Het was de week waarin we weer stilstonden bij de Tweede Wereldoorlog. Lang geleden voor veel mensen. Amper tastbaar nog, toch? Nou, vergis je niet. Nog steeds worden niet-ontplofte explosieven uit die tijd gevonden en dat blijft ook nog wel even zo.

Projectleider Ontplofbare Oorlogsresten (OO) Jorick Palma doet onderzoek naar dit soort objecten.

Honderden of duizenden

Hoeveel van dit soort oorlogsresten er in de Nederlandse bodem liggen, is niet duidelijk. "Er zijn al heel veel schattingen over gedaan", vertelt Jorick Palma van ingenieursbureau Sweco. "Het punt is dat er in die oorlogstijd van 5 jaar veel terecht is gekomen in ons land."

"Niemand kan het precies inschatten. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) spreekt van honderden, en sommigen hebben het over meer dan duizenden", legt hij uit. "Er kan nog van alles in de grond liggen."

Bekijk ook

Vliegvelden en spoorwegen

"Van grote vliegtuigbommen weet je meestal wel waar ze terecht zijn gekomen", zegt Palma. "Die liggen in de buurt van vliegvelden, infrastructuur en spoorwegen. Dat soort plekken, die belangrijk waren voor de Duitsers, waren het doelwit van geallieerde (jacht)bommenwerpers."

"Rond die plekken kan er veel naar boven komen, maar dat houdt op een gegeven moment wel op", licht hij toe. "Daarnaast heb je ook kleinere explosieven die zijn gebruikt bij gevechten op de grond, zoals handgranaten." Of fosforbommen, zoals de bom die twee magneetvissers deze week uit de sloot visten in Zuid-Limburg.

Niet in de woonwijk

In Zuid-Limburg kwam de bom tot ontploffing, maar is er gelukkig niemand gewond geraakt. "In Nederland zijn er niet veel ongelukken gebeurd met explosieven uit de Tweede Wereldoorlog", vertelt Palma.

Zo ligt er normaal gezien niet opeens nog een vliegtuigbom onder een woonwijk. "Daar stuit je al op op het moment dat er graaf- of heiwerkzaamheden plaatsvinden. Dan kan zo'n explosief afgaan en dient er dus voorafgaand onderzoek naar OO te worden uitgevoerd. Maar als de grond ongeroerd blijft, zal er niks gebeuren."

Jorick Palma
Bron: Sweco
Jorick Palma

Verdeeld over Nederland

Niet overal in Nederland zijn deze ontplofbare oorlogsresten te vinden. "Zo waren er in Noord-Holland geen grondgevechten, dus daar vind je vooral vliegtuigbommen of explosieven die daar zijn gedumpt door de Duitsers."

"Maar in Arnhem, of in die regio, vind je veel meer. De Duitsers zijn daar twee keer doorheen getrokken, en er hebben ook grondgevechten plaatsgevonden. Daar kan een heel arsenaal liggen van alle soorten munitie."

Literatuur en archiefmateriaal

Wanneer er een plan is om bijvoorbeeld een woonwijk of winkelcentrum te bouwen, wordt er eerst vooronderzoek gedaan. "Op basis van literatuur, archiefmateriaal en luchtfoto's uit die tijd, maak je een compleet beeld van wat zich daar in de oorlog heeft afgespeeld", legt Palma uit.

Als er veel is gebeurd op die plek, wordt de locatie als 'verdacht' verklaard. "Met apparatuur kijk je dan of er bepaalde objecten in de grond zitten."

Bekijk ook

'Nog wel 25 jaar bezig'

Als die worden gevonden, worden ze 'bloot gegraven' zodat het niet meteen tot ontploffing komt. "In Nederland ligt heel veel schroot, dus niet alles blijkt een explosief te zijn", vertelt Palma. "Maar als je wel explosieven vindt, wordt de EOD ingeschakeld om het te verwijderen."

En nieuwe ontplofbare objecten zullen ook zo lang na de oorlog nog steeds gevonden worden. "Wij zijn de komende 25 jaar sowieso bezig met het opsporen van ontplofbare oorlogsresten", zegt hij. "En misschien nog wel langer."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.