Gaat DENK scoren? We weten het (nog) niet

Het zijn goede dagen voor de politieke beweging DENK. Sinds de Marokkaans-Nederlandse prominent Farid Azarkan zich verenigde met de beide Turks-Nederlandse Kamerleden Kuzu en Öztürk is het verbond tussen Turkse en Marokkaanse Nederlanders een feit. 

En daarmee is de kans dat DENK bij de komende verkiezingen in 2017 daadwerkelijk Kamerzetels gaat halen flink toegenomen. Althans, dat denken we. En zie daar ons probleem: we weten het niet, omdat we het niet zien. Scherper gezegd: omdat we het niet kunnen zien. 

En dat is niet het enige: hoeveel pijn Nederlanders met een donkere huidskleur écht voelen vanwege de aanwezigheid van Zwarte Pieten bij het sinterklaasfeest? Geen idee. Hoe het zit met steun of begrip voor de aanslagen van IS bij moslims in Nederland? We blijven u de antwoorden schuldig. En of Nederlanders van Turkse afkomst het oppakken van Ebru Umar wel of niet terecht vinden? We weten het niet.

Drie voorbeelden van de afgelopen tijd die ons opiniepeilers doen knarsetanden van frustratie. Want het vestigt de aandacht op iets waar we liever niet over praten: eigenlijk is er geen peiler die via online onderzoek alleen gedetailleerd onderzoek kan doen onder de verschillende groepen allochtonen in ons land. 

Viel het u op? We vertelden de laatste jaren in EenVandaag dat de deelnemers aan ons onderzoek naar Zwarte Piet massaal tégen verandering van zijn uiterlijk waren. Daar kunt u gerust de conclusie uit trekken dat grote groepen in de samenleving, een ruime meerderheid, er zo over denkt. Enorm relevant is vervolgens wat Nederlanders met een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond vinden, maar juist daarover hielden we ons op de vlakte: 'een derde voelt zich wel eens gekwetst door Zwarte Piet'. Weinig concreet, omdat we in ons onderzoek slechts enkele honderden deelnemers in deze groepen hebben. En dan worden we altijd heel voorzichtig. We hebben wel donkere mensen ondervraagd, en we kunnen over die groep ondervraagden best uitspraken doen. Maar het zijn er relatief weinig. Bovendien is het de vraag of in ons panel aanwezige donkere Nederlanders wel representatief zijn voor alle donkere Nederlanders. Daarom kunnen wij op z'n best een indruk geven van hoe er door een deel van de gemeenschap gedacht wordt. Maar niet meer dan dat.

Tal van pogingen om allochtonen panellid te maken

Er zijn altijd wel wat 'ondervertegenwoordigde' groepen waar elke opiniepeiler van wakker ligt, maar allochtonen spannen de kroon. Bij het EenVandaag Opiniepanel hebben we de afgelopen jaren ongelooflijk veel energie gestoken in pogingen om allochtonen en moslims te interesseren voor onze peilingen. We hebben samengewerkt met belangenorganisaties, op beurzen gestaan, in speciale bladen geadverteerd, met opinieleiders binnen de allochtone gemeenschap gepraat, zelfs samen met Maroc.nl een jaarlijkse ramadan-sms service gefaciliteerd.

Niets zorgde ervoor dat er groepen allochtonen blijvend deelnamen aan onze enquêtes. Sommigen hebben geen interesse in politiek en het maatschappelijke debat, anderen voelen weerstand bij veel Nederlandse media, bij een andere groep zit het niet in hun cultuur om elke keer hun mening te geven.

Correcties

Wat kun je doen als je te weinig deelnemers hebt van een bepaalde groep? Je kunt zorgen dat de weinige deelnemers die je hebt, altijd opgenomen zijn in de steekproef die je neemt. En je kunt wegen: een berekening loslaten op je resultaten die ervoor zorgt dat de mening van allochtone deelnemers zwaarder in de resultaten wordt meegewogen dan die van andere respondenten. Maar allochtone deelnemers die je niet hebt, kun je natuurlijk ook niet omhoog wegen. 

Peilingen toch waardevol

Betekent dit dat alle peilingen nietszeggend zijn? Zeker niet. In de meeste gevallen kunnen we prima aannemen dat Nederlanders van allochtone afkomst geen afwijkende mening hebben van hun autochtone landgenoten. Alleen bij onderwerpen waar zij - bijvoorbeeld vanwege hun religie, stemgedrag, of hun rol in het debat - mogelijk de afwijkende groep zijn, daar ontstaan de problemen. En dat maakt dit een lastige tijd voor opiniepeilers.

Terug naar DENK, de partij die het komend jaar een gooi gaat doen naar Kamerzetels. Hoewel Nederland vele honderdduizenden moslims telt betekent dat niet per definitie een succes: vier jaar geleden hief de Nederlandse Moslim Partij zichzelf op, nadat ze er in vijf jaar niet in was geslaagd om een zetel in een gemeenteraad of de Tweede Kamer te behalen.

Maar, de tijden lijken veranderd. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 behaalde de Partij van de Eenheid, een partij met een islamitische grondslag, een raadszetel in Den Haag, de Islam Democraten hebben zelfs twee zetels. In Rotterdam haalde de door de islam geïnspireerde partij NIDA ook twee zetels. Zal DENK de eerste landelijke variant worden? We weten het nóg niet, maar we zullen samen met onze collega’s van GfK doen wat we kunnen om het draagvlak onder een moeilijk te peilen doelgroep toch goed in te schatten. Het is nog geen 2017.