“Het is niet 5 voor 12, het is al twee of drie uur!” Dit zegt onderzoeker Arnold van den Burg van Biospere. Deze lente trof hij in de nesten van koolmezen op de Veluwe eitjes met te dunne schalen en kuikens met pootjes als rubber. De oorzaak? Gebrek aan kalk door een teveel aan stikstof in de natuur. Een probleem dat volgens Van den Burg al veel te lang genegeerd wordt.

Stikstof belandt in de natuur door regen. Een probleem dat herinneringen oproept aan de zure regen van de vorige eeuw. Toen was de regen echt zuur door zwavel uit de fabriekspijpen. De industrie kreeg zwavelfilters en daardoor leek de zure regen verleden tijd. Nu is ammoniak uit het mest van de intensieve veehouderij het probleem. Ammoniak stijgt op en komt als stikstofverbinding in de regen. In de grond heeft stikstof een verzurend en vermestend effect. Kalk wordt afgebroken en bijzondere planten die de extra bemesting door de stikstof niet kunnen verwerken verdwijnen. 

Dweilen met de kraan open

Arnold van den Burg zegt dat het probleem nu actueel is doordat de verzuring uit eerdere jaren nooit is opgeruimd en de aanvoer van stikstof niet stopt. Het hoge gehalte stikstof zorgt niet alleen op de Veluwe voor problemen, het is een probleem in bijna alle provincies. 

In Brabant hoopt gedeputeerde Johan van den Hout (Milieu) dat op 7 juli door de Provinciale Staten een verordening wordt aangenomen die de veehouderij in een snel tempo dwingt te verduurzamen. Er is in de provincie sprake van massale sterfte van eiken, verdwijnende diersoorten en heide die wordt overwoekerd door hoog gras. Hoewel Natuurmonumenten deze ontwikkeling probeert af te remmen door kalk te strooien en grassen te plaggen zeggen zei ook dat hun acties dweilen met de kraan open is als de bron van de stikstof niet wordt aangepakt.

Maatregelen buitensporig

Om uitstoot van ammoniak te verminderen wil de provincie onder andere dat oude stallen nog voor 2022 worden opgeknapt. Ze moeten worden dichtgemaakt en worden voorzien van luchtwassers die de lucht schoner de buitenwereld insturen. Voor sommige bedrijven kost dit tonnen aan extra investering.

De boeren noemen de maatregelen die het provinciebestuur voorstelt echter buitensporig. Zij hebben al veel geïnvesteerd in verduurzaming. Als op 7 juli wordt ingestemd met de verordening betekent het voor 10% van de Brabantse boeren dat ze binnen drie jaar noodgedwongen moeten stoppen.

EenVandaag gaat de natuur in met onderzoeker Arnold van den Burg van Biosphere en Toine Cooijmans van Natuurmonumenten. Waar zijn de problemen veroorzaakt door stikstof te zien en wat moet er gebeuren? Ook spreken we met gedeputeerde Johan van den Hout en melkveehouder Janus Scheepers verbonden aan ZLTO.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.