DNA

Je beide ouders in één keer verliezen, dat doet pijn. Grada weet daar alles van. Binnen anderhalf uur overleden ze allebei. Heel onverwachts. "'Hij zou weleens een gebroken hart kunnen hebben", zei ik over mijn vader.

Een lege plek aan tafel, een kaarsje op een altaartje, een bezoek aan het graf: voor Stephanie, Hilda en Dionne zijn deze feestdagen de eerste zonder hun dierbaren. Hoe ga je om met kerst als rouw nog zo vers is? "Het wordt emotioneel."

Er moet meer kennis over en begrip voor de langdurige impact van moord op nabestaanden komen. Dat wil Lucinda van de Ven, die in 2002 haar zus Nadia verloor. Veel nabestaanden van zo'n misdrijf worstelen jarenlang met ernstige klachten.

De ramp na de ramp, zo noemt Loes van Heijningen de periode na het neerhalen van vlucht MH17. Ze verloor 10 jaar geleden haar zwager, schoonzus en neefje bij de ramp. Ook na de strafzaak staat er geen punt achter.

De Schotten houden niet per se van hun koningshuis, maar de Queen was wél geliefd. In Ballater - op zo'n 10 kilometer van Balmoral - was Elizabeth altijd een graag geziene gast. Haar dood dompelt het dorpje in diepe rouw: "Dit zal ons nog lang nablijven."

Een besmetting veroorzaken, niet kunnen helpen waar nodig of geen afscheid kunnen nemen van een dierbare. De coronacrisis zorgt ervoor dat veel mensen een schuldgevoel met zich meedragen, merken psychologen. Hoe ga je om met zo'n schuldgevoel?

Veel werknemers komen na het verlies van een dierbare in de knel met hun werk. Een op de tien ontwikkelt een burn-out door de combinatie van rouw en werk. Chiara Timmer: "Het is dat mijn werkgever me de ruimte gaf, anders had ik het niet volgehouden."

Door de coronamaatregelen heeft het rouwproces een andere vorm gekregen. Overledenen worden in besloten kring begraven, vaak zonder dat er echt afscheid genomen kon worden. Toch is dat volgens rouwwetenschapper Brenda Mathijssen niet per se een probleem.

Het is nachtmerrie van iedere partner: je geliefde op vakantie verliezen bij een verkeersongeluk. Toch verwacht de werkgever vaak dat je na 3 dagen weer aan de slag gaat. Dat moet anders, vindt weduwe Nicole Maas.

Michael Kulkens verloor zijn zoon Tommy Boy drieënhalf jaar geleden door een verkeersongeval. Hij richtte de stichting TButterfly op en geeft nu voorlichting op scholen om jongeren te waarschuwen voor het gevaar van de smartphone in het verkeer.

Hoe ga je als stad om met een ramp met een grote maatschappelijke impact? Die vraag kan Enschede sinds 13 mei 2000, de dag van de vuurwerkramp helaas beantwoorden. Een brand en een vernietigende explosie verwoestte de woonwijk Roombeek. 23 mensen kwamen om en bijna duizend mensen raakten gewond.

Hoe zie je of iemand met een verstandelijke beperking worstelt met verlies? Rouw signaleren en erover praten kan lastig zijn voor begeleiders en familieleden. Dat viel ook Marjon Verboom in de praktijk op. Ze bedacht daarom de rouwkubus: een tool voor begeleiders en mensen met een verstandelijke beperking die helpt bij het praten over verlies.

Jaarlijks krijgen 7000 nabestaanden van moord, vermissing of zelfdoding last van klachten. Klachten die goed te behandelen zijn, maar een overgrote meerderheid laat zich niet behandelen, of pas veel later. We spreken Jos de Keijser, klinisch psycholoog, psychotherapeut en bijzonder hoogleraar in Groningen. 

Theatermakers Mylou Frencken en Pieter Tiddens werken aan hun nieuwe programma de RouwRevue, dat ze op dit moment uitproberen op het publiek.

Een overbelichte ziekenhuisfoto: het is voor ouders soms het enige tastbare bewijs dat ze nóg een kind hebben.