radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Zo houd je volgens deze gedragsbioloog de wolf op afstand (en je dieren veilig)

Zo houd je volgens deze gedragsbioloog de wolf op afstand (en je dieren veilig)
Gedragsbioloog Diederik van Lieren met de schokband
Bron: EenVandaag

De wolf maakt veel slachtoffers onder het Nederlandse vee, maar het dier verjagen is verboden, omdat het een beschermde diersoort is. Gedragsbioloog Diederik van Liere ontwikkelde drie alternatieven. "Je kunt een wolf leren van een schaap af te blijven."

Van Liere werkt bij het Institute for Coexistence with Wildlife, een organisatie die duurzame en diervriendelijke oplossingen biedt voor problemen in de natuur. Hij kijkt met zorgen naar de ontwikkelingen in Nederland.

Misselijkmakend vlees

"De emoties lopen nu hoog op. Ik vind het verschrikkelijk voor de boeren die niet in staat zijn om hun schapen te beschermen. Juist daarom vind ik het zo belangrijk om meer onderzoek te doen naar hoe de wolven in elkaar steken", zegt Van Liere. Een van de methodes die hij bedacht is het giftig maken van schapenvlees.

"Als je een kadaver hebt, spuit je er een giftige stof in en leg je die in de buurt van het territorium. Zodra een wolf ervan eet gaat ze ontzettend over haar nek en neemt ze niet het risico om het naar haar jongen te brengen. De associatie met die nare ervaring zorgt ervoor dat ze minder schapen gaat doden en ze zal haar jongen ook leren om schapen te mijden."

Bekijk ook

Ander dieet aanleren

Je kunt veel oplossen met hulp van de wolvenouders, stelt Van Liere. "Welpen blijven 10 maanden bij hun ouders, dus in die tijd is er veel te sturen. De moeder van de welpen uit de Drentse Barnstorfroedel heeft haar welpen geleerd dat schapen en runderen voedsel zijn. Maar er zijn ook roedels die juist hebben aangeleerd om reeën of bevers na te jagen."

Dat werkt bij wolven net zo als bij mensen, legt hij uit. "Wij herkennen in Nederland paardenbloemen niet direct als voedsel, maar in Slovenië doen ze het in de salade. We moeten per wolvenroedel kijken wat de beste oplossing is."

Hek werkt averechts

Van Liere vindt het jammer dat we op dit moment nog met een beperkte blik naar de oplossingen kijken. "We zijn nu vooral bezig met maatregelen zoals een hek. Dit werkt op de korte termijn alleen bij naïeve wolven. Wolven die ervaren zijn met het narennen, bijten en eten van schapen, zullen er niks van leren."

"De gemotiveerde ervaren wolf zal proberen binnen te komen en dan is het klaar. Het hekwerk werkt dan surplus killing in de hand. Dat betekent dat ze meer doden dan ze nodig hebben als voedsel."

Bekijk ook

Schokband

Een andere manier om wolven af te leren op schapen te jagen is de schokband. In Slovenië wordt deze al gebruikt en in België en Frankrijk wordt er ook onderzoek naar het conditioneren van wolven gedaan.

"Als de wolf een schaap probeert dood te bijten terwijl ze zo'n band om heeft, krijgt de wolf een enorme klap van 5.000 volt over de kiezen. De wolf zal daarna niet alleen het bijten van schapen vermijden, maar ook de rest van de roedel adviseren om op ander voedsel te gaan jagen."

'Zorg dat schapen kunnen klimmen'

Een laatste manier om schapen van wolven te redden is om anders naar het 'schaap' te kijken, zegt Van Liere. "Want hoe komt het eigenlijk dat schapen het als soort al die jaren overleefd hebben? Doordat ze kunnen klimmen. Eigenlijk kunnen ze zichzelf best goed verdedigen in een omgeving met steile hoogteverschillen."

"Dus laten we ze dan de mogelijkheid geven om een wand te beklimmen of op een plateau boven de wolf te komen. Als je nu in het weiland met hooibalen een platform maakt, kunnen de schapen daarop klimmen en kijkt de wolf op tegen allemaal zware schapenkoppen. Die gaat dan gewoon niet omhoog, als hij dat al zou kunnen."

Bekijk ook

'Dit kunnen we gewoon niet'

Schokbanden, giftig schapenvlees en hooibalen in de wei, is het wel praktisch? Diederik Sleurink, houder van 800 schapen, vindt de creatieve vondsten van Van Liere een goed begin. "Maar het ei van Columbus zit er nog niet bij, wat mij betreft."

Hij is het wel eens met Van Liere dat het huidige beleid van de Nederlandse overheid zich te veel richt op het subsidiëren van wolfwerende rasters. "Als ik met die rasters van 1.20 meter moet gaan werken wordt het onmogelijk qua arbeid en kosten. Er zit een grens aan wat je van veehouders kan vragen als maatregelen om hun vee te beschermen. Dit kunnen we gewoon niet."

Geen plek voor de wolf

Maar een hek heeft Sleurink liever ook niet. "Ik ben zelf een ecologische veehouder en geef veel om de Friese natuur. Stel dat iedereen een raster zou plaatsen om hun vee te beschermen, dan gaat het open landschap naar de klote. Dat moeten we niet willen." Sleurink ziet de Veluwe als enige plek waar er misschien ruimte is voor de wolf. "Verder is Nederland te klein."

Daarom hoopt Sleurink dat het huidige beleid wordt aangepast. "Nederland wil koeien, schapen en paarden in de wei, en nu zegt de overheid dat er ook nog wel een wolf bij past. In dit landschap in Friesland, met 300.000 koeien, 150.000 schapen en al dat hobbyvee, is dat onmogelijk. Het wordt voor dit platteland een ramp als hier wolven komen."

Bekijk ook

Heropvoeding

Toch denkt gedragsbioloog Van Liere dat met meer aandacht voor de roedels een open landschap mogelijk kan zijn, met zelfs een plek voor de wolf. "Er zijn de nodige wolven in ons land die onopgemerkt blijven en geen schapen doden. Eigenlijk hadden ze in Duitsland al moeten beginnen om de ouders hun welpen niet op schapen en runderen te onderwijzen."

"Daar hebben we steken laten vallen. Maar we kunnen nog aan de slag met toekomstige roedels. Laten we die goed begeleiden en waar mogelijk heropvoeden. Zo investeren we in een nieuwe generatie die veel beter kan samenleven met mensen. Het is nog niet te laat."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Israël wil noodhulp in Gaza zelf gaan regelen: 'Probeert internationale gemeenschap buitenspel te zetten'

De nood is hoog in Gaza: omdat de grenzen al 2 maanden worden dichtgehouden door Israël is er een groot tekort aan voedsel, schoon water en medische hulp. Israël zou nu tóch hulp willen toelaten, maar alleen niet meer via internationale hulporganisaties.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: 'Palestijnen op kluitje in zuiden, waarschijnlijk bouw van nieuwe nederzettingen'

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: 'Palestijnen op kluitje in zuiden, waarschijnlijk bouw van nieuwe nederzettingen'
Bron: EPA

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Bekijk ook

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

Bekijk ook

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: wat zijn de gevolgen?

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant