'Ben jij nou een vent?' of 'Kom op, verman je!' Dit soort opmerkingen hebben we allemaal wel eens gehoord. Of zelf gemaakt. Gek is dat niet, want mannen moeten sterk en stoer zijn. Toch? "Als dit beeld verandert zou dat een hoop leed voorkomen."

Morgen begint Movember. De gelijknamige stichting vraagt in de novembermaand wereldwijd aandacht voor 'de gezondheid van de man', onder andere voor mentale gezondheidsproblemen en zelfmoordpreventie. Want, zo is de gedachte, daar is te weinig aandacht voor.

Minder en later praten

"Als ik jou vraag of je iemand kent met een depressie, wie komen er dan in je op? Waarschijnlijk zijn het vooral vrouwen van wie je dit weet", zegt professor e-mental health en klinische psychologie aan de VU Amsterdam Heleen Riper.

Het zijn generalisaties, benadrukt ze, 'de man' bestaat immers niet, maar praten over een depressie, angststoornis of fobie doen mannen beduidend minder dan vrouwen. En in een later stadium. Daarnaast zoeken ze minder snel professionele hulp, vrouwen gaan ongeveer twee keer zo vaak naar de huisarts of ggz als mannen, met alle gevolgen van dien.

Vaker suïcide

Dat zie je bijvoorbeeld terug in de cijfers van zelfmoord in Nederland. "We weten dat suïcide sterk gerelateerd is aan depressie en er zijn genoeg mannen met een depressie, maar bij 113 online, het platform voor zelfmoordpreventie, zijn het vooral vrouwen die aan de bel trekken", weet Riper.

Terwijl al sinds de jaren 90 jaarlijks twee keer zoveel mannen zelfmoord plegen: zo maakten in 2020 1.229 mannen en 596 vrouwen een einde aan hun leven.

info

Denk jij aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand anders? Bel 0800-0113 of chat via 113.nl.

Problemen zelf oplossen

Hulpverlener Mirjam Schneider van MIND Korrelatie, een platform waar mensen (anoniem) kunnen chatten of bellen met een professionele hulpverlener over hun geestelijke gezondheidsproblemen, herkent het beeld dat professor Riper schetst.

Mannen kloppen wel aan bij MIND Korrelatie, maar veelal lopen ze dan al lang rond met hun problemen. Zelfs anonieme hulp is voor hen een drempel. "Er is schaamte, het gevoel dat ze hun problemen zelf moeten oplossen. Dat horen we veel minder van de vrouwen die contact met ons zoeken."

Bekijk ook

In de basis weinig verschil

"In de basis verschillen mannen en vrouwen niet zoveel van elkaar. Het probleem zit 'm in wat mannen en vrouwen van jongs af aan (on)bewust krijgen aan- en afgeleerd van verzorgers, docenten, vrienden en in series, films en boeken, zegt Jens van Tricht van Emancipator, een organisatie voor mannenemancipatie en auteur van het boek Waarom feminisme goed is voor mannen.

Tijdens de workshops en trainingen die hij verzorgt spreekt hij veel mannen die worstelen met zich uitspreken over onderwerpen als hun mentale gezondheid.

Sterk en stoer

"Als je een willekeurige groep mensen vraagt welke eigenschappen zij als typisch mannelijk bestempelen, zal je kenmerken horen als sterk, stoer en oplossingsgericht. Mannen die gedrag vertonen dat als typisch vrouwelijk wordt gezien, zoals je kwetsbaar opstellen of om hulp vragen, worden als 'verwijfd' gezien en voor 'mietje' uitgemaakt", zegt Van Tricht.

Helaas is het doorbreken van die zogeheten genderstereotypen bepaald niet makkelijk, voegt hij toe. Dat is een proces van hele lange adem. "Het lukt pas als we als samenleving erkennen dat dit een probleem is en dat we het anders willen. Er is verandering nodig op alle niveaus: individueel, in relaties, maar ook binnen organisaties en instituties."

Bekijk ook

'Wijvending'

Waar begin je met een probleem dat de hele samenleving aangaat? "Het kan eng of onwennig aanvoelen, maar ik raad mannen toch aan om opener te worden over hun mentale gezondheidsproblemen", zegt professor Riper. "Je hoeft echt niet van de daken te schreeuwen dat je last hebt van een angststoornis, maar probeer het eens met een goede vriend of vriendin te bespreken. Hoe meer mannen dat doen, hoe normaler het wordt en hoe makkelijker om het taboe te doorbreken."

En stop in hemelsnaam met beweren dat hulp zoeken een 'wijvending' is en daarmee zwak, benadrukt ze. "Daarmee ontneem je jezelf de mogelijkheid om op tijd met je problemen aan de slag te gaan. Dat is juist nodig om te voorkomen dat problemen escaleren." Ze hoopt dat er uiteindelijk een publieke verontwaardiging ontstaat over dit probleem.

Wandeling maken

Hulpverlener Schneider is het daarmee eens. "Praten zorgt voor ruimte in je hoofd. En als je het idee hebt dat je iemand belast, draai het dan om; zou jij vinden dat jouw vriend je belast met zijn problemen? Waarschijnlijk niet."

Aan wie zo'n gesprek spannend vindt, raadt hulpverlener Schneider aan te gaan wandelen, zodat je elkaar niet continu hoeft aan te kijken.

Specifiekere preventie

Riper denkt dat specifiekere preventiecampagnes rondom geestelijke gezondheid een deel van de oplossing kunnen zijn. "Het is bekend dat vooral mannen tussen de 40 en 70 jaar de ggz niet weten te bereiken, dus het kan helpen om in campagnes meer te richten tot die groep."

Hoe zo'n campagne er dan uit zou moeten zien? "Dat moeten we aan de mannen zelf vragen. Als we het belangrijk vinden om hen eerder en beter te bereiken zullen we met hen in gesprek moeten, in plaats van over hen praten. Wat zijn de barrières? Als we dat weten kunnen we ze ook beter beslechten."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.