu niet aan willen branden."

4. Verwacht u dat er minder alleenstaande mannen asiel aanvragen in België?

"Nee, absoluut niet."

5. Denkt u dat deze vluchtelingen dan naar buurlanden van België gaan, zoals Duitsland en Nederland?

"Ja, dat verwacht ik wel. Het zou mij niet verbazen." En dat kan een aparte situatie opleveren, zegt Grütters. "Stel je vraagt in België asiel aan en denkt: dit gaat niet goed, en je gaat naar Amsterdam of Berlijn, dan is daar bekend dat je in België asiel hebt aangevraagd. Als je eenmaal ergens asiel hebt aangevraagd, dan zit je in het systeem."

"En dan zullen ze bijvoorbeeld in Berlijn zeggen dat je hier niet moet zijn. Dan zegt de Dublin-verordening dat je wordt teruggestuurd naar het land waar je als eerst asiel hebt aangevraagd." En dat kan een juridisch interessante vraag opleveren, want mag je iemand terugsturen als je weet dat diegene daar niet wordt opgevangen?

Het kan zo zijn dat advocaten die zaak aan gaan, daar moet een rechter zich dan vervolgens weer over buigen.

6. Hoe gaat het eigenlijk met de asielopvang in Nederland?

Hoewel er deze zomer geen mensen buiten Ter Apel hebben geslapen, is er volgens het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) nog steeds een tekort aan opvangplekken. Er zijn meerdere onzekerheden die kunnen zorgen voor een kink in de kabel. Bijvoorbeeld als er meer asielzoekers in Nederland aankomen dan verwacht.

De instroom dit jaar valt tot nu toe juist lager uit dan verwacht, wat helpt. Ook de overlooplocatie in Assen speelt een rol in het voorkomen van buitenslapers. In de hal, waar ruimte is voor zo'n 500 mensen, worden mensen vanuit Ter Apel een paar dagen opgevangen. Daarna gaan ze weer terug naar Ter Apel of naar Budel, voor de vervolgstappen.