Agressie tegen huisartsen steeds heftiger, soms zelfs permanente bewaking nodig

Maar liefst 77 procent van alle huisartsenpraktijken heeft te maken met agressie, intimidatie en zelfs geweld. De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) maakt zich zorgen om de groeiende intensiteit van de agressie.

Intimidatie aan de balie of aan de telefoon is voor veel huisartsen en assistenten dagelijkse kost. Het zijn vooral verbale uitbarstingen maar in de meest heftigste gevallen gaat het ook om fysiek geweld. Volgens de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) is de groeiende druk op de zorg de oorzaak van de agressie.

Permanente bewaking

Praktijkverpleegkundige Anneke Roobol van gezondheidscentrum Zuidplein in Rotterdam ziet dat vooral de assistenten van de huisartsenpraktijk te maken hebben met scheldende patiënten en familieleden aan de balie en aan de telefoon.

"Er wordt enorm gescholden. Of mensen weigeren weg te gaan. Ze eisen dan een dokter te spreken. Dan zeggen ze: het is goed wat jij wil, maar ik blijf wel in de wachtkamer zitten." In de praktijk van Roobol escaleerde het een paar keer weken geleden zo erg dat 112 gebeld moest worden en de politie langskwam. In Rotterdam-Zuid hebben sommige praktijken daarom inmiddels zelfs permanente bewaking.

Scheldpartijen en bedreigingen

Volgens waarnemend voorzitter van de LHV, Aard Verdaasdonk, blijven de meldingen van agressiviteit redelijk stabiel. Maar de intensiviteit en de heftigheid nemen toe.

"Het gaat dus om verbale en fysieke agressie. Het fysieke geweld heeft te maken met mensen die neergeslagen worden of zelfs neergestoken worden. In het begin van het jaar is er bijvoorbeeld een incident geweest in Den Haag waar een huisarts is neergestoken."

Neergestoken

Verdaasdonk verwijst naar wat een huisarts in Den Haag overkwam afgelopen februari. Hij werd door een patiënt neergestoken en raakte daarbij zwaargewond. Hij lag drie dagen op de intensive care en overleefde het maar net.

Dat soort gewelduitbarstingen zijn echter de uitzondering. De LHV ziet dat het veel vaker gaat over scheldpartijen en bedreigingen: "Ze zeggen bijvoorbeeld dat ze je praktijk kapot gaan maken en ervoor gaan zorgen dat je nooit meer doktersassistent kan worden."

Druk op de huisartsen

De langere wachttijden zijn volgens Verdaasdonk een groot probleem voor huisartsen en patiënten. "Door de lange wachttijden bij de GGZ blijven mensen wat langer bij de huisarts. Hierdoor wordt de complexe problematiek niet opgelost. Mensen hebben dan makkelijker een korter lontje en gaan zich dan eerder agressief gedragen."

Anneke Roobol merkt ook de gevolgen van deze wachttijden in het gezondheidscentrum in Rotterdam. "Er is een enorme druk komen te liggen bij de huisartsen. Bij ons zijn er geen drempels. Terwijl de wachtlijsten bij de GGZ, de Ouderenzorg en de Jeugdzorg toenemen. Het gevolg is dat al die mensen bij ons komen. Wij zijn het eerste aanspreekpunt."

Beroepsgeheim en zorgplicht

De LHV geeft aan dat slechts in een klein aandeel van de gevallen, zo'n 10 tot 15 procent, ook aangifte gedaan wordt. Bij de huisarts zijn de lijntjes kort en kennen de artsen en assistenten de patiënten goed. Dat maakt het complex, zegt Roobol. "Je bent als huisartsenpraktijk heel laagdrempelig. Je kent de patiënten goed en heel lang. Je weet ook wat de oorzaak is, dat iemand bijvoorbeeld ziek is. Dus vaak is het ook invoelbaar en je wil iemand ook graag helpen."

Door de zorgplicht moeten de huisartsen ook door met een patiënt: "Het beroepsgeheim zit in de weg. En we kennen deze mensen. We moeten morgen ook met ze door. Het zijn onze patiënten. Dat is heel anders bij andere beroepen."

Uitval door agressie

De agressie heeft volgens Verdaasdonk veel negatieve effecten op huisartsen en medewerkers. "Het zijn hele heftige uitspraken die op het moment zelf veel impact hebben maar de mensen lijden er daarna ook nog onder."

Ook Roobol merkt bij collega's uitval door de agressie. "Ik hoor wel om me heen collega's die aangeven: dit trek ik gewoon niet, als ze een aantal weken achter elkaar te maken hebben met agressie. Daar wordt je niet gelukkig van. En dan zegt iemand soms wel als dit zo doorgaat dan kap ik ermee. Heel begrijpelijk, maar natuurlijk doodzonde. Er is al zo'n gebrek aan personeel."