Vredesonderhandelingen Oekraïne en Rusland hebben verrassende uitkomsten: 'Nog niet duidelijk of het levensvatbaar is'

Na twee weken zitten de delegaties van Oekraïne en Rusland weer aan de onderhandelingstafel. De vijfde vredesonderhandeling vindt plaats in Turkije en dat is een grote overwinning voor Oekraïne, zegt expert Olga Burlyuk.

Tijdens de onderhandelingen in Istanbul is al vooruitgang geboekt, meldt het Russische ministerie van Defensie. Het belooft een drastische vermindering van vijandelijkheden in de richting van de Oekraïense hoofdstad Kiev en de stad Tsjernihiv.

Neutrale status voor Oekraïne

Op haar beurt stelt Oekraïne voor om af te zien van het NAVO-lidmaatschap en om een neutrale status aan te nemen. Daarnaast wil het land dat Turkije een belangrijke rol krijgt bij het leveren van veiligheidsgaranties.

Ook Polen, Canada en Israël kunnen volgens de Oekraïense delegaties een rol spelen bij een akkoord daarover in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.

Vergiftiging

Maar hoe optimistisch is deze uitkomst van de onderhandelingen? Docent externe relaties aan de Universiteit van Amsterdam Olga Burlyuk is verrast. "Het was eerst uitgesteld van gisteravond naar vandaag en we hadden natuurlijk dat verhaal over die vergiftiging. Dus er was geen reden om optimistisch te zijn, maar nu komen ze met voorstel naar buiten", vertelt ze.

Gisteren kwam het verhaal naar buiten dat Oekraïense onderhandelaars tijdens een eerdere ronde mogelijk vergiftigd zijn. Oekraïne zegt zelf dat het wat anders was, maar vandaag nam de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken toch het zekere voor het onzekere. Hij onderhandelt zelf niet mee, maar hij zei dat hij iedereen aanraadde 'om tijdens de onderhandelingen niets te eten of te drinken en bij voorkeur geen enkel oppervlak aan te raken'.

Steun van parlement nodig

Burlyuk benadrukt dat het wel alleen nog het onderhandelingsteams zijn die met elkaar praten. "Dit zijn nog niet de ministers van Buitenlandse Zaken of de presidenten." Ze kan niet zeggen Rusland zich alleen op deze manier presenteert, of dat ze ook echt uit Kiev zullen trekken. "Misschien moest het leger dat sowieso al omdat het niet goed ging voor de Russen."

Wat Oekraïne nu toezegt moet ook nog worden gesteund door het parlement en waarschijnlijk komt er ook nog een referendum, vertelt ze. "Dus of het een levensvatbaar vredesakkoord is, dat is nog niet gezegd."

Turkije als locatie

Voorafgaand aan het gesprek in Istanbul waren de verwachtingen niet al te hoog gespannen. De locatie, Turkije, speelt volgens bemiddelaar Fleur Ravensbergen een rol voor het succes van de vredesonderhandelingen.

Zelf bemiddelt Ravensbergen al sinds 2008 bij vredesbesprekingen over gewapende conflicten. Dat deed ze eerder in Irak, Libië, Congo en Noord-Ierland.

Verhoudingen goed houden

"Het is een logische plek.", legt Ravensbergen uit. "Turkije heeft een verhouding met zowel Rusland als Oekraïne en heeft deze weten te behouden tijdens deze oorlog. Dat is heel bijzonder."

"Turkije heeft met allebei grenzen. Die verhoudingen willen ze dus goed houden", zegt ze. "Turkije is een machtig land in de regio en heeft een link met de NAVO. En wat fijn is voor de Russen is dat er een antiwesters sentiment is. Daar vinden ze elkaar in. Dat zorgt voor vertrouwen."