De wolf maakt veel slachtoffers onder het Nederlandse vee, maar het dier verjagen is verboden, omdat het een beschermde diersoort is. Gedragsbioloog Diederik van Liere ontwikkelde drie alternatieven. "Je kunt een wolf leren van een schaap af te blijven."

Van Liere werkt bij het Institute for Coexistence with Wildlife, een organisatie die duurzame en diervriendelijke oplossingen biedt voor problemen in de natuur. Hij kijkt met zorgen naar de ontwikkelingen in Nederland.

Misselijkmakend vlees

"De emoties lopen nu hoog op. Ik vind het verschrikkelijk voor de boeren die niet in staat zijn om hun schapen te beschermen. Juist daarom vind ik het zo belangrijk om meer onderzoek te doen naar hoe de wolven in elkaar steken", zegt Van Liere. Een van de methodes die hij bedacht is het giftig maken van schapenvlees.

"Als je een kadaver hebt, spuit je er een giftige stof in en leg je die in de buurt van het territorium. Zodra een wolf ervan eet gaat ze ontzettend over haar nek en neemt ze niet het risico om het naar haar jongen te brengen. De associatie met die nare ervaring zorgt ervoor dat ze minder schapen gaat doden en ze zal haar jongen ook leren om schapen te mijden."

Ander dieet aanleren

Je kunt veel oplossen met hulp van de wolvenouders, stelt Van Liere. "Welpen blijven 10 maanden bij hun ouders, dus in die tijd is er veel te sturen. De moeder van de welpen uit de Drentse Barnstorfroedel heeft haar welpen geleerd dat schapen en runderen voedsel zijn. Maar er zijn ook roedels die juist hebben aangeleerd om reeën of bevers na te jagen."

Dat werkt bij wolven net zo als bij mensen, legt hij uit. "Wij herkennen in Nederland paardenbloemen niet direct als voedsel, maar in Slovenië doen ze het in de salade. We moeten per wolvenroedel kijken wat de beste oplossing is."

Hek werkt averechts

Van Liere vindt het jammer dat we op dit moment nog met een beperkte blik naar de oplossingen kijken. "We zijn nu vooral bezig met maatregelen zoals een hek. Dit werkt op de korte termijn alleen bij naïeve wolven. Wolven die ervaren zijn met het narennen, bijten en eten van schapen, zullen er niks van leren."

"De gemotiveerde ervaren wolf zal proberen binnen te komen en dan is het klaar. Het hekwerk werkt dan surplus killing in de hand. Dat betekent dat ze meer doden dan ze nodig hebben als voedsel."

Schokband

Een andere manier om wolven af te leren op schapen te jagen is de schokband. In Slovenië wordt deze al gebruikt en in België en Frankrijk wordt er ook onderzoek naar het conditioneren van wolven gedaan.

"Als de wolf een schaap probeert dood te bijten terwijl ze zo'n band om heeft, krijgt de wolf een enorme klap van 5.000 volt over de kiezen. De wolf zal daarna niet alleen het bijten van schapen vermijden, maar ook de rest van de roedel adviseren om op ander voedsel te gaan jagen."

'Zorg dat schapen kunnen klimmen'

Een laatste manier om schapen van wolven te redden is om anders naar het 'schaap' te kijken, zegt Van Liere. "Want hoe komt het eigenlijk dat schapen het als soort al die jaren overleefd hebben? Doordat ze kunnen klimmen. Eigenlijk kunnen ze zichzelf best goed verdedigen in een omgeving met steile hoogteverschillen."

"Dus laten we ze dan de mogelijkheid geven om een wand te beklimmen of op een plateau boven de wolf te komen. Als je nu in het weiland met hooibalen een platform maakt, kunnen de schapen daarop klimmen en kijkt de wolf op tegen allemaal zware schapenkoppen. Die gaat dan gewoon niet omhoog, als hij dat al zou kunnen."

'Dit kunnen we gewoon niet'

Schokbanden, giftig schapenvlees en hooibalen in de wei, is het wel praktisch? Diederik Sleurink, houder van 800 schapen, vindt de creatieve vondsten van Van Liere een goed begin. "Maar het ei van Columbus zit er nog niet bij, wat mij betreft."

Hij is het wel eens met Van Liere dat het huidige beleid van de Nederlandse overheid zich te veel richt op het subsidiëren van wolfwerende rasters. "Als ik met die rasters van 1.20 meter moet gaan werken wordt het onmogelijk qua arbeid en kosten. Er zit een grens aan wat je van veehouders kan vragen als maatregelen om hun vee te beschermen. Dit kunnen we gewoon niet."

Geen plek voor de wolf

Maar een hek heeft Sleurink liever ook niet. "Ik ben zelf een ecologische veehouder en geef veel om de Friese natuur. Stel dat iedereen een raster zou plaatsen om hun vee te beschermen, dan gaat het open landschap naar de klote. Dat moeten we niet willen." Sleurink ziet de Veluwe als enige plek waar er misschien ruimte is voor de wolf. "Verder is Nederland te klein."

Daarom hoopt Sleurink dat het huidige beleid wordt aangepast. "Nederland wil koeien, schapen en paarden in de wei, en nu zegt de overheid dat er ook nog wel een wolf bij past. In dit landschap in Friesland, met 300.000 koeien, 150.000 schapen en al dat hobbyvee, is dat onmogelijk. Het wordt voor dit platteland een ramp als hier wolven komen."

Heropvoeding

Toch denkt gedragsbioloog Van Liere dat met meer aandacht voor de roedels een open landschap mogelijk kan zijn, met zelfs een plek voor de wolf. "Er zijn de nodige wolven in ons land die onopgemerkt blijven en geen schapen doden. Eigenlijk hadden ze in Duitsland al moeten beginnen om de ouders hun welpen niet op schapen en runderen te onderwijzen."

"Daar hebben we steken laten vallen. Maar we kunnen nog aan de slag met toekomstige roedels. Laten we die goed begeleiden en waar mogelijk heropvoeden. Zo investeren we in een nieuwe generatie die veel beter kan samenleven met mensen. Het is nog niet te laat."