radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

'Niemand staat meer aan de bar, iedereen blijft netjes zitten': uitgaanspubliek gedraagt zich voorzichtig, maand na 'freedom day' in Engeland

'Niemand staat meer aan de bar, iedereen blijft netjes zitten': uitgaanspubliek gedraagt zich voorzichtig, maand na 'freedom day' in Engeland
Voetgangers op de Westminster Bridge in Londen
Bron: AFP/ANP

Een maand geleden kondigde de Britse premier Boris Johnson Freedom Day aan. Zo'n beetje alle coronamaatregelen werden opgeheven. Waar een corona-explosie verwacht werd, daalde het aantal besmettingen juist. Hoe het kan dat het zo goed gaat in Engeland.

"We verwachten zeker 100 duizend besmettingen per dag in de zomer." Die voorspelling deed de Britse minister van Volksgezondheid Sajid Javid begin juli. Maar die prognose kwam niet uit. Gisteren werden 36 duizend nieuwe besmettingen gemeld, minder dan een maand geleden. Zo werden tijdens freedom day op 19 juli meer dan 40 duizend coronabesmettingen gemeld.

'Engeland loopt voor op ons'

Sindsdien worden er weer festivals georganiseerd, zijn de nachtclubs open, hoeft er geen anderhalve meter afstand meer worden gehouden en is thuiswerken niet langer de norm. Desondanks is een nieuwe coronagolf in Engeland uitgebleven.

"Engeland loopt qua coronavirus voor op ons. Het deltavirus gaat daar al langer rond, dus zijn meer mensen ermee in aanraking gekomen. Ook was de vaccinatiegraad al erg hoog toen de versoepelingen ingingen", zegt immunoloog Ger Rijkers van het Elisabeth-TweeSteden ziekenhuis in Tilburg.

Verschil in uitgaanscultuur

In Nederland hadden we onze eigen 'vrijheidsdag' eind juni, toen het nachtleven weer openging. Toen het aantal besmettingen twee weken later explodeerde, werden de versoepelingen weer teruggedraaid.

"Ik denk dat het ook te maken heeft met een verschil in uitgaanscultuur. In Nederland heb je veel clubs en discotheken, waar mensen tegen elkaar aan dansen zonder goede ventilatie", zegt Rijkers. "In Engeland heb je veel meer pubs, daar zitten de mensen voornamelijk en is het makkelijk afstand houden."

Bekijk ook

Nachtleven veranderd

En volgens eigenaar Dave Cooper van de kroeg The Rising Sun in het Engelse Kettering doen de Britten dat ook: "Voor corona stond iedereen op elkaar aan de bar. Nu houden mensen afstand en blijven ze echt aan hun tafeltje zitten. Het nachtleven is blijvend veranderd door corona."

Dat herkent ook Monique Hawkins, die een kroeg heeft in Esher, iets ten zuiden van Londen: "De klanten wachten tot wij een bestelling op komen nemen en blijven netjes zitten."

Zelftest voor een huisfeestje

Sinds freedom day geldt er geen maximum aantal bezoekers meer. Hawkins heeft dan ook haar eerste thuisfeestje weer gehad.

"Dat vond ik best spannend. Mijn vriendin werd 50 en haar dochter 21. Dus het was een gezamenlijk feestje met jongeren en ouderen. Maar ze had wel gevraagd of iedereen van tevoren wilde testen. Mensen doen wel weer meer, maar wel op een voorzichtige manier."

Afwachten tot de scholen opengaan

De situatie in Engeland biedt volgens immunoloog Rijkers perspectief op onze eigen 'vrijheidsdag' in Nederland.

"De komende tijd moeten we heel kritisch volgen hoe het in Engeland gaat. Laten we nog even afwachten tot daar de scholen opengaan, want dat zorgt ook weer voor meer contact tussen mensen. Als er dan nog steeds geen stijging in het aantal besmettingen komt, is dat een geruststellend teken. Dan kunnen wij ook gaan nadenken over meer versoepelingen."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Het belang van computerchips en waarom steeds meer landen ze zelf willen produceren

Het belang van computerchips en waarom steeds meer landen ze zelf willen produceren
De chipindustrie is voor veel landen erg interessant
Bron: ANP en AFP

Het maken van chips voor in apparaten: voor veel landen wordt dat een steeds interessantere industrie. Zeker nu de Chinese app DeepSeek op het toneel is verschenen. Maar hoe zit dat precies? "Heeft grote gevolgen voor een land."

Smartphones, stofzuigers en elektrische auto's: in een heleboel apparaten die we dagelijks gebruiken, zitten computerchips. "Maar, ze zitten ook in drones, wapens en in militaire systemen", vertelt Maaike Okano-Heijmans. En dat is een belangrijke reden waarom de industrie voor veel wereldleiders zo interessant is.

Wat is een chip?

Maaike Okano-Heijmans is onderzoeker bij het Clingendael instituut en programmaleider Geopolitiek van Technologie en Digitalisering, en weet daardoor alles over chips en het belang van deze technologie. "Wie de beste chips heeft, heeft ook de beste aanvals- of verdedigingskracht." Een goede reden om erin te investeren, dus.

Maar wat is een chip precies? Okano-Heijmans legt uit: "Het is een heel klein plaatje dat wordt gemaakt van silicium, een halfgeleidend materiaal, dat gegevens kan opslaan of doorgeven via piepkleine elektronische schakelingen."

Geheugenchip en processorchip

Chips kun je daarom ook wel de 'hersenen' noemen van heel veel apparaten die we tegenwoordig gebruiken. "Denk bijvoorbeeld aan een stofzuigers en lichtschakelaars die je op afstand kan bedienen, dus steeds intelligenter worden."

Volgens de onderzoeker zijn er twee type chips die belangrijk zijn voor de chipindustrie: de geheugenchip en de processor-chip. "De ene chip slaat informatie op en de ander geeft opdrachten door aan een apparaat, zoals je smartphone."

Maaike Okano-Heijmans
Bron: Clingendael
Maaike Okano-Heijmans

Bekijk ook

Hoe kleiner, hoe krachtiger

Chips worden al decennialang gebruikt en worden nog steeds verfijnd, gaat ze verder. "De ontwikkeling en massaproductie van chips begon in Silicon Valley."

Al zagen die er toen nog wel heel anders uit: "Computers waren vroeger ook een stuk groter, omdat de chips minder sterk waren. Doordat de chips steeds krachtiger werden en steeds meer konden doen, hadden we minder ruimte nodig. Het gevolg: chips werden automatisch kleiner."

Evolutie van chips

"Het feit dat wij nu met een telefoon kunnen rondlopen in plaats van dat die ergens in huis moet staan, heeft alles te maken met de evolutie van chips", gaat de onderzoeker verder.

"Hoe meer geleiders op de chips geprint kunnen worden, hoe krachtiger de chip." Daarom zijn kleine chips erg in trek bij verkopers van alledaagse 'slimme' apparaten.

DeepSeek

Naast smartphones en drones worden chips ook gebruikt voor datacentra en slimme AI-modellen. Dat is waar de interesse van veel landen vooral ligt. "2 jaar geleden werd ChatGPT gelanceerd en deze week zagen we de Chinese variant DeepSeek daarop volgen."

Tot nu toe werd gedacht dat voor dit soort modellen de slimste chips gebruikt moesten worden, maar volgens China is dat bij DeepSeek niet het geval.

Gevolgen voor ASML

Die ontwikkeling is spannend voor de chipindustrie, legt de onderzoeker uit. "DeepSeek laat zien dat het met minder slimme chips ook mogelijk is." Dat kan bijvoorbeeld grote gevolgen hebben voor de Nederlandse chipmachinebouwer ASML, dat zich al jaren bezighoudt met de ontwikkeling van snellere en efficiëntere chipmachines.

Na de lancering van DeepSeek kregen de aandelen van ASML en andere chipbedrijven daarom een flinke klap op de beurs. Toch is nog niet helemaal zeker of het Chinese DeepSeek ook de precieze waarheid vertelt over de chips in hun AI-chatbot.

Bekijk ook

Grote spelers van de chipindustrie

Verschillende landen hebben verschillende expertises op het gebied van chips. "In Nederland is ASML dus een topspeler in het maken van machines die geavanceerde chips produceren. Maar om een chip te maken heb je vervolgens software nodig die daarop komt. Hier zijn Amerikanen weer vreselijk goed in."

Dan zijn er ook nog bedrijven nodig die de software daadwerkelijk op de chip zetten. "Veel van dit soort bedrijven zitten in Oost-Azië zoals Taiwan, en Zuid-Korea.

'Niet altijd slimme chips nodig'

ASML is het enige bedrijf ter wereld dat chipmachines maakt voor de allerslimste chips, gaat Okano-Heijmans verder. "Maar niet iedere fabrikant heeft de slimste chips nodig, want een stofzuiger kan prima een eenvoudige chip bevatten."

Nu de doorbraak van het Chinese DeepSeek laat zien dat mogelijk ook een eenvoudigere chip ingewikkeld werk kan verrichten, zet dat de techindustrie aan het denken. "We hebben geprobeerd de technologische ontwikkeling in China af te remmen, bijvoorbeeld door een exportverbod op de meest geavanceerde technologie. Het lijkt er nu op dat dit onvoldoende effect heeft."

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

Afschrikwekkend effect

India is een van de landen die hard bezig is om zelf een eigen industrie op te bouwen. "Want iedereen realiseert zich dat wanneer je een fabriek op eigen grond hebt staan, het makkelijker wordt om chips te blijven maken", vertelt Okano-Heijmans. "Maar daar heb je wel toegang tot bepaalde grondstoffen voor nodig, zoals germanium en gallium. Die heeft India niet veel op eigen bodem."

Het hebben van een chipindustrie kan daarnaast ook een afschrikwekkend effect hebben omdat de hele wereld chips nodig heeft, zegt de onderzoeker. "Dit is het geval voor Taiwan. Het land heeft een enorme chipindustrie en deze is belangrijk voor China en de rest van de wereld." China, dat Taiwan beschouwt als opstandige provincie, zal het land daarom mogelijk minder snel aanvallen.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant