Het ministerie van Binnenlandse Zaken meldde het vorige week in een persbericht dat "ook als Mohammed B. beter in de gaten was gehouden, de moord op Theo van Gogh niet voorkomen had kunnen worden". Volgens de Commissie van Toezicht betreffende inlichtingen- en veiligheidsdiensten (CTIVD), is dit een onterechte conclusie. In EénVandaag reacties vanuit de politiek.

De AIVD had meer aandacht moeten besteden aan Mohammed B. Als de AIVD een beter persoonsdossier van Mohammed B. had aangelegd of hem in de CT-Infobox had geplaatst, zou nog steeds niet het beeld zijn ontstaan van iemand die betrokken was bij de voorbereiding van een concrete aanslag. De AIVD heeft in redelijkheid de afweging kunnen maken om díe personen nauwlettend in de gaten te houden ten aanzien van wie het ernstige vermoeden bestond dat zij direct betrokken waren bij de voorbereiding van eventuele aanslagen. Mohammed B. behoorde niet tot die personen.Vóór 2 november 2004 had de AIVD moeten en kunnen weten dat Mohammed B. zich bediende van de schuilnaam Abu Zubair. Maar ook als ze dat had geweten zou dat geen aanwijzingen hebben opgeleverd voor een concrete dreiging van Mohammed B. richting Theo van Gogh.Dat zijn enkele belangrijke conclusies die de Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) trekt op basis van een onafhankelijk onderzoek naar de afwegingsprocessen bij de AIVD met betrekking tot Mohammed B. en de moord op Theo van Gogh. Minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) heeft het onderzoeksrapport van de CTIVD vandaag naar de Tweede Kamer gestuurd.Voormalig minister Remkes had op aandringen van de Tweede Kamer de CTIVD begin vorig jaar gevraagd het onderzoek uit te voeren. Minister Ter Horst geeft aan dat zij – terugkijkend met de kennis van nu – de in haar ogen belangrijkste conclusies van de commissie kan onderschrijven.De CTIVD plaatst kritische kanttekeningen bij het algemene functioneren van de AIVD in 2004. Het gaat dan om de inzet van capaciteit voor het Hofstadonderzoek, de interne samenwerking, de informatiehuishouding binnen de dienst, de samenwerking met de Regionale Inlichtingendiensten en het internetonderzoek. Minister Ter Horst herkent en onderschrijft deze kritiekpunten. Zij wijst daarbij op het in juli 2005 gestarte Meerjarig verbeterprogramma voor kwaliteit en groei Prospect 2007. Dat is inmiddels afgerond en heeft tot de nodige verbeteringen in het functioneren van de AIVD geleid. De Tweede Kamer is hierover regelmatig geïnformeerd.

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.