Gebrek aan motivatie door strengere eisen en geen gehoor bij het management. Veel brandweervrijwilligers keren de brandweer de rug toe uit onvrede met de keuzes van de leiding. Dit blijkt uit onderzoek van EenVandaag en RTV NH.  De ondervraagde vrijwilligers hebben het gevoel dat er geen aandacht is geweest voor hun positie in de reorganisatie van de afgelopen jaren. 

Veel brandweervrijwilligers ontevreden over keuzes leiding

Zij vinden dat er te veel van hen gevraagd wordt omdat ze ingezet worden als beroeps. Wie kritiek geeft wordt daar op afgerekend, deelnemers gebruiken regelmatig het woord ‘angstcultuur’.  Ze ervaren veel bureaucratie, een te grote managementlaag en een kloof tussen werkvloer en top. Afgelopen jaren stapten er al 2000 vrijwilligers op. Uit het onderzoek blijkt dat een kwart van de ondervraagden dat nu ook serieus overweegt. 

Aan het onderzoek deden 1100 vrijwilligers mee die aansloten zijn bij de Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers. Ook werden er drie WOB verzoeken gedaan en verschillende gesprekken gevoerd met brandweerpersoneel. 

 

Sinds 2011 vonden er veel veranderingen bij de brandweer plaats. Zo ging de brandweer van de gemeente over in grotere veiligheidsregio’s, werd er bezuinigd en kwamen er experimenten zoals de mogelijkheid om met minder dan zes mensen op een wagen uit te rukken. Tweederde (67%) van de ondervraagde vrijwilligers ervaart de reorganisatie van de afgelopen jaren als negatief. Door de regionalisering rukken korpsen niet meer alleen uit voor de eigen gemeente maar voor de hele regio. Voor veel vrijwilligers is dit niet meer op te brengen.

Meer leegloop verwacht

Uit CBS cijfers blijkt dat het aantal brandweervrijwilligers sinds de start van de reorgansatie met 2000 gedaald is. In sommige regio’s gaat het om een vertrek van 30 procent van de vrijwilligers in 5 jaar. Het einde van de leegloop lijkt nog niet in zicht. Een kwart van de vrijwilligers uit het onderzoek geeft aan dat ze door de reorganisatie en de bezuinigingsrondes niet weten of ze nog wel verder willen: 18 procent overweegt regelmatig serieus om ermee te stoppen en 7 procent heeft de beslissing al genomen en gaat binnenkort stoppen. 

Minder mensen op de wagen

Een van de grote punten van discussie is de maatregel om met minder dan zes manschappen uit te rukken. Een kwart (25%) staat hier wel positief tegenover, maar zeven van de tien brandweervrijwilligers (69%)  uit het onderzoek vindt dit een slechte zaak. Voor een kleine brand is dit wel mogelijk, maar bij een woningbrand of wanneer een brand uit de hand loopt of er meerdere meldingen tegelijk komen ontstaan er in de praktijk gevaarlijke situaties. Velen noemen het een ’schijnveiligheid’.  "Buurtbewoners verwachten van ons dat we naar binnen gaan en dan moet we wachten op versterking, dat is heel lastig uit te leggen op sommige momenten", aldus een brandweervrijwilliger.

Zorgen om veiligheid

Veel vrijwilligers maken zich zorgen om de veiligheid van brandweerlieden en burgers.  Vier van de tien vrijwilligers uit het onderzoek (40%) vinden de veiligheid die de brandweer aan burgers biedt de afgelopen jaren afgenomen. De helft (52%) vindt deze gelijk gebleven en slechts 6 procent ziet een verbetering. Ze maken zich voor de toekomst in het bijzonder zorgen om de veiligheid van ouderen die langer zelfstandig wonen. In de uitzending van EenVandaag en RTV NH geeft de Volendamse bevelvoerder Jos Kras zijn mening:  ‘De burger moet rekening gaan houden met minder veiligheid voor meer geld, want daar gaat het naar toe, ben ik bang!’

Kijk hieronder het hele interview met brandweervrijwilliger Jos Kras: 

Beroeps

Voor het onderzoek werden ook 400 beroeps brandweerlieden ondervraagd onder de leden van FNV, CNV en CMHF. Bij hen bestaat een vergelijkbaar beeld. Ook deze groep beoordeelt de reorganisatie in meerderheid als negatief,  is niet gelukkig met de variabele voertuigbezetting en vindt weinig gehoor bij het management. 

Twee jaar geleden deed EenVandaag een vergelijkbaar onderzoek onder brandweerlieden. Veel brandweerlieden noemden toen al de pijnpunten die nu op tafel liggen. Twee jaar later lijkt er weinig veranderd en zijn de verwachtingen ten aanzien van het vertrek van de vrijwilligers uitgekomen. 

Vanavond presenteert Gijs Rademaker de uitslagen in de televisie uitzending van EenVandaag. Mr. Pieter van Vollenhoven geeft een reactie. 

Lees hier de resultaten van het onderzoek van twee jaar geleden. 

Over het onderzoek

Het online onderzoek is uitgevoerd door de redactie van het EenVandaag Opiniepanel in samenwerking met brandweerbonden Vakverening Brandweervrijwilligers (VBV), FNV, CNV en CMHF. Het is uitgezet onder leden van VBV, FNV, CNV en CMHF en de brandweermensen uit het EenVandaag Opiniepanel.

Er deden 1071 vrijwilligers en 421 beroepsbrandweerlieden aan mee. Het onderzoek vond plaats tussen 20 november 2015 en 15 januari 2016 en bestond uit een kwantitatief en een kwalitatief deel. De resultaten van het kwantitatieve deel zijn gewogen naar geslacht, veiligheidsregio en de verhouding beroeps/ vrijwilligers met CBS-cijfers. Het kwalitatieve deel bestond uit open vragen. Hierop is een discours analyse uitgevoerd waarbij gezocht werd naar centrale thema’s (patronen). 

Lees ook