Truus van de Leeden kan aanspraak maken op 1300 euro energietoeslag, maar het aanvragen lukt haar niet. Ze is niet de enige. Uit een rondgang van EenVandaag onder tien gemeenten blijkt dat minstens tienduizenden huishoudens de energietoeslag mislopen.

Ze gaat elke week de supermarkten af om te profiteren van aanbiedingen. Truus van de Leeden uit Loenen aan de Vecht moet elke euro omdraaien nu de prijzen voor voedsel en energie zo zijn geëxplodeerd. Aanvragen van de energietoeslag kwam niet in haar op. "Ik dacht dat ik er met mijn AOW en klein pensioen geen recht op had."

Te ingewikkeld

Maar dankzij een krantenbericht kwam Truus per toeval achter de compensatieregeling in haar gemeente. Ze pakte direct haar laptop om de aanvraag te doen, maar dat bleek onbegonnen werk.

Ze stuitte op haar eigen digitale beperkingen en gaf het op. "Ik had wel de website gevonden waar ik de aanvraag kon doen, maar toen kreeg ik een formulier en de vragen waren zo ingewikkeld dat ik dacht: dan maar niet." Ook moesten er allerlei documenten worden ingescand en bijgevoegd, waar Truus niet goed uitkwam.

Geen hulp van de gemeente

Truus is geen uitzondering. Vooral ouderen hebben moeite met het aanvragen van de energietoeslag. Minima moeten de toeslag namelijk online aanvragen, maar de digitale wereld is voor velen volgens haar vaak onbekend terrein. "Zeventigplussers zijn daar niet mee opgegroeid, dus ik weet daar wat minder vanaf."

Ze klopte zelf aan bij de gemeente voor hulp, maar tevergeefs. Wanneer ze belde, stond ze vaak lang in de wacht. "Ik moest vaak wel tien of vijftien minuten wachten, als het niet langer is. Dat vind ik voor ons ouderen echt niet te doen."

'Het gaat net allemaal een beetje te snel'

In Rotterdam proberen ze zoveel mogelijk mensen te bereiken. In deze gemeente hebben ruim 80.000 huishoudens recht op de energietoeslag, maar 18.000 mensen hebben het bedrag nog niet aangevraagd. Zij kunnen onder andere terecht bij Stichting MAIT, een organisatie die mensen helpt hun financiën op orde te krijgen, bijvoorbeeld door de energietoeslag samen met hen aan te vragen.

Directeur Marjorie Malbons herkent dat vooral ouderen moeite hebben met de aanvraag vanwege het ontbreken van de digitale vaardigheden die hierbij komen kijken. "Het lijkt allemaal heel simpel, maar voor ouderen gaat het net allemaal een beetje te snel."

Samen aanvragen

"En veel mensen weten niet of ze er recht op hebben", vervolgt Malbons. "Omdat het dan allemaal best ingewikkeld is, kijken ze ook niet verder hoe het precies zit. Maar daar kunnen wij dan bij helpen."

Hoe ze dat doen? "Toen bekend werd dat de energietoeslag aangevraagd kon worden, hebben wij meteen onze hulpvragers gebeld om hen erop te wijzen of om langs te komen. Dan kunnen mensen het zelf aanvragen of als dat niet lukt, dan doen we het samen."

Hoge muren

De hulp die Stichting MAIT aan mensen met geldproblemen biedt, is gebaseerd op de persoonlijke ervaring van de medewerkers. Ieder van hen heeft zelf financiële problemen gehad en weet hoe moeilijk het is om uit de schulden te komen. "Inlevingsvermogen is zo belangrijk als je mensen met schulden helpt, dat je je kan verplaatsen in dat waar de ander doorheen gaat. En het helpt dat wij het allemaal zelf hebben meegemaakt."

"Toen ik zelf flink in de schulden zat, kwam ik erachter hoe moeilijk het is om de nodige hulp te vinden", vertelt Malbons. "Ik wist niet waar ik heen moest en liep tegen enorm hoge muren aan. Toen ik er eindelijk uit kwam met hulp van anderen, dacht ik: ik wil iets terug doen om mensen te helpen die zelf niet uit hun schulden kunnen komen."

Twijfels

Malbons ziet naast ouderen ook steeds vaker mensen met een middeninkomen bij haar langskomen. "Niet alleen de energie, maar ook de boodschappen worden duurder. En ik ben wel bang dat er steeds meer mensen in de problemen zullen komen. Het wordt ook steeds erger, dus ik denk dat we het tegen het einde van het jaar wel echt zullen gaan merken, wanneer de eindafrekening komt."

Het is de vraag of de compensatieregeling de hulp biedt die mensen nodig hebben. Malbons heeft daar haar haar twijfels bij. "De energietoeslag is in essentie bedoeld om de energierekening straks fatsoenlijk te kunnen betalen. Maar sommige mensen die ik spreek, geven het geld uit aan andere dingen die ze niet kunnen betalen."

Geen toeslag, dus zuinig leven

Malbons begrijpt de mensen die ze spreekt wel. "Het is niet zo raar dat mensen zo handelen. Want deze mensen zitten in financiële nood en hebben het geld heel hard nodig. Helemaal nu alles duurder wordt."

Ook Truus vindt de energietoeslag niet de beste oplossing. Door de 'ontoegankelijkheid' van de regeling loopt ze nog altijd veel geld mis. "Dat probeer ik nu maar op te lossen door heel zuinig te leven. En ik laat weer honden uit om wat extra's te verdienen. Dat heb ik vroeger altijd gedaan en dat doe ik nu weer om mijn budget wat op te krikken."

Dit jaar vierde de koning zijn verjaardag in Doetinchem in de Achterhoek. Een streek waar 'lokaal, eerlijk en lekker eten' centraal straat, volgens de burgemeester. Stadsboerin Ellen Willems serveerde een Achterhoeks maal aan de koninklijke familie.

Met de dood van de door velen geliefde paus Franciscus kwam een einde aan een tijdperk. Wie volgt hem op en wat betekent die wisseling van de wacht voor de toekomst van de Katholieke Kerk? "De nieuwe paus mag zeker behoudender zijn."

Vandaag neemt de wereld afscheid van paus Franciscus. Met de uitvaart komt er niet alleen een einde aan zijn pontificaat van bijna 12 jaar, ook begint de zoektocht naar zijn opvolger.

'Kerk heeft diplomatieke paus nodig'

Franciscus heeft de Rooms-Katholieke Kerk veranderd. Hij brak met tradities en liet een laagdrempelige en menselijke kant van de kerk zien. Hij bleef bewust bij zijn eenvoudige levensstijl en pleitte voor meer rechtvaardigheid in de wereld. Voor het beschermen van aarde en klimaat. De vraag is nu of die koers wordt voortgezet.

Hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest verwacht inderdaad dat een nieuwe paus de naar buiten gerichte koers van Franciscus zal aanhouden: "De kerk kan niet om het charisma en om de richting heen, die hij is ingeslagen. We krijgen nu niet opeens een naar binnen gekeerde paus."

Grotere onrust in de wereld

Maar, vervolgt hij: "Gezien de veranderingen in de wereld, de grotere onrust, zou het goed zijn dat de nieuwe paus diplomatiek sterk is op politiek vlak."

"Een stuk diplomatieker dan Franciscus in ieder geval."

Niet iedereen blij met koers

Franciscus probeerde de kerk menselijker en toegankelijker te maken, maar dat leidde soms ook tot spanningen met conservatieve stromingen binnen de kerk.

Want niet iedereen binnen de Katholieke Kerk was blij met de koers van de overleden paus. Zijn open houding tegenover homoseksuelen en gescheiden gelovigen, en zijn plannen om het Vaticaan te hervormen, vielen in conservatieve kringen behoorlijk slecht.

'Nieuwe paus mag wat meer een theoloog zijn'

Veel jonge gelovigen staan achter vernieuwing, maar dat geldt niet voor iedereen: "De nieuwe paus mag van mij wel wat meer een theoloog worden, die de klassieke leer naar buiten brengt", zegt Nino Hoffmans, die samen met andere jonge katholieken naar de uitvaart kijkt. "Conservatiever? Nou, ik zou zeggen: zeker behoudender."

Medegelovige Chris van der Voort hoopt op een jonger iemand: "Een persoon die vol in het leven staat en kracht heeft om te strijden, want de nieuwe paus gaat geen makkelijke tijd tegemoet. Ik hoop dat het iemand is die op dezelfde lijn staat en het werk van Franciscus kan voortzetten. Liefde voor mensen, naastenliefde, dat is belangrijk in deze tijd."

'Sede Vacante'

Nu het Vaticaan officieel 'Sede Vacante' is, wat betekent dat de pauselijke zetel leeg is, bereiden de kardinalen zich voor op het conclaaf. De komende periode zullen zij achter gesloten deuren stemmen over wie de nieuwe leider van de Katholieke Kerk moet worden.

Wordt het iemand die de koers van Franciscus voortzet? Of kiest men voor een meer traditionele paus die de teugels weer strakker aantrekt? De gesprekken zijn in ieder geval al begonnen

'Er wordt al flink genetwerkt'

"Er zijn nu al veel van de 135 kardinalen in Rome, en de meesten blijven ook hangen om over de nieuwe Paus te praten", vertelt Paul van Geest.

"De vergaderingen zijn al begonnen, er wordt stevig genetwerkt. Zo'n conclaaf is best heel prozaïsch, er worden al veel verkennende gesprekken gevoerd en gekeken of men het eens kan worden over een kandidaat."