radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Wie maakt er kans (en waarom)?

Wie wordt de Politicus van het Jaar 2017? Het Opiniepanel selecteerde een shortlist van vijf kandidaten. Hoe gebeurde dat, hoe verloopt de stemming nu en waarom kiest EenVandaag, via de 50.000 leden van het Opiniepanel, jaarlijks een beste politicus van het jaar? Gijs Rademaker zal vanavond de winnaar bekend maken in onze uitzending.

De ‘Politicus van het Jaar’ is niet nieuw: hij bestaat al tientallen jaren. Dagblad De Tijd begon in 1973 al met een verkiezing waarin de parlementaire pers oordeelde over de nationale politici. Sinds 2004 plaatsen wij van EenVandaag daar de publieksverkiezing van politicus van het jaar naast. Sinds de parlementaire persvereniging vorig jaar besloot te stoppen zijn we de enige verkiezing. We houden die verkiezing vooral omdat we het belangrijk vinden een verbindende rol te spelen tussen politici in Den Haag en de mensen in het land die ze vertegenwoordigen. Aan het eind van ieder jaar vertellen tienduizenden mensen ons welke politicus het volgens hen het beste gedaan heeft, en waarom. 

Hoe word je ‘Politicus van het Jaar’?

De politicus die mensen aanwijzen is lang niet altijd degene waar ze zelf op zouden stemmen. Het is ook lang niet altijd de politicus die de meeste wetsvoorstellen heeft doorgevoerd of kamervragen gesteld. En ook niet degene die het meest in het nieuws was. Mensen hanteren heel andere criteria. Ze kiezen vaak voor de politicus die ze hard vinden werken, die ze eerlijk en betrouwbaar vinden, of die het beste verwoordde wat dat jaar hun problemen waren. In het jaar dat de vluchtelingencrisis voor veel onzekerheid zorgde, won Geert Wilders de prijs omdat hij die zorgen goed verwoordde. Toen in 2014 vlucht MH17 werd neergehaald raakte het verbindende pleidooi van minister Frans Timmermans bij de VN zoveel mensen, dat hij dat jaar de titel won. Ook leiderschap is een belangrijke eigenschap: Wouter Bos greep als minister hard in tijdens de bankencrisis in 2008, en won. 

De top-5 van 2017

Het mooie van de Politicus van het Jaar vind ik, dat hij of zij vaak een belangrijke ontwikkeling belichaamt die dat jaar plaatsvond. Dat geldt ook voor de kandidaten van dit jaar. De top-5 van 2017 bevat drie kopmannen van de nieuwe generatie. Thierry Baudet haalde twee zetels in deze Kamer, en zijn partij groeide dit jaar naar 17.000 leden. Een opmerkelijke prestatie. Ook Jesse Klaver deed iets bijzonders: hij zette GroenLinks dit jaar terug op de kaart: van 4 naar 14 Kamerzetels. Klaas Dijkhoff spreekt met zijn no-nonsense houding en gewone taal veel mensen aan. En dan Khadija Arib, de herkozen voorzitter van de Tweede Kamer. Ze houdt orde in een woelig politiek landschap en dwingt respect af - ook dus van veel mensen in het land. En Jeroen Dijsselbloem completeert het gezelschap genomineerden. Hij neemt afscheid dit jaar en wordt geroemd vanwege zijn harde werk en successen als minister van Financiën en in Europa. Als hij wint is dat bijna een oeuvreprijs.

Van longlist naar shortlist

Hoe kwamen we tot deze top-5? Vorige week vroegen we de leden van het EenVandaag Opiniepanel om (maximaal) vijf politici te kiezen waarvan zij vonden dat ze in aanmerking mochten komen voor de titel. Dat is anders dan vorige jaren, toen we in één ronde kozen. De reden daarvoor is tweeledig: we willen graag dat een winnaar relatief brede steun heeft bij mensen in het land, en zo’n eerste vraagronde peilt letterlijk dat draagvlak. De tweede reden is dat we in de uitzending van aanstaande maandag dieper willen ingaan op de redenen waarom mensen op deze politici stemmen. In ronde twee vragen we de deelnemers daarom om de top-5 te beoordelen op zaken als betrouwbaarheid, visie, en wat ze bereikt hebben dit jaar. Zulke vragen kunnen we niet over alle 25 kandidaten op de longlist stellen, dan zou ons onderzoek te zwaar worden. 

De tweede ronde is donderdagochtend 14 december begonnen en loopt tot maandagochtend 18 december 10.00 uur. Alle leden van het Opiniepanel worden uitgenodigd én iedereen die zich opgeeft krijgt daarna meteen een uitnodiging gemaild om te stemmen. 

Wie het wordt? Dat maakt me eigenlijk niet uit. Niet omdat ik het niet belangrijk vindt, maar omdat ieder van deze 5 kandidaten, op zijn of haar eigen manier, dit jaar goed reflecteert.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe een zonnige dag in Scheveningen uitliep tot gewelddadige rellen onder honderden jongeren: 'Het wordt elk jaar erger'

Het is nog niet duidelijk hoe het gisteravond uit de hand heeft kunnen lopen in Scheveningen. Honderden jongeren raakten in gevecht met elkaar en keerden zich tegen de politie toen die ingreep.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom nieuwe statiegeldwinkels niet de oplossing zijn voor rondzwervende blikjes en flesjes

Waarom nieuwe statiegeldwinkels niet de oplossing zijn voor rondzwervende blikjes en flesjes
Ter illustratie: Statiegeldmachine bij de ingang van een supermarkt
Bron: ANP

Statiegeld Nederland opent deze maand twee winkels waar mensen hun blikjes en flessen kunnen inleveren. De winkels moeten het makkelijker maken om de lege verpakkingen weg te brengen. Dat gaat met het huidige systeem in grote steden niet altijd goed.

Vooral in supermarkten staan nog lange wachtrijen voor statiegeldmachines. Dit zorgt soms voor irritaties tussen klanten en 'statiegeldverzamelaars'. De twee winkels in Rotterdam en Amsterdam moeten het begin zijn van een oplossing voor dit probleem. Maar hoe realistisch is die?

'Niet genoeg'

"Die twee statiegeldwinkels zijn een mooie service voor de supermarkten. Die worden zo ontlast. Maar verder lossen ze helemaal niks op van het probleem waar we nu mee zitten", zegt Dirk Groot, die met zijn stichting Zwerfinator zwerfafval probeert te verminderen. Hij vindt de nieuwe winkels een 'stap in de juiste richting', maar merkt op dat er nog veel moet gebeuren.

Volgens hem zijn er vooral in de grote steden te weinig inleverpunten. En dat is hét grote probleem. "Je kunt overal blikjes en flesjes kopen, maar je kunt ze bijna nergens inleveren. En voor een zo'n winkel ga je niet van Amsterdam-West naar het centrum lopen om je blikje in te leveren", denkt hij.

Bekijk ook

Geen innameplicht

Het kleine aantal innamepunten waar hij zo kritisch over is, zou vooral komen doordat er geen innameplicht is. Mensen zijn het namelijk niet verplicht om gebruikte blikjes, flesjes en kratten in te leveren. Het wordt niet gestimuleerd, zegt Groot.

"De verhouding tussen statiegeld en het product dat je koopt is helemaal zoek. Heel veel mensen vinden het gewoon niet de moeite waard." Juist doordat die stimulans uitblijft, wordt er weinig gedaan om meer innamepunten te creëren. En de drukte echt onder controle te krijgen.

'Hoe slechter ze het doen, hoe meer ze verdienen'

Bedrijven als Statiegeld Nederland maken winst op elk blikje en flesje dat niet wordt ingeleverd, legt Groot uit. "Ze doen niet meer dan nodig is. Ze verdienen er juist aan als er minder wordt ingeleverd."

"Al die miljoenen aan statiegeld die niet worden ingeleverd, dat blijft gewoon bij statiegeld Nederland", vervolgt hij. "Ze zeggen dat ze investeren in allerlei nieuwe innamepunten, verbetering van het systeem, enzovoort, maar daar zien we weinig van. Hoe slechter ze het doen, hoe beter ze verdienen."

Overlast en ongedierten

Een gevolg van dit systeem is dus dat de groep mensen die niet in een lange rij in de supermarkt wil staan, de statiegeldproducten in een normale prullenbak in huis of op straat gooit.

Bij dat laatste komen vervolgens 'verzamelaars' of 'jagers' kijken, die de afvalbakken op straat niet altijd even netjes achterlaten wanneer ze klaar zijn, volgens Groot. In grote steden zoals Rotterdam en Amsterdam zorgt dat voor overlast en soms ongedierten.

Bekijk ook

Wettelijk verplichten

Ook stevige hulp van de politiek om dit probleem op te lossen blijft uit, zegt Groot. Hij vindt dat er meer kan worden gedaan. "Een statiegeldplicht en innameplicht, dat kun je gewoon wettelijk afdwingen. In Duitsland doen ze dat ook. Daar hebben ze het zelfs op zuivelverpakkingen."

"Er worden steeds redenen verzonnen waarom het niet kan", gaat hij verder. "Maar dat is als je iets niet wil. Als je iets wel wil, dan zoek je naar oplossingen."

'Ze hebben de kennis niet'

Wat zouden de bedrijven zelf dan moeten doen om dit op te lossen? "Meer inleverpunten", herhaalt Groot. "Maar ook moet het statiegeldbedrag omhoog en moeten platte blikjes en flessen zonder etiket worden geaccepteerd. Die mag je nu niet inleveren."

Groot roept dit vanuit zijn expertise al langer, maar volgens hem is dit nog niet doorgevoerd omdat er vaak aan de verkeerde knoppen wordt gedraaid. "Ze hebben niet de kennis van de straat, maar alleen de kennis van kantoor."

In Rotterdam en Amsterdam openen binnenkort statiegeldwinkels, waar je lege blikjes en flessen kunt inleveren

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant