Bedreigde islamdeskundige Montasser AlDe’emeh: 'Radicale imams gevaar voor samenleving'

"Mensen die anderen als afvallige verklaren zijn een gevaar voor de samenleving en de politiek moet die mensen op hun plaats zetten", aldus de bekende Belgische islamdeskundige en voormalig burgerinformant Montasser AlDe’emeh. Hij reageert hiermee op de ophef over uitspraken van imam Fawaz Jneid, die burgemeester Aboutaleb een afvallige zou hebben genoemd. "Predikers zoals Jneid beseffen te weinig welke invloed ze hebben op jonge zoekende moslims".

We spreken de islamdeskundige en voormalig spion voor de Belgische Staatsveiligheidsdienst op een geheime locatie, ergens in een bos op het Vlaamse platteland. Want de deskundige wordt bedreigd, nu hij naar buiten is getreden als burgerinformant van de staatsveiligheidsdienst. “Ik heb Jihadisten voor de gek gehouden. Ik ben op de hoogte gebracht van het feit dat er mensen zijn die mij om willen leggen".

‘Predikers werken mee aan isoleren en vervreemden van jongeren’

Volgens Montasser zijn er duizenden predikers in heel Europa die jongeren op het verkeerde pad brengen door zonder context citaten uit de koran aan ze voor te leggen. Zo werken ze mee aan het isoleren en vervreemden van jongeren, die uiteindelijk kiezen voor de heilige strijd.

AlDe’emeh: “Als men zegt dat het niet is toegestaan om muziek te luisteren, dat je een vrouw niet mag aanraken, dat ze leven tussen ongelovigen, dan moet je niet verwonderd zijn dat die jongeren zich vervreemd gaan voelen, geïsoleerd. En dat is vaak de basis van radicalisering. Mensen die anderen als afvallige verklaren zijn een gevaar voor de samenleving en de politiek moet die mensen op hun plaats zetten. Als iemand de burgemeester van Rotterdam een afvallige noemt, wat doet ie daar dan nog? Hoort die man hier wel thuis? Dat moeten we ons afvragen".

Burgeroorlog op de lange termijn

De islamdeskundige waarschuwt voor het gebrek aan dialoog. Mensen in het westen leven wat hem betreft teveel langs elkaar heen. Montasser: “Als er conflicten zijn, gaan mensen niet met elkaar aan tafel, maar elkaar aanvallen. Er zijn niet alleen aanslagen van radicale moslims, maar ook tegenreacties. Mensen die moslims aanvallen. Dus je krijgt een burgeroorlog op langere termijn.”

Informant voor de veiligheidsdienst

Montasser speelde jarenlang een gevaarlijk dubbelspel, zo vertelt hij in zijn boek ‘Dubbelleven’ over zijn rol als burgerinformant.

De informatie die hij in vertrouwen kreeg, speelde hij door aan de Belgische Staatsveiligheidsdienst. Hij was burgerinformant en deed dat om, zo zegt hij, z’n eigen land te beschermen. Want hij is België dankbaar voor de kansen die zijn familie er kreeg.  

“Toen in Syrië heb ik gezien hoe gevaarlijk die mensen zijn. Hoe ze denken. Hoe ze zijn geïndoctrineerd. Ik dacht die mensen zijn ook in staat om zich op te blazen, hier in België, tussen de burgers. Laten we een strategie ontwikkelen om het vertrouwen te winnen.”

‘Hoop dat door mijn informatie aanslagen zijn voorkomen’

Montasser laat een jihadbaard staan, schrijft en spreekt in de media vooral genuanceerd over uitreizigers en strijders. Zo wekt hij het vertrouwen en dat werkt. Steeds meer potentiele strijders nemen contact met hem op. Via Whatsapp, Facebook en Twitter. En hij spreekt ze op straat. In Molenbeek, de achterstandswijk in Brussel waar Montasser zelf opgroeit - als zoon van Palestijnse vluchtelingen. Relevante informatie geeft hij door aan de geheime diensten. Informatie bijvoorbeeld van een Belgische jihadist in het kalifaat, die aangeeft een aanslag in Irak te gaan plegen. En dat is waardevol, zo zegt Montasser: “Ik ben er zeker van dat mijn informatie waardevol was, ze gingen ook door met mij. Ik hoop dat er door mijn informatie aanslagen zijn voorkomen” .

Hij kreeg naar eigen zeggen van een Belgische inspecteur van de Staatsveiligheiddienst ook het aanbod om voor de AIVD te gaan werken, maar wil alleen voor de diensten van zijn vaderland werken. Het valt hem overigens zwaar om altijd naar dezelfde clichéteksten te moeten luisteren van de jihadstrijders. Geïndoctrineerde oneliners, waarmee ze hun wandaden goedpraten, aldus de islamdeskundige: “Een Jordaanse piloot wordt in brand gestoken, dan gaan ze dat goedpraten. Vreselijk vond ik dat, ook omdat ik neven heb bij het Jordaanse leger. Maar ik moest in contact met ze  blijven, omdat je info nodig hebt.  Het is heel moeilijk omdat je daar aan kapot gaat".

‘Europa naïef in roep Syriëgangers terug te halen’

AlDe’emeh waarschuwde al vòòr de aanslagen in Parijs en Brussel voor terreurgevaar in Europa, maar zegt dat de dreiging door de autoriteiten constant werd onderschat. Hij werd gezien als een paniekzaaier. En nog steeds vindt Montasser de beleidsmakers in West-Europa naïef in hun roep om Syriëgangers terug te halen en ze hier te berechten.  “Laat die mensen daar”, zegt hij, “Hoe langer ze daar blijven hoe beter. Want IS is nog lang niet verslagen. Integendeel, de voedingsbodem voor escalatie is nog steeds aanwezig. Hier en in Syrië.”

Montasser: “Ik ben er van overtuigd dat er een IS 2.0 komt. En dan praten wij hier over een terugkeer van die jongeren? Waar hebben we het dan eigenlijk over?"

Stellig is hij ook over de kinderen van de jihadisten. Waar sommigen de kinderen als onschuldigen beschouwen, ziet Montasser vooral een risico. “Getraumatiseerde kinderen, die hun ouders hebben zien sneuvelen, kunnen wraakzuchtig zijn”, waarschuwt hij. “Daarom moeten we het risico niet lopen”.

Zelf in opspraak

Montasser AlDe’emeh heeft jaren geleden een kenniscentrum opgezet. Dat centrum verstrekt informatie aan geradicaliseerde jongeren, bijvoorbeeld over de context van Koranteksten. Doel is om geradicaliseerde jongeren tot inkeer te laten komen. Maar het centrum bezorgt hem ook een smet op zijn blazoen. Montasser is recent veroordeeld voor valsheid in geschrifte en krijgt 6 maanden voorwaardelijke gevangenisstraf. In een mail, opgesteld in november 2015, heeft hij gezegd dat een jonge radicale moslim succesvol is gederadicaliseerd bij het centrum, maar dat bleek niet waar te zijn. De jongeman heeft geen cursus doorlopen bij het centrum.

Montasser zegt dat hij dat deed met de intentie om dichterbij de geradicaliseerde jongeman te komen. Hij had niet de intentie om een misdrijf te plegen. Ook heeft hij deze strategie vooraf overlegd met de staatsveiligheidsdienst.