Er wordt al dagen gespeculeerd over de levering van zeventig Poolse straaljagers, via een Amerikaanse legerbasis aan Oekraïne. Inmiddels lijkt de kans klein dat dit nog gaat gebeuren. "Link dat het plan naar buiten is gekomen."

"Die straaljagers zouden Oekraïne enorm helpen", zegt defensie-expert Peter Wijninga van het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS).

Via Duitsland naar Oekraïne

Met de zeventig Poolse MIG-29-straaljagers kunnen in een uur alle Russische troepen in Oekraïne uitgeschakeld worden, zegt Wijninga. Het plan zou zijn geweest om via een Amerikaanse legerbasis in Duitsland Poolse jachtvliegtuigen naar Oekraïne te sturen. Dat leek een veiligere optie dan direct vanuit Polen, aangezien Polen vlakbij Rusland ligt, legt Wijninga uit.

Volgens de defensie-expert kunnen er twee redenen zijn voor het feit dat de levering van Poolse straaljagers eerst wel, en nu toch waarschijnlijk niet meer, gebeurt.

Bekijk ook

Per ongeluk uitgelekt

Ten eerste is het een serieuze optie, zo zegt hij, dat de deal domweg is uitgelekt. "Het kwam vorige week naar buiten toen Poolse parlementariërs erover opschepten. Dat is link. Wanneer je als NAVO-land zulk groot materieel stuurt, ligt dat niet lekker." Het lijkt er nu op dat het via de Amerikanen wordt opgelost, zij benadrukken dat het organisatorisch te lastig zou zijn.

Wijninga benadrukt dat het volgens hem 'vreselijk onverstandig' is om zo'n heel plan op straat te leggen. "Als tegenstander geef je Rusland dan een waarschuwing. De Russen kunnen zich daar dan vervolgens op voorbereiden, zodat wanneer de gevechtsvliegtuigen in Oekraïne aankomen, die legerbasis direct gebombardeerd kan worden."

Druk zetten op de Russen

Het plan kan ook expres naar buiten zijn gebracht, denkt Wijninga. "Om een dreigende werking te hebben op de Russen. Die zeventig jachtvliegtuigen zijn samen meer dan de Nederlandse luchtmacht. Het is een machtig wapen, als je daarmee op elke plek in Oekraïne binnen een uur alle Russische eenheden kunt aanvallen."

Omdat Russische troepen op het land niet snel bewegen, stelt Wijninga, zijn het makkelijke doelen. "Daarin gaat hier ook richting Poetin wel een dreigende werking vanuit."

Bekijk ook

Escalatie

Stel dat de deal wel door zou gaan, dan zou Poetin dat zien als een escalatie en als NAVO-betrokkenheid. Dit omdat de vliegtuigen dan geleverd worden door een NAVO-land, vertelt Wijninga. "Hij zal weer dreigen met kernwapens, in het ergste geval doet hij een waarschuwingsschot. Dat is een reëel risico."

Ook zal Poetin dit als veel 'ernstigere' steun voor Oekraïne zien vanuit een NAVO-land dan anders, omdat dit om echte gevechtsvliegtuigen gaat. "Wat we tot nu toe stuurden, helpt in belangrijke mate de Oekraïense militairen op de grond, maar dit is een ander verhaal. Dit is een aanvalswapen, dat je kunt inzetten om de Russen op de grond te vernietigen."

Hoopvolle onderhandelingen

Nu de levering van de gevechtsvliegtuigen weer even van tafel lijkt, is het zoeken naar andere opties. "Het lijkt mij nog steeds verstandig om de druk op Poetin te verhogen. Doordat Oekraïne zich zo goed verdedigt en Poetin missers maakt bij zijn offensief, worden er inmiddels op hoog niveau gesprekken gevoerd. Hij lijkt graag te willen onderhandelen. Dat geeft aan dat hij geen andere snelle uitweg ziet."

Wijninga doelt op de onderhandelingen die morgen verder gevoerd worden tussen de ministers van Buitenlandse Zaken van Rusland en Oekraïne, in Turkije. "Het valt me op dat de denazificatie uit de eisen is. Als Zelensky een optie kiest waarin Oekraïne neutraal blijft en misschien een paar gebieden afstaat aan Poetin, kan er ineens een uitweg zijn."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.