tv LIVE
meer NPO start

Als politiek statement of welkomstgebaar: deze mensen hangen de Oekraïense vlag uit

Als politiek statement of welkomstgebaar: deze mensen hangen de Oekraïense vlag uit
In Utrecht hangt een Oekraïense 'vlag' gemaakt van mandjes
Bron: EenVandaag

Is het je al opgevallen: er hangen steeds meer Oekraïense vlaggen in de Nederlandse straten. Dit is waarom een advocatenkantoor in Amsterdam, een boerderij in Arkel en een studentenhuis in Utrecht alle drie de blauw-gele vlag laten wapperen.

De een wil er een statement mee maken, de ander hoopt vooral z'n gastvrijheid te tonen. Hun verhalen.

Vlag van gastvrijheid

In de achtertuin van boerderij De Herbergh in Arkel, in de Betuwe, wappert de blauw-gele vlag van Oekraïne. "Dit is een vlag om mensen welkom te heten, het heeft met politiek niets te maken", zegt Peer de Jong die met zijn vrouw Evelyne koffie drinkt in de tuin. Sinds enkele weken verblijven een Oekraïense moeder en haar kind bij het stel in huis.

"Voor mijn werk kwam ik veel in Polen en Oekraïne. Toen het schieten begon, kreeg ik contact met een Oekraïense collega die op de vlucht sloeg. Zij bewoont nu het achterhuis, wij het voorhuis. Het is groot genoeg." De vlag hangt er nu al 3 weken. "Normaal gesproken strijk je een vlag voor zonsondergang, maar deze laten we maar even hangen."

Peer en Evelyne de Jong bij hun vlag
Bron: EenVandaag
Peer en Evelyne de Jong bij hun vlag

'Na 80 jaar opnieuw onderduikadres'

Boerderij De Herbergh is al drie generaties in bezit van de familie van Evelyne. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het een doorgangshuis voor onderduikers. "Na 80 jaar heeft het die functie terug", zegt Peer. Al beseft hij dat destijds de welkomstvlag niet uitgehangen kon worden.

Met een familie van toen, is er nu nog intensief contact: de opa van Evelyne hielp ooit een neergestorte Amerikaanse piloot. Een kleinzoon van hem ging op zoek naar zijn geschiedenis. "Uit die contacten is een hechte vriendschap ontstaan. We bezoeken elkaar over en weer, zijn al drie keer in Florida geweest." De situatie nu is heel anders. "We willen niet elke vluchteling zomaar opnemen, maar toen we een oud-collega konden helpen hebben we niet getwijfeld. De persoonlijke band gaf de doorslag."

info

Een van de oudste vlaggen van Europa

De Oekraïense vlag heeft een lange geschiedenis. De blauw-gele kleurencombinatie is een van de oudste in Europa. Ooit had het land een vlag met een blauwe ondergrond en een gele leeuw. Lange tijd behoorde het land tot de Sovjet-Unie en viel het onder de rode vlag.

In 1991 werd het land zelfstandig en kwamen de blauw-gele kleuren terug, waarbij het blauw voor de lucht staat en het geel voor het graan op de velden.

Huize Mandje

"In het begin van de oorlog in Oekraïne was er geen vlag te krijgen. Toen ik deze zag zette ik het meteen op Twitter, wat een creatieve oplossing!" Job van den Broek wijst naar een appartement in een flat van studentencomplex IBB Utrecht. De foto maakte indruk, vertelt hij: "De NOS en het Algemeen Dagblad plaatsen 'm."

In de woonkamer van de studenten, die is volgepropt met bierkratten en kringloopmeubelen, kantelt het verhaal. "De vlag heeft eigenlijk niets met de oorlog te maken, hij hing er al eerder", vertelt Dirk van Oostveen, die de 'vlag' bedacht. Met zijn medebewoners zocht hij een nieuwe huisnaam. "Er slingerden hier overal mandjes, sommige waren kapot, dus toen bedachten we: Huize Mandje."

De vlag van Huize Mandje
Bron: EenVandaag
De vlag van Huize Mandje

Verwarming dicht

Veel blauwe en gele mandjes gingen terug naar de supermarkten waar ze vandaan kwamen, maar van één werd een lamp gemaakt en van twee andere dus een vlag. De oorlog gaat overigens niet aan de bewoners van Huize Mandje voorbij.

"We hebben een discussie gehad en concludeerden dat de foto van onze vlag in de media Poetin niet zal raken. Daarom hebben we besloten om op twee studentenkamers de verwarming dicht te draaien. Minder gasverkoop voelt hij wel."

Bekijk ook

Naast de Russische ambassade

En dan nog een Oekraïense vlag op een opvallende plek: bij advocatenkantoor Resor, naast de Russische handelsdelegatie in Amsterdam. "Kort na de inval in Oekraïne stelde een collega voor die op te hangen. Iedereen was direct voor", zegt een van de advocaten. "Wij kunnen een uniek statement maken, hier naast de ambassade." Na de inval van Rusland in Oekraïne en de economische sancties waren er advocatenkantoren die het moeilijk leken te vinden om hun Russische klanten vaarwel te zeggen, vervolgt hij.

Een van de advocaten hangt de vlag uit
Bron: EenVandaag
Een van de advocaten hangt de vlag uit

"Dat heeft mij enorm verbaasd. Al vóór de inval in Oekraïne waren er voldoende redenen om geen zaken te doen met Russische partijen. Als je dan nu trots zegt: 'We stoppen', dan denk ik: dat had je ook eerder kunnen doen." De buren van de ambassade hebben nog niet gereageerd op de blauw-gele vlag, maar voorbijgangers wel. "We hadden eerst een kleine vlag, totdat er een fietser stopte en ons deze grote aanbood."

De Oekraïense vlag van advocatenkantoor Resor naast de Russische ambassade
Bron: EenVandaag
De Oekraïense vlag van advocatenkantoor Resor naast de Russische ambassade

'Ze stellen het op prijs'

Tot wanneer ze de vlag laten hangen, weten de medewerkers van Resor nog niet. "Tot Poetin deze waanzin stopt. Of nee, streep dat maar door: de vlag gaat weg als Oekraïne meent dat er geen oorlog meer is."

De 'vlag' van Huize Mandje in Utrecht blijft sowieso hangen, ook als de oorlog stopt. Het is een symbool voor hun huis geworden. En de Oekraïense gasten in boerderij De Herbergh in Arkel blijken de vlag op prijs stellen. Evelyne de Jong: "We wilden hem eigenlijk al weghalen, maar zij vinden het juist fijn. Voorlopig blijft hij."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom volgens deze expert Iran en de VS in gesprek willen over atoomakkoord: 'Jonge mensen willen vrijheid'

Waarom volgens deze expert Iran en de VS in gesprek willen over atoomakkoord: 'Jonge mensen willen vrijheid'
Een voetbalfan tijdens een vriendschappelijke wedstrijd tussen Iran en de VS in 2000
Bron: ANP

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

Bekijk ook

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

Hamas, Hezbollah, Houthi's: de invloed van Iran uitgelegd

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Waarom volgens deze expert Iran en de Verenigde Staten in gesprek willen over atoomakkoord

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'
Bron: EenVandaag

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

Bekijk ook

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Bekijk ook

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'
Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant