Burgemeester Dijksma vraagt Rijk extra geld om criminaliteit te bestrijden: 'Misschien wel 1 miljard nodig'

Vooral Utrechters staan terecht in het liquidatieproces Marengo. Geen toeval, de georganiseerde misdaad is er groter dan gedacht. Burgemeester Dijksma wil dat het kabinet 'misschien wel 1 miljard euro' uittrekt voor de aanpak van drugscriminaliteit.

Jonge kinderen die worden ingezet als koeriers en zo de misdaad worden ingetrokken, criminele clusters die handelen in harddrugs en bendes die zich bezighouden met plofkraken: Utrechters zelf hebben nog niet allemaal in de gaten hoe serieus het probleem rond de georganiseerde criminaliteit is. "Ik denk dat mensen soms vermoeden dat het op bepaalde plekken speelt, maar niet bij hen", zegt de Utrechtse burgemeester. Er moet wat haar betreft echt wat gebeuren en dan het liefst grondig.

150 criminele clusters

Er is geen enkele wijk in haar stad waar het niet speelt. "Het probleem van dit type criminaliteit is dat het zich invreet in je samenleving en ontwrichtend werkt voor ons allemaal", vertelt Dijksma. Deze maand is ze een half jaar burgemeester van de Domstad. Op het moment legt ze de laatste hand aan een nota over hoe ze de georganiseerde criminaliteit wil aanpakken.

Ze liet door de politie het criminaliteitsbeeld van de stad Utrecht opmaken. "Het is ernstiger dan veel mensen denken", concludeert Dijksma. In de regio Utrecht blijken 150 criminele clusters te zijn die zich bezighouden met de handel in harddrugs. "Voornamelijke cocaïne", zegt ze. "In de stad zijn dat er vijftig en die hebben verbindingen in onze hele regio, maar ook door het land heen."

'Het begint al in het basisonderwijs'

Echt grote zorgen zijn er over de jonge aanwas van deze criminele groeperingen. "Jonge kinderen die in situaties zitten van armoede, van weinig steun, die zijn heel kwetsbaar voor criminelen", legt Dijksma uit. En criminelen rekruteren kinderen veel vroeger. "Om bijvoorbeeld pakketjes rond te brengen op hun fietsjes, later op scooters."

"Dat begint al in het basisonderwijs," zegt Dijksma. Bijvoorbeeld met de vraag of ze iets kleins willen rondbrengen. "En als je daar dan een tientje of twintig euro mee verdient, terwijl je bij AH daar uren mee bezig bent, dan wordt het heel verleidelijk", schetst ze. Maar eenmaal op verkeerde pad, kom je daar lastig weer vanaf.

'Ze moeten weten waar het eindigt'

Het is een glijdende schaal, zegt Dijksma. "Het begint met een pakketje, daarna is het wiethandel en voor je het weet zit je in een bende rond harddrugs of plofkraken", vertelt Dijksma. "Dan eindig je of in de bak of je bekoopt het met je leven."

Met lesprogramma's probeert de gemeente Utrecht basisschoolleerlingen weerbaar te maken. "Je moet ze duidelijk maken waar het gevaar zit. Want dat hebben ze vaak zelf niet door", zegt Dijksma. In het programma wordt kinderen voorgehouden hoe ze van een klein klusje kunnen belanden in chantage en intimidatie. "Jonge mensen moeten weten waar het eindigt. Dat is vaak niet fraai."

'De druk is enorm'

Een van de grootste strafzaken van het moment draait vrijwel volledig om Utrechtse verdachten. In het Marengo-proces wordt Ridouan Taghi vervolgd voor het opdracht geven tot meerdere liquidaties, zoals die op misdaadblogger Martin Kok. De moorden werden voorbereid en uitgevoerd door voornamelijk jonge mannen uit regio Utrecht. De zaak laat volgens Dijksma zien dat iets dat heel klein begint, kan uitgroeien tot criminaliteit van formaat. "En als je niet oplet ben je te laat."

Inmiddels drukt de zaak behoorlijk op de capaciteit in haar regio. "Het trekt veel extra politiecapaciteit weg uit mijn regio. Dat betekent dat mijn basisteams mensen kwijt zijn aan het stelsel Bewaken en Beveiligen en ze bij het OM extra tijd kwijt zijn met dat proces, terwijl er andere zaken op de plank liggen."

Stilstand is achteruitgang

De burgemeester wil niet alleen inzetten op weerbaarheid. "Nee zeggen is een ding, maar de verleiding kan blijven bestaan", zegt ze. Dus wil Utrecht ook werken aan kansen in werk en stage.

"Je moet ervoor zorgen dat je ze beetpakt voordat de criminelen het doen." Ze doet wat ze kan. "Maar het is niet genoeg", zegt ze. Criminelen bedenken telkens nieuwe, slimmere manieren en strategieën. "Als je stil blijft staan in je aanpak, betekent dat achteruitgang."

Miljard euro

Van politiek Den Haag wil Dijksma meer mensen, meer middelen en minder regels. "Voor de zomer kom ik met een nieuwe nota wat we er aan willen doen." Aan de partijen die een nieuw kabinet gaan vormen wil ze meegeven dat ze het onderwerp niet moeten laten versloffen. Hiermee doelt ze niet alleen op Utrecht, maar op heel Nederland.

"Investeer daarin", roept Dijksma op. "In totaal is er misschien wel 1 miljard euro nodig. Niet alleen voor politie, niet alleen voor justitie, ook voor jongerenwerk. Zorg voor balans: niet alleen repressie maar ook preventie." Helemaal de strijd winnen, zal heel ingewikkeld zijn. "Maar we kunnen 'm wel veel beter voeren, daar ben ik echt van overtuigd."