Wie een klein budget heeft, kan op de markt nog alle kanten op. Ondanks de inflatie liggen de prijzen er een stuk lager dan in een gemiddelde supermarkt, zeker voor groenten en fruit. Toch zorgt dat niet voor een stormloop van nieuwe marktbezoekers.

Vijf avocado's voor 1 euro, een doosje druiven voor een kwartje of 2 euro per kilo perziken. Het is een greep uit de aanbiedingen na een rondje op de centrummarkt in Rotterdam, de op een na grootste markt van Nederland.

Prijsstijgingen

Waarom liggen de prijzen er over het algemeen lager dan in supermarkten? "Ik moet wel", begint de Rotterdamse Natasja de Leeuwe, die al jaren een groente- en fruitkraam in de binnenstad runt. Ze zag de afgelopen tijd de nodige veranderingen in haar bedrijfsvoering vanwege de prijsstijgingen.

"De inflatie voelen we allemaal, ik ook. De kosten die ik maak zijn flink gestegen, denk aan transport en energie. Dat wordt allemaal doorberekend in de inkoopprijs van de producten die ik verkoop", zegt ze. Toch heeft ze haar prijzen weinig mee laten stijgen, terwijl supermarkten hun prijzen wel verhoogden en waar boodschappen voorlopig duur blijven.

Klanten verliezen

Daardoor maakt Natasja minder winst. En nu was haar werk al geen vetpot. De reden dat ze haar prijzen niet mee verhoogt, is simpel, zegt ze. "Als ik dat doe, verlies ik klanten. Bezoekers van de markt hebben over het algemeen niet zoveel te besteden", vertelt de koopvrouw, terwijl ze ondertussen een klant helpt.

Klagen wil ze niet, zegt ze er direct achteraan. Zo steekt ze niet in elkaar. Ook wil ze absoluut niet op zoek naar iets anders. "Ik heb met mijn volle verstand voor dit vak gekozen. Het is hartstikke leuk en ik wil niet in loondienst. Het is nu even aanpoten, de tijd uitzingen en hopen dat de kosten omlaag gaan."

Stiekeme prijsverhogingen

Opvallend vindt Natasja het dat niet meer mensen naar de markt komen, die vanwege de prijsstijgingen extra op hun uitgaven letten. Ze heeft het zelf in ieder geval niet drukker zien worden op de markt. Gek eigenlijk, zegt ze. "Omdat er op de markt geen sprake is van stiekeme prijsverhogingen."

Als voorbeeld noemt de Rotterdamse marktkoopvrouw 'krimpflatie', waarbij producenten de inhoud van een product verkleinen, maar de prijs niet verlagen. "Dat heb je hier niet, want groenten en fruit zijn niet verpakt. Wat je ziet, is wat je krijgt", zegt Natasja, terwijl een nieuwe klant komt aangelopen. Het is Caroline Bejvl, een van haar vaste klanten.

Bron: EenVandaag

Alles bij één winkel kopen

Bejvl bezoekt al zo'n 40 jaar de markten in de stad. "Je wordt op de markt niet bedonderd", zegt ze. "Maar toch zie ik niet dat meer mensen hun groenten en fruit zijn gaan halen op de markt. Dat verbaast me", zegt ze.

"Deze week nog kwam ik mijn buurvrouw tegen in de supermarkt. Ik zag dat er bij haar allemaal groenten uitstaken in haar karretje. Dus ik vroeg: 'Waarom koop je dat hier? Om de hoek is nu de markt, dat is veel goedkoper!' Maar ze gaf aan dat ze het gemakkelijker vond op deze manier: alles bij één winkel halen."

Gemakzucht

"Dat gemak, misschien is dat het. Even moeite doen, dat doen de meeste mensen liever niet. Maar de verschillen zijn soms enorm. Net nog zag ik negen flinke mango's voor 2 euro! Je kunt echt koopjes vinden hier. Zeker wat later op de dag. Ja, je moet er misschien even voor omlopen, maar het gaat niet alleen om de prijs."

Caroline wijst op het grotere aanbod op de markt vergeleken met supermarkten. Zo staan er alleen al tientallen groente- en fruitkramen op de Rotterdamse centrummarkt. "Je moet niet dagen van tevoren plannen wat je die week wil eten. Maar kom je hier om 16 uur, dan kun je voor een paar euro met een karretje vol groenten naar huis. Daar kun je leuke dingen mee doen, hoor."

Niet alles op voorraad

Op steenworp afstand van de groentekraam van Natasja staat de jonge Abdelhakim in zijn eentje in een tent vol kleurige producten. Hij beaamt wat Caroline zegt: vooraf een boodschappenlijst maken, naar de markt en verwachten dat je alles voor een zachte prijs kunt kopen? Geen goed idee, zegt hij.

Je moet er rekening mee houden dat groentekramen niet altijd alles op voorraad hebben. "Voor ons is het ook altijd maar de vraag wat we die dag aanbieden. De ene dag kom je hier voor de komkommers, de andere dag voor de paprika's. Dat is maar net waar veel aanbod van was en we voor een mooie prijs hebben kunnen inkopen."

Doorberekenen in verkoopprijs

Ook Abdelhakim merkt de invloed van de inflatie, nu groothandelaren de inkoopprijzen hebben verhoogd vanwege de gestegen kosten. Dat moet hij doorberekenen in zijn eigen verkoopprijs. "Maar hoewel de prijzen ook op de markt omhoog gaan," zegt hij, "blijven ze hier over het algemeen een stuk lager dan bij een supermarkt."

Toch maakt hij zich zelf ook wel eens schuldig aan het kopen van groenten en fruit in de supermarkt. "Dan denk ik gelijk: 'Nou, met hetzelfde geld kan ik echt het dubbele halen op de markt'. Maar dan is het niet anders. Het is al laat, of je bent iets vergeten, bijvoorbeeld."

Drukker

Overigens merkt Abdelhakim, in tegenstelling tot Natasja en Caroline, wel dat meer mensen naar de markt zijn gekomen. Het is in zijn kraam in ieder geval drukker geworden, zegt hij. "En die mensen spreken dat ook uit, hè."

"Vaak hoor ik ze zeggen: 'Ik ging vroeger niet zo vaak naar de markt, maar nu ga ik voor mijn groente en fruit.' Dat zijn vooral de mensen die een marktbezoek in eerste instantie als uitje zagen. Ze haalden een visje of een patatje. Maar als ze langs de kramen liepen, viel hen de prijsverschillen ook op. Daardoor slaan zij nu standaard hun groenten hier alvast in."

De bezuiniging van 335 miljoen euro op het openbaar vervoer, die het kabinet volgend jaar wil doorvoeren, heeft mogelijk ingrijpende gevolgen voor het busvervoer. Dat zegt reizigersvereniging Rover.

Rover bracht voor het busvervoer in kaart wat de bezuinigingen voor gevolgen kunnen hebben. De scenario's die daaruit volgen, kun je 'extreem' noemen. Samengevat: of de prijzen gaan flink omhoog, of er wordt een grote hap uit de dienstregeling genomen, of het wordt een combinatie van beide.

Veel onduidelijk

"Vooropgesteld: de werkelijke gevolgen weet nu nog niemand", zegt directeur Freek Bos van Rover. "Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat er geen enkele bus minder gaat rijden, maar dat de kaartjes 25 procent duurder worden."

Hij vervolgt: "Of de kaartjes worden 15 procent duurder en een relatief klein deel van de bussen en trams wordt geschrapt."

Helemaal geen bus meer

Rover maakte per provincie scenario's: welke hap moet er uit de dienstregeling worden genomen als er geen forse prijsstijgingen zouden komen om de bezuiniging mee te dekken? Het zijn minimale varianten, maar zelfs die zijn al 'zeer ingrijpend' te noemen. "Op zondag helemaal geen bus meer, bijvoorbeeld. En er zijn ook regio's waar je er rekening mee moet houden dat daar 's avonds geen bus meer rijdt", vervolgt Bos.

Rover gaat nu het publiek vragen welk scenario er in hun regio zeker niet gekozen mag worden. Op de website van de reizigersvereniging kun je je provincie kiezen en je mening geven over de toekomst van het openbaar vervoer daar.

Terugdraaien

Bos legt zich nog niet neer bij de zwarte scenario's, benadrukt hij. "Wij hebben de gevolgen in kaart gebracht, omdat het kabinet dat niet heeft gedaan. De bezuiniging is in principe al ingeboekt, maar in september is er gewoon weer een miljoenennota. En dan kunnen ze het weer terugdraaien."

Een vervoerregio die hard wordt geraakt door de plannen van het kabinet, is de Metropoolregio Rotterdam Den Haag: hier moet maar liefst 72 miljoen euro op het openbaar vervoer bezuinigd worden.

Administratieve fout

Een deel van de landelijke bezuinigingen zijn het gevolg van een 'administratieve fout', gaf het kabinet in april toe. Het gaat om 110 miljoen euro die wordt bezuinigd op de zogenoemde Brede Doelgroepuitkering Verkeer en Vervoer (BDU). Dat is een financiële bijdrage die provincies en stadsregio's jaarlijks ontvangen van het ministerie voor de uitvoering van verkeer en vervoer op lokaal en regionaal niveau.

Dat de bezuinigingen toch worden doorgevoerd, leidt tot boosheid bij Jeffrey Keus. Hij is wethouder in Leidschendam-Voorburg en portefeuillehouder ov-exploitatie van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.

Desastreus

"Het kan gebeuren dat je een fout maakt. Maar dan ga je hem ook herstellen. De fout is wel erkend, maar hij is niet hersteld. En dat maakt dat wij nu behoorlijk veel problemen hebben in deze regio. Uiteindelijk moeten we het openbaar vervoer voor onze inwoners op een goede manier regelen. Zonder deze middelen gaat dat echt een stuk moeilijker."

Het schrappen van buslijnen vindt Keus niet wenselijk, maar uitsluiten kan hij het niet. "En ja, dat zou wel echt desastreus zijn, ook voor mensen die afhankelijk zijn van deze bussen."

Geen herstel van fout

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verwijst in een reactie naar een Kamerbrief van 25 april. Daaruit bijkt dat staatssecretaris Chris Jansen de administratieve fout niet gaat herstellen. Hij wijst erop dat de coalitiepartijen daar in de Voorjaarsnota geen geld voor hebben vrijgemaakt.

"Helaas heb ik moeten concluderen dat er bij de Voorjaarsnotabesluitvorming geen middelen beschikbaar zijn gekomen voor het compenseren van het effect van de generieke korting op specifieke uitkeringen op de BDU. Ik blijf hierover in gesprek met de regio om te bezien op welke wijze kan worden gezorgd dat het openbaar vervoer in de vervoerregio's betrouwbaar, comfortabel en betaalbaar blijft."

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."