Treinen die niet rijden, vernielde kunstwerken en beschadigde bliksemafleiders: koperdiefstal kan voor flinke problemen zorgen. We vroegen wat jullie hierover wilden weten.

Econoom Edin Mujagić en directeur van Metaal Recycling Federatie (MRF) Lennert Vermaat geven antwoord op jullie vragen. Mujagić houdt zich bezig met de marktwaarde van producten en materialen, waaronder koper.

1. Waar belandt uiteindelijk het gestolen koper?

Koper zit in ontzettend veel producten, begint Mujagić. "Ga maar eens in je woonkamer staan en kijk om je heen: televisies, computers, telefoons en audio-apparatuur, potten, pannen, bedrading: noem maar op. Er zijn dus ontzettend veel fabrikanten die baat hebben bij de inkoop van koper om het vervolgens te verwerken in artikelen.

"Uiteindelijk wordt het gestolen koper, via-via of direct, bij metaalhandelaren aangeboden." Zij zijn verantwoordelijk voor het herwinnen van koper en andere metalen uit schroot en maken deze weer geschikt voor industriële toepassingen, legt Mujagić uit.

"Maar", gaat Vermaat verder. "Naast dat veel koper bij zulke bedrijven belandt, vermoed ik dat er ook veel koper in het buitenland terechtkomt."

2. Maakt een bedrijf (dat koper aanneemt) zich dan schuldig aan heling?

Heling betekent dat iemand gestolen goederen verwerft, voorhanden heeft of verkoopt, en het is strafbaar onder de wet. "Als een fabrikant gestolen koper aanneemt, maakt hij zich dan ook schuldig aan heling. Als welwillend bedrijf denk je dus wel twee keer na voordat je bewust gestolen goederen inkoopt", zegt Vermaat.

"Normaal gesproken werkt het zo dat, als je als persoon het vermoeden hebt dat iets niet legaal is, je een melding moet maken bij de politie", vult Mujagić aan. "Maar dat de politie zou worden ingelicht met de melding: 'Nou, hier staat iemand met wel heel veel koper,' is een situatie die zich voordoet in een ideale wereld."

"In werkelijkheid zijn er vermoedelijk genoeg mensen die denken: het ziet er misschien niet helemaal koosjer uit, maar als ik het voor een schappelijk prijsje kan krijgen, doe maar!"

Vermaat vult aan: ''En dan krijgt helaas de gehele branche met imagoschade te maken.''

Bron: Eigen beeld

3. Hoe zit het met legitimatie bij het inleveren van koper?

"Sinds 2012 geldt er in Nederland een regeling die vereist dat wanneer je koper inlevert bij metaalbedrijven, je je ID moet tonen", legt Vermaat uit. Deze gegevens moeten worden geregistreerd. "De regeling is met name in het leven geroepen om koperdiefstal af te schrikken en om het uiteindelijk makkelijker te maken om verdachte transacties op te sporen."

Veel bedrijven houden zich daar dan ook aan, vervolgt Vermaat. "Zij staan namelijk onder toezicht. Zo controleren milieu- en omgevingsdiensten of de regels wel worden nageleefd. Als detailhandelaar ben je dan ook verplicht om deze regels te volgen: doe je dat niet, dan ben je in overtreding."

Daarnaast is er een certificeringsregeling voor bedrijven die lid zijn van de Metaal Recycling Federatie (MRF). Deze bedrijven worden gecontroleerd door derde partijen, wat betekent dat ze moeten kunnen aantonen dat ze de gegevens van inleveraars correct hebben genoteerd. "Dit systeem helpt om de transparantie en legaliteit in de koperhandel te waarborgen."

4. Hoe wordt er opgetreden tegen bedrijven die het koper innemen?

Dan krijg je een behoorlijke boete, zegt Vermaat. "Je kunt ook een hoge boete krijgen als blijkt dat de gegevens van de koper-aanbieders niet goed zijn geregistreerd."

De directeur van MRF vertelt over meldingen van koperdiefstal: "We hebben een meldpunt voor diefstal binnen de branchevereniging. Wanneer een partij te maken krijgt met diefstal - of het nu gaat om een groot kunstwerk of onderdelen van leidingen uit zonneparken - sturen we direct een bericht naar al onze leden. Op deze manier blijven zij op de hoogte van recente incidenten en kunnen ze extra alert zijn."

Niet iedereen houdt zich altijd aan de identificatieplicht en andere maatregelen. Daardoor geldt als koper binnen Nederland wordt gestolen en ook hier weer wordt doorverkocht, het lastig kan zijn om dieven en illegale verkopers op te sporen", merkt Mujagić op. "Wordt het koper vervolgens naar het buitenland verkocht, dan wordt het vrijwel onmogelijk om de herkomst en verhandelde partijen te traceren. Deze internationale factor maakt het toezicht en de opsporing extra uitdagend."

5. Is er een alternatief materiaal voor koper om het stelen van dit metaal minder aantrekkelijk te maken voor dieven?

Nee, er is eigenlijk geen alternatief voor koper, zegt Vermaat. "Koper wordt met name in de spoorlijnen van de trein gebruikt, omdat het zo'n goede stroomgeleider is."

"Als er een rendabel en kostentechnisch acceptabel alternatief was geweest, werd het al lang op grote schaal gebruikt, maar eigenlijk geldt dat je niet om koper heen kunt", voegt Mujagić nog toe.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.