tv LIVE
meer NPO start

Oekraïens militair analist: 'Komende 6 maanden worden cruciaal voor afloop van de oorlog'

Oekraïens militair analist: 'Komende 6 maanden worden cruciaal voor afloop van de oorlog'
Een tank van het Oekraïense leger in de buurt van de bevrijde stad Cherson
Bron: EPA

Inmiddels wordt er al bijna een jaar gevochten in Oekraïne. Wat kan het land in 2023 verwachten: weet het Oekraïense leger een doorbraak te forceren of komen de Russen met een voorjaarsoffensief? We vragen het aan militair analist Mykola Bielieskov.

Als we Bielieskov vragen of hij online een interview wil geven, zegt hij: "Dan moet het tussen 16.00 en 18.00 uur, anders heb ik geen internet." Het geeft nog eens aan hoezeer Oekraïners moeten improviseren om te functioneren en te overleven. Bielieskov zelf formuleert het zo: "Wij hebben in Oekraïne een keuze tussen 2 dingen: of we vechten en houden vol, of we worden slachtoffer van genocide. Er zit niets tussenin."

'Staakt-het-vuren is goedkope truc'

Het door de Russische president Vladimir Poetin voorgestelde staakt-het-vuren tijdens de orthodoxe kerst (vandaag) is volgens Bielieskov een goedkope truc. "Hij wil een herhaling van nieuwjaarsavond voorkomen", zegt de militair analist, die is verbonden aan het Oekraïense nationale instituut voor strategische studies.

Op 1 januari belden Russische soldaten die gestationeerd waren in een geïmproviseerde kazerne in de bezette plaats Makijivka - tegen de voorschriften in - massaal met het thuisfront. Het Oekraïense leger kon door die gsm-signalen hun locatie achterhalen en viel de kazerne aan. Mogelijk zijn bij de aanval honderden dienstplichtigen gesneuveld.

Bekijk ook

Oekraïne en Rusland in patstelling?

"Als het staakt-het-vuren mislukt, kan Poetin mooi Oekraïne de schuld geven en redelijk overkomen, terwijl hijzelf werkelijk elke afspraak aan zijn laars lapt", stelt Bielieskov. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft het voorstel dan ook afgewezen. Volgens hem is de oorlog pas voorbij is als alle Russische soldaten uit zijn land zijn.

En dus gaan de beschietingen in Oekraïne 'gewoon' door, Kerstmis of niet. Het voor orthodoxe christenen belangrijke feest verandert ook aan de situatie aan het front eigenlijk niets: de strijdende partijen lijken daar beland in een patstelling.

'Dit wil ik geen patstelling noemen'

Maar Bielieskov vindt het woord patstelling niet juist: "Daar spreek je van als 2 partijen zich neerleggen bij een bestaande situatie. Daar is geen sprake van: zodra wij rond Bachmoet een beetje verslappen rukken de Russen op. En als de Russen gaten laten vallen doen wij dat ook."

"Vergeet ook niet de enorme vernietiging die de Russen aanrichten op burgerdoelen en infrastructuur. Daar vallen nog iedere dag slachtoffers", benadrukt de Oekraïense militair analist. "Dat noem ik geen patstelling."

Oekraïens militair analist Mykola Bielieskov over wat zijn land in 2023 te wachten staat.

Loopgraven van de Russen

Het is volgens hem wel zo dat zowel Oekraïne als Rusland niet de capaciteit hebben om de militaire situatie radicaal te veranderen. "Daarom heeft generaal Zaloezjnyj (de opperbevelhebber van het Oekraïense leger, red.) in december al aangegeven dat we veel meer zware wapens tanks en munitie nodig hebben."

Bielieskov zegt dat de Russen met hun diepe loopgraven iedereen willen laten geloven dat het onbegonnen werk is om daar doorheen te breken. "Zo willen ze het Westen verleiden om de Oekraïners te laten onderhandelen." Hij erkent dat het 'zwaar en moeilijk' wordt om door de Russische linies te breken, 'maar niet onmogelijk'.

Meer wapens en munitie nodig

Het Oekraïense leger de Russen wel degelijk verslaan, benadrukt hij. Als ze maar genoeg wapens krijgen: "Elke oorlog die niet snel beslist wordt, verandert in een uitputtingsslag. En dan gaat niet alleen wie het hardst kan vechten, maar ook om wie het snelst de productie van wapens en munitie kan opschalen."

"Vorig jaar hebben we 3.000 tanks en 6.000 pantservoertuigen van de Russen vernietigd. Dat is een veel hoger tempo dan waarin Rusland nieuwe voertuigen kan produceren", vervolgt de militair analist. "Maar ook wij hebben een constante aanvoer van wapens en munitie nodig."

Bekijk ook

'De Oekraïners zullen volhouden'

Volgens Bielieskov worden de komende 6 maanden cruciaal voor zijn land. "Het Westen is nu bezig om de wapenproductie op te voeren, de Russen zullen het dan door gebrek aan productiecapaciteit afleggen. Het duurt alleen misschien wel een jaar voordat die nieuwe moderne precisiewapens er zijn."

"Wij moeten het tot die tijd volhouden en dat zullen we ook doen", zegt hij strijdvaardig. "In 2022 waren er ook bepaalde verwachtingen en die hebben de Oekraïners volledig overstegen. Ga er maar vanuit dat we ook in 2023 tot veel meer in staat zijn dan iedereen denkt."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom volgens deze expert Iran en de VS in gesprek willen over atoomakkoord: 'Jonge mensen willen vrijheid'

Waarom volgens deze expert Iran en de VS in gesprek willen over atoomakkoord: 'Jonge mensen willen vrijheid'
Een voetbalfan tijdens een vriendschappelijke wedstrijd tussen Iran en de VS in 2000
Bron: ANP

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

Bekijk ook

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

Hamas, Hezbollah, Houthi's: de invloed van Iran uitgelegd

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Waarom volgens deze expert Iran en de Verenigde Staten in gesprek willen over atoomakkoord

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'
Bron: EenVandaag

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

Bekijk ook

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Bekijk ook

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant