De kans dat we bestolen worden door onze achterbuur is vele malen groter, dan door iemand uit een andere plaats. Hoe verder bij de woning van de dader vandaan, hoe kleiner de kans op een vergrijp. Criminologen weten dat tot op de kilometer nauwkeurig.

"De meeste daders reizen liever niet zo ver. Eigenlijk zijn het net gewone mensen. Ze slaan toe waar ze zich veilig voelen en de weg kennen", zegt criminoloog prof. dr. Frank Weerman van de Erasmus Universiteit.

Luiheid en tijd

En naast de buurt kennen is luiheid een andere reden waarom ze niet ver weg gaan, weet criminoloog prof. dr. Wim Bernasco van de Vrije Universiteit. Hij deed onderzoek naar de locatiekeuze van daders. "Als je toch al van plan bent iets uit te halen, waarom zou je dan verder weg gaan dan je huis? Het kost je alleen maar tijd en er is daarmee een grotere kans gesnapt te worden."

Bernasco kan zelfs een getal plakken op dit 'afstandsverval'. Hoe verder een locatie verwijderd is van de woning van de dader, des te geringer is de kans dat hij er bijvoorbeeld een inbraak zal plegen. "Elke kilometer verder leidt tot een afname van de kans met 20 tot 30 procent." In vergelijking met buurten waar de dader nooit woonde, is de kans dat hij of zij in de eigen woonwijk iets uithaalt maar liefst vier maal zo groot. Ook voormalige buurten zijn kwetsbaar. Daar is de kans tweemaal zo groot dat iemand bijvoorbeeld een inbraak doet. Net als buurten waarin een bekende, een kind of ouder, van de dader woont. Dan is de kans ook twee keer groter.

Lees ook

Bang voor de buren?

Nu ga je misschien toch anders kijken naar je buren. Maar het is niet zo dat het vaak voorkomt dat de directe buren inbreken bij de directe buren. In het algemeen slaat een dader in de directe omgeving toe, zegt Bernasco. "Hoe dichter je bij de dader woont, hoe groter de kans om slachtoffer te worden."

Daders plegen ook vaak misdrijven op plekken waar ze eerder toesloegen. Als criminelen binnen enkele dagen na een eerste misdrijf opnieuw toeslaan, is de kans dat ze dat in dezelfde buurt doen maar liefst 20 tot 30 keer groter dan dat ze dat in een nieuwe wijk doen. Ze blijven in hun 'comfortzone'.

Lees ook

Onvoorbereid

Bij veel misdaden blijkt dat de daders niet echt een vooropgezet plan hadden. Velen slaan onvoorbereid toe als ze toevallig de gelegenheid krijgen of worden uitgedaagd. Volgens Bernasco is het lastig om uitspraken te doen over daders die wel grote afstanden afleggen, omdat uit politieregistraties moeilijk informatie te halen is over interregionaal en internationaal actieve criminelen.

Slechts 5 procent van alle misdrijven in Nederland wordt door internationaal opererende daders gedaan, blijkt uit DNA-onderzoek. Grensoverschrijdende criminaliteit is voor het belangrijkste deel een lokaal verschijnsel in Limburg, Noord-Brabant en Zeeland. Ook dit duidt dus op een dader die liever niet te ver van huis gaat.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.