Thierry Baudet en zijn Forum voor Democratie zijn in opmars. Al sinds de verkiezingen is een stijgende lijn te zien in het virtuele aantal zetels voor Forum voor Democratie, deze maand eindigt de partij op 10 zetels in De Stemming. Maar vooral de persoon Thierry Baudet is populair. Dat zien we al langer als we kijken naar de redenen dat mensen FvD stemmen. Deze week bereikte zijn populariteit een hoogtepunt toen Baudet met afstand werd verkozen tot Politicus van het Jaar.

In de finale ronde maakten vijf kandidaten kans op de titel Politicus van het Jaar, afkomstig van vier partijen. Mensen zijn gevraagd wie ze 'ongeacht hun eigen politieke voorkeur' de beste politicus van 2017 vonden. Wij vroegen ons -natuurlijk- af wie er op Baudet stemden, en hoe zich dat verhoudt tot de populariteit van andere politici. 

En dan zien we grote verschillen in de mate waarin kiezers stemmen op hun 'eigen kandidaat'. De PvdA had twee kandidaten in de top-5, Khadija Arib en Jeroen Dijsselbloem. En zo stemden ruim acht op de tien mensen die in maart voor de PvdA kozen op een 'eigen' kandidaat. Maar die stemmen werden verdeeld tussen de twee kanshebbers. Dijsselbloem kreeg ongeveer de helft van de PvdA-stemmen, Arib een derde.

Khadija Arib 

Ongeveer zes op de tien GroenLinks-stemmers kozen voor Klaver, maar ook Arib was met bijna een kwart van de stemmen populair onder die groep. En bij de VVD'ers ging ongeveer de helft voor hun 'eigen' kandidaat Dijkhoff, de rest koos vooral Baudet of - in iets mindere mate - Dijsselbloem.

Hoe groot is het contrast met FvD-stemmers: zij kozen werkelijk massaal voor Thierry Baudet. Ruim 95 procent van hen ging voor de eigen leider. Hetzelfde zien we bij PVV-stemmers. Geert Wilders behoorde dit jaar niet tot de kanshebbers, maar desondanks hadden zijn kiezers een zeer duidelijke voorkeur: ruim acht op de tien stemden op Baudet.

Dat verschil in enthousiasme voor de eigen kandidaat is opmerkelijk, maar niet nieuw voor ons. We kennen het van voorgaande jaren: toen Geert Wilders in de lijst stond, was er geen kiezersgroep zo overtuigd als die van de PVV. Waar veel kiezers op een kandidaat van een andere partij stemden, leken PVV-kiezers daar gewoonweg niet toe bereid.

Eigen partijleider

Dat zien we dus nu weer. Misschien zelfs wel in sterkere mate dan bij de PVV, gaan FvD-stemmers vol voor hun ‘eigen' partijleider. En ja, velen hebben zich aangemeld bij het Opiniepanel om te kunnen stemmen. Net als VVD-, GroenLinks en PvdA-stemmers, die zich -voor de duidelijkheid- in vergelijkbare mate aanmeldden. Problematisch voor de verkiezing? Nee hoor, het mag. Het gegeven dat Baudet er in een jaar in is geslaagd dat mensen bijna 'fan' van hem zijn, is een prestatie op zich te noemen. Sterker, het is een van de redenen dat hij tot Politicus van het Jaar is gekozen.

Laten we benadrukken dat de FvD-stemmers de uitslag verre van hebben bepaald. Eén van onze weegfactoren is immers stemgedrag. FvD heeft twee zetels in de Kamer en dus weegt hun kiezersgroep niet zwaar in ons onderzoek. De stemmen van PVV'ers (de tweede partij van het land) tellen natuurlijk wel mee, maar let wel: ook bij bijvoorbeeld SGP- en 50PLUS-kiezers en bij mensen die bij de Kamerverkiezingen niet hebben gestemd, was Baudet de favoriete kandidaat. En bovendien kreeg hij een aanzienlijk deel van de stemmen van mensen die in maart op de VVD of het CDA stemden. 

Eerlijke winnaar 

Baudet is een eerlijke winnaar, die stemmen kreeg uit alle gelederen. Voor de duidelijkheid: hij had ook met afstand gewonnen zonder de duizenden nieuwe aanmeldingen in de laatste week. Zij zorgden maar voor enkele procenten verschil in de einduitslag. 

Het Chinese techbedrijf Huawei is in opspraak geraakt door betrokkenheid bij een nieuw corruptieschandaal. Lobbyisten van Huawei zouden Europarlementariërs hebben omgekocht. De politie heeft inmiddels huiszoekingen gedaan en meerdere personen aangehouden.

De stikstofaanpak van het oude kabinet is afgeschaft, maar nieuw, duidelijk beleid ontbreekt tot nu toe. Hoe nu verder? Dat vraagt onder meer branchevereniging Bouwend Nederland zich af. Minister Keijzer zet vooral in op juridische aanpassingen.

Een paar jaar geleden heeft dertiger Jan-Pieter van Laar het bouwbedrijf van zijn vader en oom overgenomen. "Het is echt een familiebedrijf, ondertussen al in de vierde generatie. We hebben 25 man in dienst en doen aan nieuwbouw, verbouwingen, renovaties, echt van alles. In 2031 hopen we het honderdjarige bestaan van het bedrijf te kunnen vieren."

'Iedereen staat in de wachtstand'

Maar de jonge ondernemer uit Wapenveld heeft zorgen. De impasse in de stikstofcrisis zorgt er volgens brancheorganisatie Bouwend Nederland voor dat zo'n 30 procent van alle nieuwbouwprojecten op de tocht komen te staan. En dat merkt ook Van Laar.

"Iedereen staat in de wachtstand. Hoe moeten we omgaan met de stikstofregels, wat kan nog wel, wat niet? De gemeente rondt geen bestemmingsplannen meer af, wij krijgen geen vergunningen meer. Ook niet voor projecten waarbij we totaal geen problemen hadden verwacht."

240.000 woningen kunnen niet gebouwd worden

Bouwend Nederland maakt zich al jaren zorgen over het gebrek aan daadkracht om de stikstofcrisis aan te pakken. "We hebben nu in kaart gebracht welke Natura 2000-gebieden er slecht aan toe zijn door stikstof. En deze informatie combineerden we met de concrete woningbouwplannen in Nederland", vertelt Jelmer Alberts, directeur belangenbehartiging van Bouwend Nederland.

"Dan zie je op die kaart hoe ontzettend veel van deze bouwprojecten te dicht bij stikstofgevoelige natuur liggen", gaat Alberts verder. "Doordat het stikstofprobleem niet wordt opgelost krijgen deze projecten geen vergunning. Tot 2030 gaat het om maar liefst 244.000 woningen die hierdoor niet gebouwd kunnen worden. Dat is echt heel erg schrikken. We wisten al dat de impact van stikstof op de woningbouw en infrastructuur groot was, maar niet dat het er zo dramatisch uitziet."

'Met geitenpaadjes niet meer op te lossen'

De brancheorganisatie wil dat het kabinet eindelijk met een doortastend plan komt. "We weten alles al, alle data zijn bekend, met geitenpaadjes valt dit niet meer op te lossen", zegt Alberts. "We stormen nu recht op een betonnen muur af."

"De stikstofuitstoot moet omlaag, de betrokken ministeries moeten nu met een plan komen", benadrukt de woordvoerder van Bouwend Nederland. "En elke sector moet zijn eigen 'fair share' pakken."

'Zitten met de gebakken peren'

"Iedereen is nu aan zet, ook de bouw", vindt ook bouwondernemer De Laar. "Maar onze sector heeft feitelijk heel weinig stikstofuitstoot, en toch zitten wij nu wel met de gebakken peren. Heel Nederland heeft hierdoor een probleem."

In Nederland is de landbouw, en dan met name de intensieve veehouderij, veruit de grootste bron van stikstofuitstoot, vooral in de vorm van ammoniak. Daarnaast dragen wegverkeer, scheepvaart, luchtvaart en de industrie bij aan de stikstofcrisis. En in beperkte mate draagt ook de bouw zelf bij aan het probleem.

'Kabinet moet eruit komen'

In januari bepaalde de rechtbank in Den Haag opnieuw dat de Nederlandse overheid meer moet doen om schade aan de natuur door stikstof te voorkomen.

Bouwend Nederland snapt het vonnis: "De enige manier om echt uit deze crisis te komen is structurele uitstootvermindering", zegt Alberts. "Ik hoop echt dat dit kabinet eruit komt. Het moet gewoon opgelost worden."

'Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen'

"Met alleen de kleine projectjes halen we het niet", laat de bezorgde Van Laar weten. "We stoppen zo veel werk in de grotere plannen en projecten. Het wordt nu echt tijd dat we uit de wachtstand mogen komen en weer mogen bouwen."

Ondanks alle zorgen blijft Van Laar optimistisch: "Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen. Bouwen is mij met de paplepel ingegoten, ik vind dit werk zo leuk. En ik kan ook helemaal niets anders."

Minister: 'Rekenkundige grens voor stikstofuitstoot aanpassen'

"We willen iets doen aan de juridische werkelijkheid die we met z'n allen hebben gemaakt", reageert minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening op de nieuwe cijfers van Bouwend Nederland. "En er moeten maatregelen worden genomen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen."

"Heel veel huizen kunnen er gelukkig wél gebouwd worden. En we willen de rekenkundige ondergrens aanpassen, dan kan weer meer."