Biologisch, EKO, vegan, Fairtrade: in de supermarkt oogt het ene product nog duurzamer dan de ander, maar wat betekenen deze labels precies? Dat vroegen jullie ons in de chat.

Bio-eieren, EKO-appels of Fairtrade bananen? De wirwar aan labels en keurmerken maakt het er voor consumenten niet makkelijker op. Maar hoe weet je nou wat écht de meest duurzame optie is?

Labels en keurmerken

Om de consument een handje te helpen bij het maken van duurzame keuzes, zijn keurmerken in het leven geroepen: plaatjes op een product waarmee de fabrikant een bepaalde kwaliteit van dat product belooft, vertelt hoogleraar voeding en gezondheid Jaap Seidell van de Vrije Universiteit Amsterdam.

"Een keurmerk geeft bijvoorbeeld aan dat het product is gemaakt met extra aandacht voor het milieu of dierenwelzijn."

Honderden

In Nederland stelt Milieu Centraal in samenwerking met experts van universiteiten en NGO's vast hoe goed en betrouwbaar keurmerken zijn. Hierbij zijn zo'n 300 keurmerken en (informatie)logo's over duurzaamheid, van cosmetica tot planten, beoordeeld.

Bij voeding behoren er slechts 12 tot de top. Deze worden aangemerkt als 'Topkeurmerken'.

Een 'goed' keurmerk

"Een keurmerk heeft eigenlijk altijd te maken met het oplossen of tegengaan van een probleem", legt Paulien van der Geest van Milieu Centraal uit. "Neem koffie, thee en cacao als voorbeeld. Vaak moeten die producten uit de tropen komen. In sommige gevallen moeten daar bossen voor worden gekapt."

"Dat heeft een negatieve invloed op de biodiversiteit. Dus als wij keurmerken beoordelen, kijken wij naar maatregelen die genomen worden om die 'problemen' zo klein mogelijk te maken."

Duidelijke eisen

Een goed keurmerk moet duidelijke eisen hebben, vervolgt Van der Geest. Neem bijvoorbeeld het keurmerk Rainforest Alliance dat op sommige koffiemerken staat.

Een eis van dat keurmerk is dat deelnemende bedrijven zo min mogelijk chemicaliën gebruiken, of dat ze hun energiegebruik uit hernieuwbare energiebronnen halen.

Onafhankelijke controle

Daarnaast is het belangrijk dat de naleving van de eisen door een onafhankelijke partij wordt gecontroleerd. "Er zijn namelijk ook bedrijven die een logo/duurzaamheidsprogramma hebben ontwikkeld met bepaalde eisen, en vervolgens zelf controleren of ze aan hun eigen eisen voldoen. Maar in dat geval keurt de slager zijn eigen vlees."

Dit is overigens wel toegestaan, legt Van der Geest uit. "Maar als bedrijven hun eisen dus niet laten checken door een onafhankelijke instantie, geven wij ze een lage score op betrouwbaarheid."

Biologische producten herkennen

Als er een willekeurig logo op jouw product staat, betekent het niet automatisch dat je 'duurzaam' bezig bent of dat die producten biologisch zijn. "Sterker nog, het merendeel van de Nederlandse keurmerken is niet biologisch", zegt hoogleraar Seidell.

Biologische producten zijn wel goed te herkennen aan het EU Biologisch keurmerk, vervolgt Seidell. "Dat is een plaatje van groen blaadje met witte sterretjes erop."

Sterke planten

"Aangezien 'biologisch' een beschermde term is, kun je dat keurmerk niet zomaar op elk product zetten. Dus wanneer je dat groene plaatje ziet, dan kun je écht vaststellen dat het product biologisch is."

"In dat geval zijn er geen chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt", zegt Van der Geest. "Het uitgangspunt van biologisch is dat er sprake is van een gezonde bodem waardoor de plant 'sterk is' en dat natuurlijke bestrijders (zoals beestjes) ervoor zorgen dat de gewassen bestand zijn tegen plagen."

Meerdere keurmerken

Soms doen biologische producenten meer dan wat de wet van hen vraagt. Indien ze aan extra eisen voldoen, kunnen ze, naast het EU Biologisch keurmerk, ook andere keurmerken op hun verpakkingen zetten, vertelt Van der Geest. Een voorbeeld hiervan is het Nederlandse EKO-keurmerk.

Zo'n extra duurzaamheidseis kan bijvoorbeeld zijn dat ze veeleisende gewassen zoals aardappels afwisselen met rustgewassen zoals graan of gras. Maar ook op het gebied van dierenwelzijn worden er extra eisen gesteld: zo moeten koeien volgens het EKO-keurmerk bijvoorbeeld minstens 180 dagen per jaar buiten in de wei staan en op matrassen liggen die minimaal 15 millimeter dik zijn.

Zelf doen

Hoe kun je hier als consument het beste mee omgaan? Het simpele antwoord: leer de 12 topkeurmerken uit je hoofd, concludeert Van der Geest. "Hoewel het er misschien veel lijken, zul je snel leren hoe ze verdeeld zijn over verschillende productcategorieën zoals vis, groente, fruit en tropische producten."

"Door je hierop te richten, weet je zeker dat je kiest voor producten die goed scoren op duurzaamheid, betrouwbaarheid én transparantie."

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.