Is het aanleg of opvoeding? Er zijn veel Nederlandse families waarin topsport wordt 'doorgegeven'
In de topsport zijn voorbeelden genoeg van families waarin kinderen in de voetsporen van hun ouders treden. Denk aan coureurs Jos en Max Verstappen, voetballer Patrick Kluivert en zijn zonen of de zeilfamilie Van Aanholt.
Zeilster Odile van Aanholt won vorig jaar samen met Annette Duetz goud op de Olympische Spelen in Parijs. Ze trad als jongste van de familie in de voetsporen van haar vader Cor, die op de Spelen van 2000 in Sydney zeilde, en van haar zus Philipine, die er in Londen en Rio de Janeiro bij was. Ook haar broers Ard en Just zeilen, en niet zonder succes. Een zeker talent voor zeilen zit in de familie, kun je wel zeggen. Maar hoe zit dat eigenlijk?
50-50
"Topsport wordt mede bepaald door je genenpakket", bevestigt Hidde Haisma. Hij is medisch bioloog en geneticus en verdiept zich al jaren in die vraag. "De ene helft is genetisch bepaald, de andere helft komt door je omgeving."
Zonder het goede DNA zal iemand nooit een topsporter worden, daar is Haisma van overtuigd. "We hebben ongeveer 20.000 genen en we weten dat er zo'n 200 bij topsporters anders zijn dan bij gewone mensen."
Genenpakket
Het verbaast Haisma dan ook niets dat de familie Van Aanholt zulke goede zeilers heeft voortgebracht. "Als jij in een zeilfamilie opgroeit, word je sowieso vertrouwd met de zeilsport. Maar daarnaast denk ik dat ze allemaal een bepaald genenpakket hebben dat ze heel geschikt maakt voor, in dit geval, de zeilsport."
Dat heeft met meer te maken dan kracht en uithoudingsvermogen, denkt hij. "Zeker zo belangrijk is hun mentale vorming, waardoor ze een goed inzicht hebben in hoe ze die baan het beste kunnen bezeilen om uiteindelijk kampioen te worden."
'Schaken op het water'
Odile van Aanholt gelooft ook dat haar talent genetisch is bepaald, zegt ze. "Het is fysiek én mentaal. Zeilen wordt ook wel schaken op het water genoemd. Ik denk dat ik het doorzettingsvermogen heb meegekregen van mijn vader, maar ook het analytisch denken."
Ze ziet het als een groot voordeel dat anderen haar voorgingen in de familie. "Het heeft sowieso geholpen dat ik er door hen in kan geloven. Ik zag bij mijn vader, zus en broers dat het kon, dat zoiets als de Spelen denkbaar is. Dat maakt een droom realistisch."
Zeilbaby
Ze is getrouwd met een andere topzeiler, Bart Lambriex. Samen hebben ze net een dochter gekregen, die in theorie een nog betere zeilster moet kunnen worden. Maar, zeggen de kersverse ouders: je moet het ook willen.
"Wat zij wil gaan doen, wil ze gaan doen. Of dat sport wordt, of muziek, of koken of fysicus, dat mag allemaal. Maar we beginnen al vroeg met de zwemlessen, zodat het allemaal veilig kan. En dan vinden we het natuurlijk heel leuk om haar mee de boot in te nemen."