radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Risico's van vogelgriep voor mensen nemen toe

Risico's van vogelgriep voor mensen nemen toe
Een zwaan met vogelgriep wordt opgehaald door de dierenambulance
Bron: EenVandaag

Behalve vogels sterven nu ook zoogdieren als zeehonden, vossen en marters aan de nieuwe vogelgriepvariant. En ook het risico voor mensen wordt groter. D66 wil daarom dat alle pluimvee gevaccineerd wordt. "De volksgezondheid moet prioriteit krijgen."

"Dit is de grootste uitbraak ooit", zegt D66-Tweede Kamerlid Tjeerd de Groot. De huidige vogelgriepvariant baart hem zorgen. "We zien dat de variant nu ook zoogdieren treft. Elke keer als het virus muteert, verandert het risico voor de mens mee. Net als bij COVID-19."

'Te lang getreuzeld'

De Groot is bang dat de vogelgriep bij elke volgende mutatie nog makkelijker overdraagbaar wordt. Daarom moet er zo snel mogelijk worden overgegaan tot vaccinatie, vindt hij.

"We hebben te lang getreuzeld in verband met handelsbelangen. Maar nu is het tijd om de volksgezondheid voorop te stellen. Een leghen krijgt in haar leven wel twintig keer een vaccinatie, daar kan deze ook nog wel bij."

Bekijk ook

'Terechte zorgen'

De zorgen van De Groot over verdere mutaties zijn terecht, zegt viroloog en dierenarts Ab Osterhaus. "We hebben ook bij corona kunnen zien hoe vaak en snel zo'n zoönose muteert."

Osterhaus waarschuwt al sinds de jaren 90 voor de vogelgriep en doet veel onderzoek, recent nog bij drie dode zeehonden waar het vogelgriepvirus in de hersens werd aangetroffen.

'Handvol mutaties nodig'

Vooralsnog is de besmettingskans voor de mens bij deze variant klein, zegt Osterhaus. "De mensen die het afgelopen jaar vogelgriep kregen werkten met pluimvee. Maar de volgende mutatie is misschien wel gevaarlijk", waarschuwt de viroloog.

"Tijdens eerder onderzoek naar een andere variant van de vogelgriep ontdekten we dat er maar vijf mutaties nodig waren om in het 'pandemische scenario' te belanden. Dat is een situatie waarin we te maken krijgen met een virusvariant die van mens op mens overspringt."

Wereldwijd vaccineren

Daarom pleit D66'er De Groot om in de komende maanden de vaccinaties zo snel mogelijk in Europees verband te regelen. "Corona heeft laten zien dat het snel kan, dus tegen de ministers van Europa wil ik zeggen: ga om de tafel. Het moment is nu."

Ook Osterhaus is voor vaccinatie, maar dan op wereldwijde schaal. "Ook in Azië moet er dan worden gevaccineerd, want we hebben nu te maken met een 'spill back': van pluimvee in Azië springt het virus over naar trekvogels, zo komt het hier naartoe. Dus we moeten vaccinatie niet alleen in Europa regelen maar overal ter wereld, zodat het virus niet blijft sluimeren. We moeten de hele circulatie zien te stoppen."

info

Vogelgriep bij de mens

In de afgelopen 20 jaar zijn volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wereldwijd 863 mensen besmet geraakt met de vogelgriepvariant H5N1. 455 mensen stierven. Sinds 2014 zijn 64 mensen in Azië besmet geraakt met de vogelgriepvariant H5N6, 34 van hen in het afgelopen jaar. Van de 64 besmette mensen stierven er 29. 2 weken geleden werd de eerste Europeaan besmet, een 79-jarige Britse man die met eenden werkt. Het virus zit in de ontlasting van zieke dieren.

Minder vee

Er moet ook vaart worden gemaakt met kringlooplandbouw, zegt De Groot. "We zijn een waterrijk land en daardoor heel aantrekkelijk voor wilde vogels. Maar we hebben ook een ongelooflijk grote pluimveestapel. Die combinatie is te risicovol geworden." Een pluimveehouderij is onder deze omstandigheden volgens de D66'er 'een mutatiefabriek'.

"We proberen de risico's te beperken door ons pluimvee op te hokken, omdat het op geen enkele manier in contact mag komen met de ontlasting van wilde vogels. Maar dit kunnen we niet eindeloos volhouden. Daarom moeten we over op kringlooplandbouw, een vorm die goed is voor de boer, het dier en de omgeving."

Bekijk ook

Vallende vogels

Terwijl er op politiek niveau overlegd wordt over de beste oplossing, draait Petra de Jong van Stichting Dierenambulance Noord-West Veluwe overuren door alle meldingen van zieke en dode vogels.

"Ganzen en meeuwen vallen doodziek uit de lucht", vertelt ze, terwijl ze een zieke zwaan in de aanhangwagen probeert te krijgen. "In heel Nederland gaat het om tienduizenden vogels. En er komen ook meldingen binnen van besmette vossen, marters en otters."

Petra de Jong van de dierenambulance Noord-West Veluwe
Bron: EenVandaag
Petra de Jong van de dierenambulance Noord-West Veluwe

Streng protocol

De Jong en haar collega's halen zowel zieke als dode vogels op en werken met een streng protocol. "We gaan goed verpakt naar een melding toe, alsof we op een corona-afdeling van een ziekenhuis werken. In overall, met handschoenen en mondkapje, met schep en kadaverzakken."

Het is met deze variant ontzettend belangrijk dat mensen niet in aanraking komen met zieke of dode dieren, zegt de Jong. "Als je een ziek dier ziet, bel dan de dierenambulance in je regio. Pak het dier niet zelf op. En let ook op je huisdieren. Het vogelgriepvirus zit in de ontlasting van wilde vogels en je hond of kat kan dit makkelijk binnenkrijgen."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom ze in Frankrijk waarschuwen voor soja, maar in Nederland (nog) niet

Waarom ze in Frankrijk waarschuwen voor soja, maar in Nederland (nog) niet
Plantaardige producten, waaronder soja
Bron: ANP

Schoolkantines en bedrijfsrestaurants in Frankrijk zouden niet langer soja-producten moeten serveren. Dat is het advies van Anses, het Franse RIVM. Te veel soja zou een negatief effect kunnen hebben op de vruchtbaarheid.

Soja wordt veel gebruikt als plantaardig alternatief voor bijvoorbeeld vlees- of melkproducten.

Lager oestrogeen

Driekwart van de Franse kinderen tussen de 3 en 5 jaar, en bijna de helft van de volwassen Franse vrouwen die soja eten, krijgen volgens Anses te veel soja binnen. En dat kan slecht zijn voor de gezondheid, zegt de Franse organisatie, met name voor de vruchtbaarheid.

De boosdoeners in soja zijn isoflavonen. Universitair hoofddocent Katja Teerds legt uit hoe isoflavonen werken: "Ze binden aan de receptor voor oestrogeen, het vrouwelijk geslachtshormoon. Een piek in oestrogeen zorgt voor de eisprong." In theorie kunnen heel grote hoeveelheden isoflavonen dus zorgen voor een lager oestrogeen en daarmee de eisprong dwarszitten.

'Effect verwaarloosbaar'

"Maar onderzoek heeft aangetoond dat dit effect verwaarloosbaar is", gaat Teerds verder. Ook bij emeritus hoogleraar Voeding en Gezondheid Jaap Seidell zijn de risico's niet bekend. "In Azië wordt veel soja gegeten. Daar zijn ook veel onderzoeken gehouden, waaruit blijkt dat de menstruatiecyclus van vrouwen soms een dag langer wordt door hoge sojaconsumptie, maar negatieve effecten op de vruchtbaarheid zijn niet bekend."

Het Nederlandse adviesorgaan voor voeding is het Voedingscentrum. Zij hanteert alleen een advies voor zwangere vrouwen als het gaat om soja-inname. "Uit dierstudies blijkt dat het mogelijk effect heeft op de ontwikkeling van de geslachtsorganen bij het kindje als je heel veel isoflavonen binnenkrijgt tijdens de zwangerschap", vertelt gezondheidsexpert bij het Voedingscentrum Marije Verwijs.

Bekijk ook

Advies Voedingscentrum

"Wij adviseren daarom om tijdens de zwangerschap de soja-inname beperkt te houden, tot bijvoorbeeld vier glazen sojadrink per dag en daarnaast nog twee vleesvervangers op basis van soja per week", gaat ze verder. Overigens zitten in dierlijke producten ook isoflavonen. "In koemelk zelfs meer dan in sojamelk", zegt Teerds. "Dat komt omdat koeien soja door hun voeding krijgen."

Het voedingscentrum hoopt zich binnenkort samen met het RIVM en de Gezondheidsraad te kunnen buigen over het Franse rapport. "Indien nodig zullen we ons advies aanpassen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minister wil snel puntenrijbewijs voor alle automobilisten in Nederland: 'Drie keer de fout in, dan ben je 'm kwijt'

Minister wil snel puntenrijbewijs voor alle automobilisten in Nederland: 'Drie keer de fout in, dan ben je 'm kwijt'
Minister Madlener wil een puntenrijbewijs voor iedereen in Nederland
Bron: EenVandaag/Pexels

Nederland moet snel een puntenrijbewijs voor alle bestuurders invoeren. Dat zegt minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat tegen EenVandaag. "Ik denk aan een puntenrijbewijs voor iedereen, waarbij we de echte veelplegers hard kunnen aanpakken."

Minister Madlener van Infrastructuur en Waterschap wil snel werk maken van een puntenrijbewijs: "Als je dronken in je auto stapt of een zware verkeersovertreding begaat, dan is het 'three strikes and you're out', dan ben je je rijbewijs kwijt. Daar maak ik echt werk van."

Strafpunten voor verkeershufters

Heel veel landen om ons heen hebben al zo'n puntensysteem, onder meer Duitsland, Spanje, Groot-Brittanië, Frankrijk en Italië. In het ene land heeft elke chauffeur punten en kan deze kwijtraken. In het andere land verzamelen overtreders juist strafpunten en moeten ze bij een bepaalde hoeveelheid hun rijbewijs inleveren.

Zo kent men in Duitsland de beroemd-beruchte 'Punkte in Flensburg', punten dus die in deze Noord-Duitse stad worden bijgehouden, en die je liever niet wil verzamelen als bestuurder.

'Gevaarlijk rijgedrag verminderen'

Ook Nederland kent het principe al in de vorm van het zogeheten beginnersrijbewijs, in het leven geroepen om ongelukken en gevaarlijk rijgedrag door onervaren bestuurders te verminderen.

Het achterliggende idee is dat nieuwe of jonge automobilisten die meerdere keren ernstige verkeersovertredingen begaan, tijdelijk hun rijbewijs kwijtraken of een herexamen moeten doen. Ook voor bestuurders die twee keer in korte tijd met drank op zijn betrapt geldt zo'n systeem. De minister wil dit nu uitbreiden voor alle chauffeurs in Nederland. "We zijn aan het onderzoeken hoe andere landen het doen en hoe we dit kunnen incorporeren in ons systeem."

Bekijk ook

Bumperkleven met hoge snelheid

"Als je een aantal keren een ernstig verkeersdelict pleegt, dan is er voor jou geen plek op de weg", vindt Madlener. Ernstige verkeersdelicten, dat zijn onder meer: bumperkleven met hoge snelheid, grove snelheidsovertredingen en het veroorzaken van gevaar of hinder in het verkeer. Daarnaast zijn het veroorzaken van schade, een ongeluk met dodelijk gevolg of met zwaar letsel uiteraard ook ernstige verkeersdelicten.

Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen vindt het puntenrijbewijs een goed idee, maar plaatst ook kanttekeningen: "We weten uit het buitenland dat zo'n puntenrijbewijs effect heeft, maar de resultaten zijn niet altijd even duidelijk te becijferen."

Huidig systeem te weinig afschrikkend

Tertoolen ziet wel dat het systeem zoals het in Nederland gehandhaafd wordt onvoldoende afschrikkend is voor verkeershufters. "Je krijgt een boete voor een overtreding, die betaal je dan. Maar een volgende boete wordt niet hoger, het heeft geen optellend effect. En je mag daarna gewoon doorrijden, ook al ben je een enorme hufter in het verkeer."

De angst om je rijbewijs kwijt te raken is daarentegen veel groter, vertelt Tertoolen. "Want voor veel mensen is het superbelangrijk om te kunnen rijden. En de auto instappen zonder rijbewijs is gewoon een misdrijf."

Bekijk ook

Grote pakkans is cruciaal

Tertoolen denkt dat handhaving, en dus een grote pakkans, cruciaal is om een puntenrijbewijs effectief te maken. "Dat geldt eigenlijk voor iedere maatregel, je ziet het ook met appen op de fiets. Dat is verboden maar wordt niet gehandhaafd, dus dan doet iedereen het gewoon weer." Hij gaat verder: "Een ander groot probleem is dat boetes nu op kenteken staan, het is heel ingewikkeld om het persoonsgebonden te doen. Dus bij een puntensysteem zou je wel heel goed erover na moeten denken aan wie je de auto uitleent."

Verschillende sectororganisaties geven aan niet op de hoogte te zijn van concrete plannen van de minister. Net zoals Tertoolen verwachten ze dat er verregaande aanpassingen moeten worden gedaan voordat een puntenrijbewijs realiseerbaar is.

Minister wil snel puntenrijbewijs voor alle automobilisten in Nederland

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant