tv LIVE
meer NPO start

Verpakkingsvrij wordt steeds normaler: 'Het is niet moeilijk, maar je moet er wel voor in actie komen'

Verpakkingsvrij wordt steeds normaler: 'Het is niet moeilijk, maar je moet er wel voor in actie komen'
Elisah Pals
Bron: Eigen foto

Zelf je bakje of tasje meenemen naar de supermarkt, zodat je etenswaren zonder verpakkingen kunt kopen. Het wordt steeds normaler. Het kan nu zelfs bij de Albert Heijn. Toch is het voor veel mensen nog wennen. Er is gedragsverandering voor nodig.

Elisah Pals weet dat maar al te goed. 8 maanden deed ze erover om van een volle naar een lege prullenbak te gaan. Pals is psychologe en oprichter van Zero Waste Nederland. Voor haar begon het als een persoonlijke missie: "Ik strijd al heel lang tegen de wegwerpsamenleving en daarom leef ik ik zoveel mogelijk afvalvrij."

Gedragsverandering

"Gedragsverandering bestaat uit twee onderdelen: overtuiging en actie", legt gedragswetenschapper Nicolet Theunissen uit. "Wanneer je je gedrag wil veranderen moet je er zelf van overtuigd zijn dat het nodig is, maar je moet ook nog daadwerkelijk tot actie komen."

En het tot actie komen is juist het moeilijkste, vindt Theunissen. "Het staat of valt erbij of je het in de waan van de dag nog steeds doet. Wat kan helpen is dat je van tevoren een actieplan maakt en dat plan moet je zo concreet mogelijk maken."

Een nieuwe routine

Toch is een nieuwe routine aanleren lastig dan gedacht, zegt Theunissen. "Je hebt namelijk een automatisme opgebouwd en je besluit om dat ineens heel anders te gaan doen. Dat moet je dus heel bewust gaan doen. Net zolang tot er een nieuwe gewoonte is ingeslepen."

Nicolet Theunissen
Bron: Kevin Hagens
Nicolet Theunissen

Elisah pakte steeds een nieuw onderwerp waar ze mee aan de slag ging. "Ik begon met het mezelf aanleren bakjes en zakjes mee te nemen naar de winkels of naar de markt. Toen ik dat eenmaal te pakken had begon ik met de volgende nieuwe gewoonte."

Positief zijn

Elisah zet met haar missie in op positieve psychologie. "Alles wat ik met Zero Waste Nederland doe is vanuit positieve gedragsverandering. Dus ik laat geen beelden zien van dieren die verstikt zitten in plastic, want daar worden mensen alleen maar moedeloos van. Ik laat zien wat het gewenste gedrag is en voeg daar een positieve noot bij. Het is ook gewoon leuk!"

"De producten uit de dispenser zijn bovendien ook betaalbaarder, vertelt ze. "Je betaalt niet meer voor de verpakking die om het product zit. Die verpakking heb je namelijk zelf al meegenomen en dat scheelt geld!"

Bekijk ook

Met een kritisch oog

Eind vorig jaar werd Elisah benaderd door Marit van Egmond, de CEO van Albert Heijn. "Zij vertelde dat ze een boek schreef over beter eten. Een van de hoofdstukken ging over de supermarkt van de toekomst en ze vroeg mij als co-writer."

Elisah was aanvankelijk verbaasd en ging niet meteen op het aanbod in. "Aangezien ik in verschillende kranten weleen kritiek uitte op het verpakkingsbeleid van de supermarkt." Toch besloot ze uiteindelijk mee te werken. "Ik werk liever met ze samen, in plaats van alleen maar te blijven roepen dat het beter moet."

De supermarkt verpakkingsvrij

Van het een kwam het ander, want na het boek werd Elisah ook gevraagd om mee te werken aan het nieuwe verpakkingsvrije concept van de AH. Het gaat om meer dan zeventig producten in de winkel waar je vanuit een dispenser een pot of herbruikbare zak mee kunt vullen. Het assortiment bestaat onder andere uit ontbijtgranen, broodbeleg, noten, pasta en rijst.

Elisah hield zich in dit project bezig met gedragsverandering. "Wat we moeten veranderen is dat het verpakkingsvrije boodschappen doen niet meer speciaal is, maar de norm wordt. Wellicht moeten mensen in het begin even wennen, maar als je eenmaal doorhebt hoe handig het is, dan wil je niet meer anders."

Nieuwe gewoontes

Elisah geeft een tip voor het afvalvrij leven: ga niet met glazen potten sjouwen, maar gebruik herbruikbare zakjes. "Die stop je in je tas en dan heb je ze altijd bij je. Thuis kan je de inhoud van de zakjes in mooie glazen potten doen."

Dat zijn nieuwe gewoontes die we onszelf moeten aanleren, stelt Elisah. "Ons gedrag moet veranderen en het kost even tijd om onszelf die nieuwe dingen aan te leren. Maar moeilijk is het niet. Mensen moeten willen om een nieuwe routine aan te leren, daar overtuigd van zijn dat het een goed idee is en het dan ook echt gaan doen."

Het kan!

Mensen kunnen heus wel tegen verandering, dat blijkt ook uit het verleden. Theunissen: "Een verandering die de mens ook al heeft ondergaan, is bijvoorbeeld dat je vroeger standaard plastic tasjes meekreeg bij het boodschappen doen en nu moet je daar al voor betalen. Dus als het goed is zijn mensen al gewend aan zelf een tas meenemen."

"Sterker nog, er is een tijd geweest dat er geen plastic bestond en toen hadden mensen zelf gewoon een boodschappentas bij zich. Dat is dus ook al een keer veranderd en dat kan ook weer terug veranderen. Je moet het alleen zelf willen en in actie komen."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Er worden meer Palestijnen dan Israëliërs vrijgelaten, hoe komt dat? 'Israël doet alles om ze terug te krijgen'

De eerste fase van het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas is bijna voltooid. De afgelopen maand ruilden de twee partijen gevangenen en gijzelaars uit. Maar tot nu toe komen hierbij meer Palestijnen dan Israëliërs vrij.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom het inreisverbod voor de omstreden islamitische predikers werd teruggedraaid

Waarom het inreisverbod voor de omstreden islamitische predikers werd teruggedraaid
Bron: ANP

Drie buitenlandse islamitische predikers die een inreisverbod kregen, zijn dit weekend toch welkom op de Ramadan Expo. De rechtbank in Den Haag heeft het besluit om de drie te weren, teruggedraaid. Ministers Faber en Van Weel zijn hier niet blij mee.

Het gaat om predikers Ali Hammuda, Mohamed Hijab en Abu Bakr Zoud. De drie staan dit weekend - tot groot ongenoegen van asielminister Marjolein Faber en de minister van Justitie en Veiligheid, David van Weel - op de sprekerslijst van de Ramadan Expo. Een groot islamitisch evenement in Utrecht.

Inreisverbod teruggedraaid

Faber (PVV) en Van Weel (VVD) wilden een inreisverbod voor de omstreden predikers vanwege 'verwerpelijke uitspraken in het verleden over onder meer vrouwen en homo's'. Ze zouden 'haatpredikers' zijn.

Maar afgelopen donderdag bleek dat de rechter vond dat de ministers onvoldoende duidelijk hebben gemaakt waarom de sprekers toegang moet worden geweigerd. Het inreisverbod werd daarom, twee dagen voor het evenement, teruggedraaid.

Bekijk ook

Ministers waren niet duidelijk

Deze beslissing werd niet genomen omdat de rechter ervan overtuigd is dat de drie mannen geen haatpredikers zouden zijn, maar omdat de ministers onvoldoende kunnen onderbouwen waarom toegang moet worden geweigerd.

"Dus misschien zijn het haatpredikers, misschien zijn het zeer radicale types, maar daar ging de uitspraak niet over", legt Maurits Berger uit. Hij is arabist en hoogleraar Islam en het Westen, aan de universiteit Leiden. "De ministers hadden duidelijker moet zijn over waarom een inreisverbod nodig is."

'Voor het eerst zo'n rechtszaak'

Het verzoek om een verbod voor islam-predikers is niks nieuws. Opeenvolgende kabinetten doen dat al zo'n 30 jaar, weet de hoogleraar. Maar deze keer heeft de stichting die de Ramadan Expo organiseert het inreisverbod voorgelegd aan de rechter. En dat is nieuw.

"Voor zover ik weet is dit voor het eerst, dat een moslimorganisatie een rechtszaak heeft aangespannen tegen deze beslissing. En de rechter heeft ze in het gelijk gesteld."

Onder een vergrootglas

De vraag is of we ons in Nederland net zo druk maken bij een orthodox christelijk of joods evenement. "Nee", zegt de hoogleraar. "Dat ligt anders. Omdat dat op de een of andere manier bekend of vertrouwd voelt. Een islamitisch event ligt snel onder het vergrootglas."

"Als moslims orthodox zijn worden ze vrij snel bestempeld als radicaal. De gedachte is dat een radicale moslim kan afglijden naar extremisme. Iemand die bommen kan gaan gooien." Daar zijn mensen bang voor. "Maar inmiddels is uit onderzoek wel duidelijk dat die glijdende schaal er niet is", vertelt Berger.

Waarom het inreisverbod voor islamitische predikers werd teruggedraaid

Geen theologische elite in Nederland

De drie islamitische predikers, die nu dus wel welkom zijn in Nederland, komen uit Engeland en Australië. Waarom is het nodig om sprekers uit het buitenland te halen als het zoveel 'juridisch gedoe' veroorzaakt? "Omdat Nederland nog weinig theologisch geschoolde islamistische deskundigen heeft", antwoordt de hoogleraar.

"We hebben het nu over de tweede en derde generatie moslims. De eerste generatie waren gastarbeiders, daar zat geen theologische elite bij", zegt Berger. "Deze huidige generatie is veel religieuzer. Jongeren van nu vinden geen antwoorden in Nederland en nodigen daarom sprekers uit de VS, Engeland en Australië uit. Daar zijn in een vroeg stadium al hoger opgeleiden naar toe gegaan, inclusief theologen. Hier kwamen vooral mensen met weinig opleiding."

Nederlandse imams

Inmiddels zijn er wel Nederlandse jonge imams die de maatschappij goed kennen en verbonden zijn met de samenleving. "Theologisch zijn ze goed onderlegd. Ze hebben hun opleiding in het buitenland gehad bij gerenommeerde islamitische instellingen", weet Berger. Maar de organisatie achter Ramadan Expo noemt zich orthodox en nodigt dus vooral orthodoxe types uit.

"Er zijn zeker ook liberale stromingen in de islam. Bij alle religies zitten mensen in elkaars vaarwater en zijn ze het oneens", vertelt Berger hierover. "Dan beginnen ze een eigen kerk of synagoge. Bij moslims zie je dat ook. In die zin zijn ze perfect geïntegreerd in Nederland. Er is veel verschil van mening."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant