Opvallend hardere toon uit Europa over vluchtelingen

Het  is de week van fort Europa en het Europese vluchtelingenbeleid staat op het punt te kantelen. EU-president Donald Tusk wil op zee opgepikte migranten vanaf nu naar veilige zones buiten de Europese Unie brengen en daarmee de overtocht van migranten ontmoedigen. Europese regeringsleiders komen tijdens een spoed-top bijeen om over het plan te praten.

Er waait een koudere wind uit Europa. Asielbeleid dat tot voor kort nog als onmenselijk werd beschouwd krijgt in rap tempo een concrete vorm. De Italianen verboden het reddingsschip Aquarius aan te meren en ook het schip Lifeline, met ruim tweehonderd vluchtelingen aan boord, is niet welkom. Italië krijgt felle kritiek van met name Frankrijk. 

'Hulp aan migranten strafbaar stellen'

Intussen ligt in Duitsland bondskanselier Merkel onder vuur. Zusterpartij CSU eist dat ze afziet van haar ‘open deurbeleid’ en wil een hardere lijn in het migratiebeleid. In Denemarken wordt gewerkt aan een plan om vluchtelingen op te vangen in centrale kampen, buiten Denemarken en Oostenrijk wil de toegang tot Europa voor vluchtelingen een stuk lastiger maken. Het wordt een speerpunt tijdens het Oostenrijkse EU-voorzitterschap, dat over een week begint. In Hongarije gaan ze nog een stap verder en willen ze de hulp aan illegale migranten strafbaar stellen.  

Opvang in de regio

De discussie lijkt meer en meer te worden geleid door een politieke agenda nu steeds meer populistische regeringen voet aan de grond krijgen in Europa. De vluchtelingenstroom is sinds 2015 in absolute aantallen afgenomen maar de roep om een strenger migratiebeleid neemt toe. Tijdens een spoeddebat stemde een meerderheid van de Tweede Kamer voor opvang in de regio. 

Illustratief voor de omslag lijkt de positie van regeringspartij de ChristenUnie. De partij was in 2015 nog buitengewoon kritisch over het plan van de Europese Unie, maar stemde nu ook voor.

'Niet opvangen in landen waar veiligheid niet is gegarandeerd'

Gerald Knaus, de bedenker van de EU-Turkije-deal vindt het plan om vluchtelingen op te vangen in Noord-Afrika hopeloos naïef. Volgens Knaus gooit Europa met dit voorstel zijn problemen over de schutting en heeft Europa de asielprocedures niet op orde. “Als het idee is dat we mensen redden en terugsturen naar Libië dan schendt het uitspraken van het Europese mensenrechten hof, afspraken over vluchtelingen en afspraken over marteling.” 

“Een praktische vraag is, is dit iets wat de Noord-Afrikaanse landen willen doen?” Knaus denkt van niet. Libië is een land in burgeroorlog en de anderen Noord-Afrikaanse landen zeggen dat ze het niet willen. Volgens Knaus moeten de Europese leiders zich richten op versnelde asielprocedures, maar niet in landen waar de veiligheid van vluchtelingen niet gegarandeerd is.