De vakbonden en politiek willen opheldering van minister Hennis van Defensie naar aanleiding van de in Dossier EenVandaag geuite kritiek op RIVM-rapporten uit 2011 over giftige wapenreinigingsolie PX-10. Op basis van de rapporten worden claims afgewezen van militairen die stellen ziek te zijn geworden door het werken met PX-10. 

Kamerlid Eijsink (PvdA) in EenVandaag: 'Ik wil van de minister een reactie op de uitzending, een reactie op het feit dat experts tot mogelijk andere conclusies komen dan de twee RIVM-rapporten die naar de Kamer toegestuurd zijn. Dat is het eerste wat de minister zou moeten doen. Zo snel mogelijk, niet alleen voor ons als Tweede Kamer maar ook voor de nabestaanden en hen die tot op de dag van vandaag nog leven met de enorme nare gevolgen, daarvoor zou de minister het direct moeten oppakken.'

Heropening onderzoek

Vakbond AFMP wil heropening van het onderzoek naar de gevolgen van het werken met PX-10. 'Dit onderzoek van Defensie en het RIVM uit 2011 moet heropend worden, daar moeten onafhankelijken naar gaan kijken. En als blijkt dat er grove fouten zijn gemaakt, dan moeten de 2500 afgewezen schadeclaims opnieuw beoordeeld worden en mogelijk ook nieuwe schadeclaims worden bekeken', aldus AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels.

De PvdA en de AFMP reageren op een uitzending van Dossier EenVandaag van gisteravond, waarin uit documenten blijkt dat de defensieleiding in 1984 besloot tot het doorwerken met het giftige PX-10 ondanks eerdere bezwaren uit 1980 en 1981.

Ook wordt er forse kritiek geuit op de door de RIVM gebruikte onderzoeksmethode naar de gevaren van PX-10. Snels: 'Het is schokkend om te constateren dat Defensie willens en wetens mensen  bloot heeft gesteld aan een uiterst giftige stof.' Ook defensiewoordvoerder PvdA Eijsink vindt het ongehoord. 'Defensie is ongelooflijk onzorgvuldig omgaan met mensen, en de gezondheidsklachten van mensen, en dat is heel slecht', zo vindt Eijsink.

Structurele aanpak

Vakbond AFMP wil een structurele aanpak van de problemen bij Defensie. Snels: 'Bij Defensie hobbelen we van incident naar incident, we hebben de problemen met de HAWK-straling gehad, met de asbest, nu met de Chroom 6, opnieuw met PX-10, we moeten af van die incidentenpolitiek bij Defensie en we moeten naar een structurele aanpak.'

Kijk hier de uitzending van Dossier EenVandaag terug.

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.