Wat betekent vertrek van NSC-staatssecretaris Nora Achahbar voor kabinet? 'Kans op val is groot'

De leiders van coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB komen vanavond naar het Catshuis om te praten over de crisissfeer in het kabinet. Die is ontstaan door het vertrek van NSC-staatssecretaris Nora Achahbar, vanwege haar onvrede over de migratiediscussie.

De ruzie in het kabinet zou gaan over vermeende racistische uitspraken door verschillende bewindslieden, naar aanleiding van het geweld afgelopen week in Amsterdam. Twee weken geleden legde NSC-staatssecretaris Folkert Idsinga van Financiën zijn functie neer. Dat leidde tot opgetrokken wenkbrauwen, maar nu er nóg een NSC-bewindslied opstapt is er dus sprake van een crisissfeer.

Geen goede verhoudingen

Parlementair historicus Bert van den Braak van de Universiteit Maastricht denkt dat het er al langere tijd aan zat te komen dat de verschillende partijen in het kabinet met elkaar zouden botsen. Toch is hij verbaasd over de snelle gang van zaken. "Als er geen goede verhoudingen zijn, dan is het een zekerheid dat het mis gaat lopen. Kabinetscrises ontstaan eigenlijk altijd door verstoorde verhoudingen."

"De samenhang binnen een coalitie is veel belangrijker", legt Van den Braak uit. Maar als er voortdurend conflicten zijn tussen partijen en de sfeer niet meer goed is, dan is dat volgens hem veel vaker een reden dat een kabinet uit elkaar klapt. "Als de wil er niet meer is om eruit te komen, dan de kans op een val veel groter."

'Maandag schreef ze al haar ontslagbrief'

Ook politiek verslaggever Remko Theulings volgt het vertrek van NSC-staatssecretaris Nora Achahbar op de voet. Hij legt uit dat het afgelopen maandag misging in de ministerraad. Daar zijn discriminerende uitspraken gegaan door verschillende ministers van de VVD en PVV over de Marokkaanse- of moslimgemeenschap.

"Zij heeft letterlijk kunnen horen wat er is gezegd naar aanleiding van die rellen in Amsterdam en ze is zich daarvan rotgeschrokken", vertelt Theulings. Volgens hem, hebben de woordvoerders van Achahbar laten weten dat ze maandagavond al het besluit heeft genomen om haar ontslag in te dienen.

Lange tijd onvrede

"Dit was de druppel die de emmer deed overlopen bij haar", vervolgt Theulings. Volgens hem was er al een langere tijd sprake van onvrede bij Achahbar over de gang van zaken in het kabinet. "Zo liet de PVV-staatssecretaris Chris Janssen weten dat hij nog steeds achter de minder-minder uitspraken stond van Wilders. Dat vond ze heel erg naar."

Het incident van afgelopen maandag vormde voor Achahbar dus de reden om te vertrekken. Maar wat betekent haar vertrek voor het kabinet? En wat zijn de gevolgen voor haar partij?

Gaat het kabinet vallen?

Volgens Theulings wordt er straks in het Catshuis gekeken hoe ze het kabinet nog bij elkaar kunnen houden. "Voor Achahbar is de maat vol en gingen deze uitspraken veel en veel te ver. Vinden de andere NSC-bewindslieden het wel prima om door te gaan? Dat wordt dan een heel lastig verhaal", zegt de politiek verslaggever.

Volgens Theulings is de enige manier waarop een kabinetsval voorkomen zou kunnen worden als er een openlijk excuus komt van de desbetreffende ministers die de racistische uitspraken hebben gedaan. "En dan nog is de vraag: moet je daarmee om willen gaan?"

Einde van NSC?

Als de coalitiepartijen er vanavond en dit weekend niet uitkomen, lijkt een kabinetsval onontkoombaar. "Het feit dat een kabinet al voortijdig valt, dat is nou niet bepaald heel goed voor de partijen die aan het kabinet deelnemen. Ze laten toch wel zien dat ze niet in staat zijn geweest om er iets goed van te maken", zegt parlementair historicus Bert van den Braak

Volgens Theulings zal een kabinetsval ook het einde betekenen van de partij van NSC-voorman Pieter Omtzigt. "De partij heeft een vrije val in de peilingen. De leider zit ziek thuis, wat kan je dan nog als partij? De kiezers lijken er geen vertrouwen meer in te hebben." Volgens Theulings zou Omtzigt zijn partij nog kunnen redden door ook bij de overleggen aan te schuiven en zijn rol als partijleider weer te vervullen. "Maar het staat er nu heel somber voor."