De hoge stand van de Rijn zorgt voor alertheid in het zuiden van het land. Nooddijken werden geplaatst, en ook 112 paarden en 64 runderen in het natuurgebied Munnikenland werden naar een hoger gebied geleid. Dat liep goed af, maar in 2006 verdronken tientallen paarden toen ze vast kwamen te zitten op een kwelder bij de Friese plaats Marrum door hoog water. De gebeurtenissen trokken nationaal én internationaal veel aandacht. Norma Miedema ontdekte de paarden, die in het nauw zaten.

Miedema had in 2006 een eigen boerderij vlakbij Marrum, waar ze 200 dieren verzorgde. “Mensen noemden me ook wel het paardenmeisje.” Al voordat het drama zich voltrok, had ze al door dat het mis zou gaan. “Mijn vriend en ik zagen dat er grote kuddes liepen en wisten dat er een enorme storm op komst was. Ik ken de natuur en het gebied heel goed. We hebben ‘s avonds al geprobeerd om die kuddes daar weg te krijgen, dat lukte niet op tijd. Om een uur of vier ‘s nachts zijn we weer gaan kijken en in eerste instantie leek het wel goed te gaan, maar we konden niets zien in het donker. Pas toen het licht werd troffen we een drama aan.” De paarden waren ingesloten door het water en stonden op een klein stukje land. Middema: “In het water zagen we paarden voor ons neus verdrinken. De wind en het water maakten het echt apocalyptisch. Ik heb huilend en totaal overstuur 112 gebeld, waarna de brandweer en de politie kwamen.”

Media-aandacht

Dierenliefhebber Miedema twijfelde geen seconde en zette zich drie dagen lang in voor het redden van de paarden. “Samen met de brandweer hebben we pakken hooi en zoet water naar het eiland gebracht via bootjes van de brandweer.” Verwoede pogingen van de brandweer en politie om de paarden van het eiland af te krijgen werkten niet. Zelfs een poging van het leger mocht niet baten. Ondertussen groeide de media-aandacht alleen maar. “Er stonden honderden mensen op de dijk te kijken. Het was een soort magneet, elke verslaggever in het land werd naar dat stukje dijk gezogen.”

Sprookje

Op de derde dag begon volgens Miedema het sprookje. “Het was een eiland omringd door woeste golven en daar stonden dan die edele dieren op. En toen kwam die reddingsactie en mensen vinden reddingen prachtig.” Zes dames zetten ‘lokpaarden’ in om de paarden van het eiland af te helpen. De opgesloten kudde volgde als vanzelf de amazones.  Miedema: “De derde dag was magisch, het had alles in zich: een prachtig eind. Maar dat was het natuurlijk niet, omdat er heel veel paarden zijn verdronken, helaas.” In Munnikenland liep het vanochtend gelukkig goed af met de paarden en de runderen. 

Het is nog niet duidelijk hoe het gisteravond uit de hand heeft kunnen lopen in Scheveningen. Honderden jongeren raakten in gevecht met elkaar en keerden zich tegen de politie toen die ingreep.

Statiegeld Nederland opent deze maand twee winkels waar mensen hun blikjes en flessen kunnen inleveren. De winkels moeten het makkelijker maken om de lege verpakkingen weg te brengen. Dat gaat met het huidige systeem in grote steden niet altijd goed.

Vooral in supermarkten staan nog lange wachtrijen voor statiegeldmachines. Dit zorgt soms voor irritaties tussen klanten en 'statiegeldverzamelaars'. De twee winkels in Rotterdam en Amsterdam moeten het begin zijn van een oplossing voor dit probleem. Maar hoe realistisch is die?

'Niet genoeg'

"Die twee statiegeldwinkels zijn een mooie service voor de supermarkten. Die worden zo ontlast. Maar verder lossen ze helemaal niks op van het probleem waar we nu mee zitten", zegt Dirk Groot, die met zijn stichting Zwerfinator zwerfafval probeert te verminderen. Hij vindt de nieuwe winkels een 'stap in de juiste richting', maar merkt op dat er nog veel moet gebeuren.

Volgens hem zijn er vooral in de grote steden te weinig inleverpunten. En dat is hét grote probleem. "Je kunt overal blikjes en flesjes kopen, maar je kunt ze bijna nergens inleveren. En voor een zo'n winkel ga je niet van Amsterdam-West naar het centrum lopen om je blikje in te leveren", denkt hij.

Geen innameplicht

Het kleine aantal innamepunten waar hij zo kritisch over is, zou vooral komen doordat er geen innameplicht is. Mensen zijn het namelijk niet verplicht om gebruikte blikjes, flesjes en kratten in te leveren. Het wordt niet gestimuleerd, zegt Groot.

"De verhouding tussen statiegeld en het product dat je koopt is helemaal zoek. Heel veel mensen vinden het gewoon niet de moeite waard." Juist doordat die stimulans uitblijft, wordt er weinig gedaan om meer innamepunten te creëren. En de drukte echt onder controle te krijgen.

'Hoe slechter ze het doen, hoe meer ze verdienen'

Bedrijven als Statiegeld Nederland maken winst op elk blikje en flesje dat niet wordt ingeleverd, legt Groot uit. "Ze doen niet meer dan nodig is. Ze verdienen er juist aan als er minder wordt ingeleverd."

"Al die miljoenen aan statiegeld die niet worden ingeleverd, dat blijft gewoon bij statiegeld Nederland", vervolgt hij. "Ze zeggen dat ze investeren in allerlei nieuwe innamepunten, verbetering van het systeem, enzovoort, maar daar zien we weinig van. Hoe slechter ze het doen, hoe beter ze verdienen."

Overlast en ongedierten

Een gevolg van dit systeem is dus dat de groep mensen die niet in een lange rij in de supermarkt wil staan, de statiegeldproducten in een normale prullenbak in huis of op straat gooit.

Bij dat laatste komen vervolgens 'verzamelaars' of 'jagers' kijken, die de afvalbakken op straat niet altijd even netjes achterlaten wanneer ze klaar zijn, volgens Groot. In grote steden zoals Rotterdam en Amsterdam zorgt dat voor overlast en soms ongedierten.

Wettelijk verplichten

Ook stevige hulp van de politiek om dit probleem op te lossen blijft uit, zegt Groot. Hij vindt dat er meer kan worden gedaan. "Een statiegeldplicht en innameplicht, dat kun je gewoon wettelijk afdwingen. In Duitsland doen ze dat ook. Daar hebben ze het zelfs op zuivelverpakkingen."

"Er worden steeds redenen verzonnen waarom het niet kan", gaat hij verder. "Maar dat is als je iets niet wil. Als je iets wel wil, dan zoek je naar oplossingen."

'Ze hebben de kennis niet'

Wat zouden de bedrijven zelf dan moeten doen om dit op te lossen? "Meer inleverpunten", herhaalt Groot. "Maar ook moet het statiegeldbedrag omhoog en moeten platte blikjes en flessen zonder etiket worden geaccepteerd. Die mag je nu niet inleveren."

Groot roept dit vanuit zijn expertise al langer, maar volgens hem is dit nog niet doorgevoerd omdat er vaak aan de verkeerde knoppen wordt gedraaid. "Ze hebben niet de kennis van de straat, maar alleen de kennis van kantoor."