Verpleeghuizen worden overspoeld met patiënten die acuut moeten worden opgenomen omdat het thuis niet meer gaat. Met als gevolg dat mensen die op reguliere wachtlijsten staan nog langer moeten wachten, totdat ze zelf een crisisgeval worden.

Net voor zijn 80ste verhuisde meneer Stoffer naar verpleeghuis Smeetsland in Rotterdam. "Dat was zo'n 3 jaar geleden. Ik kon toen rustig kennismaken en verschillende kamers bekijken. Ik had ook echt inspraak. Toen zei ik: 'Hier wil ik wel wonen'."

'Heftige overgang van thuis naar verpleeghuis'

"Zoals het bij meneer Stoffers is gegaan, zou het eigenlijk altijd moeten", vindt specialist ouderengeneeskunde Laurie den Braber. "Op een kalme en rustige manier, het is immers toch al een vrij heftige overgang om van je eigen huis naar een verpleeghuis te gaan."

Maar steeds minder vaak is een verpleeghuisopname gepland en rustig. "We zien veel meer acute opnames", vertelt Den Braber die bij zorgorganisatie Aafje werkt, waar de locatie Smeetsland onder valt. "Het ging van een paar keer per jaar vroeger naar een paar keer per week nu."

Crisisgevallen

Mensen moeten langer thuis wonen, en willen dat vaak ook wel. "Maar daardoor komen ze geregeld pas bij ons in beeld wanneer het al goed mis is", zegt Den Braber. "Op een gegeven moment gaat het thuis slechter en slechter, en ontstaan er steeds meer problemen."

"In een thuissituatie kan dat snel sneller tot een crisis leiden. Mantelzorgers zijn vaak compleet overbelast, mensen tonen gedragsproblemen, vallen en bezeren zich of gaan gevaarlijke dingen doen."

Grote golf

Ook bestuurder Roelie Mossel van de Noord-Nederlandse Coöperatie van Zorgorganisaties maakt zich zorgen over deze nieuwe werkelijkheid. "We zitten nu ook nog eens in een tussenfase. Er komt een nieuw model aan, maar de infrastructuur daarvan klopt nog niet." Ze denkt niet dat het nog wachten is op de grote vergrijzingsgolf, want 'die is er al'.

"Het is vakantietijd, er zijn personeelstekorten en er wordt zo hard gerend om alles gedaan te krijgen", zegt ze. Dat de wijkverpleging de zorgaanvragen van steeds meer thuiswonende ouderen kan opvangen, is volgens Mossel een illusie. "Die kunnen het nu al niet aan."

Niet naar huis sturen

Crisisgevallen uit de regio Rotterdam komen bij Den Braber en haar collega's van zorgorganisatie Aafje terecht. "Dan heb je het soms echt over heftige situaties: bijvoorbeeld iemand die een mantelzorger heeft aangevallen, of mensen die helemaal verward in hun blootje op straat lopen." Deze mensen kunnen en willen Den Braber en haar collega's niet naar huis sturen.

"Dat zou echt onverantwoord zijn. Dus ze komen bij ons op de tijdelijke afdeling." Maar vervolgens moeten ze wel door kunnen stromen naar een vaste plek. En daar zit het ook vol. "Voorheen kon 80 procent van de crisisopnames na verloop van tijd weer naar huis, nu is dat nog maar 40 procent. Het is heel lastig en tijdrovend om voor al deze mensen een vaste plek te vinden."

'Straks iedereen spoedgeval'

Het gevolg daarvan is dat mensen die op een wachtlijst staan weer langer moeten wachten, gemiddeld zo'n 8 maanden bij verpleeghuis Smeetsland. "Maar als er veel crisisopnames zijn, loopt dat gauw op tot 1 jaar of meer. Of totdat ze zelf een noodgeval worden en met spoed moeten worden opgenomen", verzucht de arts.

"Ik ben bang dat alle opnames straks crises worden. Dat is niet alleen voor de mensen in kwestie heel naar, maar ook voor ons. Dit geeft namelijk ook de zorgverleners heel veel stress en veel extra werkdruk", zegt ze. Daarnaast zien artsen dat mensen die al heel slecht zijn als ze naar het verpleeghuis gaan ook harder achteruit gaan en eerder komen te overlijden.

In Berlicum werd afgelopen maand verhit gesproken over een mogelijk azc, met een intimiderend protest tijdens een raadsvergadering als kookpunt. Het plan lijkt hierna in de koelkast gezet: is de gemeenteraad gezwicht voor geweld? "Het is heel complex."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."