Weerbaar voor de klas: 'Leraren staan er 99 procent van de tijd alleen voor'

Uitscheldpartijen, intimidatie en soms zelfs fysiek geweld. Docenten krijgen er steeds meer mee te maken. Het gevoel van onveiligheid in de klas wordt daarom groter.

Onderzoeksbureau DUO meldt dat een kwart van de middelbare schooldocenten het afgelopen jaar met deze incidenten te maken heeft gehad. Schelden is een belangrijke reden dat docenten zich minder veilig voelen, maar wat ook meespeelt is dat leerlingen vaker stoned in de klas zitten. 

'Ik weiger het te accepteren'

Trudy Coenen werkt op een vmbo-school in Amsterdam. Ze wil niet accepteren dat er op school gescholden wordt. "Ik hoor wel eens kinderen praten op straat. In iedere zin zit 'kanker' en 'hou je bek'. Ik weiger dat te accepteren als normaal taalgebruik en met mij zijn er veel collega’s die dat niet accepteren. Ik zal nooit accepteren dat er gescholden wordt: niet naar mij en niet naar elkaar."

Volgens Coenen kan het gesprek aangaan met haar leerlingen al een hoop oplossen. "Wij praten met elkaar over dingen die er gebeurd zijn, als er een zogenaamde 'fittie', een vechtpartij, geweest is. Ik leg de kinderen dan ook uit dat ik in mijn lessen geen scheldwoorden wil horen. Als je praat met kinderen en kaders stelt, dan gebeurt dat ook niet."

Weinig te maken met individuele docent

Ferry van Mourik is weerbaarheidstrainer. De veiligheid van docenten is volgens hem voor een groot deel de verantwoording van de school. "Het heeft niks te maken met de individuele docent, eigenlijk maar voor een klein gedeelte. Waar het om gaat is: wat voor een gedrag accepteren wij als school? Op het moment dat iemand daar overheen gaat, wat wordt er dan van mij als docent verwacht?"

Het is volgens Van Mourik belangrijk dat een school met elkaar maatregelen doorspreekt. "Een aantal scholen hebben hun zaken niet op orde”, zegt de weerbaarheidstrainer. "Ik hoor regelmatig dat een aantal docenten niet durven toe te geven dat ze bang zijn in de klas. Het probleem wordt nog te veel bij de persoon neergelegd en niet bij de oorzaken." Mourik vindt het dan ook belangrijk dat zaken worden voorbereid en geëvalueerd, zodat als er iets gebeurt, daar adequaat op kan worden gereageerd.

Docent staat er alleen voor

Toch merkt Trudy Coenen in de praktijk dat je er als docent voor een groot deel alleen voor staat. "We helpen elkaar allemaal op school, we steunen elkaar. We hebben een directie die achter ons staat en we kunnen altijd terecht met probleemgevallen. Maar de praktijk is dat je 99 procent van je tijd alleen voor de groep staat. ”

Zelf denkt Coenen dat je een aantal basisprincipes aan kan leren als het gaat om weerbaarheid voor de klas. "Een van die principes is dat jij, als leraar, bepaalt wat er in jouw les gebeurt en niet de leerlingen. Je moet in ieder geval consequent zijn."