Als het kabinet femicide écht wil bestrijden moet er extra geld en capaciteit voor worden vrijgemaakt. Die oproep doet burgemeester Huri Sahin van Rijswijk. In haar stad werden in 15 maanden tijd drie vrouwen vermoord: "Dit is een nationaal probleem."

Voor de zomer werd het plan van aanpak 'Stop femicide' gepresenteerd. Dat zet onder andere in op het goed herkennen van de 'rode vlaggen' en legt de nadruk op betere samenwerking tussen Veilig Thuis, justitie en politie. "Dat plan kan niet worden uitgevoerd zonder extra middelen en capaciteit bij gemeenten", zegt Sahin. "Dat ontbreekt in dit plan."

Iedere 8 dagen femicide

Vrijwel iedere 8 dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord door een man, vaak een (ex-)partner. In het eerste jaar dat Huri Sahin burgemeester was van Rijswijk werden er twee vrouwen vermoord in de Zuid-Hollandse plaats.

Vorige maand volgde de derde: op 23 september werd de 38-jarige Paro in het portiek van haar woning door haar buurman doodgeschoten voor de ogen van haar 4-jarige zoontje. Ze was een paar jaar geleden vanuit Suriname naar Nederland verhuisd om een beter bestaan op te bouwen.

'Dit raakt de hele stad'

De dood van Paro zorgde voor grote beroering in Rijswijk, net als de twee eerdere zaken waarin vrouwen werden vermoord. Voordat Sahin als burgemeester met de moorden werd geconfronteerd, realiseerde ze zich niet dat femicide zo'n groot maatschappelijk probleem was.

"Het is echt heel destructief", zegt ze over de vrouwenmoorden. Die raken volgens haar dan ook alle inwoners van Rijswijk: "Niet alleen de vrouw die iets wordt aangedaan, maar ook de kinderen, de hele buurt en de stad."

Oproep aan vrouwen in nood

Inmiddels werken twee van haar medewerkers fulltime aan het helpen van vrouwen in nood. Die wisten de burgemeester te vinden nadat ze vrouwen die zich onveilig voelden opriep om haar te mailen. "Als je denkt: ik voel me niet veilig, maar ik weet niet wat ik kan doen, mail mij", liet Sahin hen weten.

Directe aanleiding hiervoor was de schreeuw om hulp van een vrouw die zich grote zorgen maakte over zichzelf naar aanleiding van de eerste twee moorden. Die vrouw leefde in doodsangst, vertelt Sahin. "Zij mailde mij met de vraag: 'Burgemeester help, ik ben bang dat mij iets vreselijks gaat overkomen.'" De burgemeester nodigde haar uit en samen met de politie hebben ze de vrouw kunnen helpen.

'Ik heb haar kunnen helpen'

De burgemeester bleef contact met de vrouw houden. "En na een tijdje zei ze tegen mij: 'Ik voel me weer veilig.'" De vrouw kon haar Aware-kastje - een soort noodknop - weer inleveren. "Dat was het moment voor mij dat ik dacht: ik heb haar kunnen helpen, ik wil dat alle andere vrouwen in Rijswijk die zich ook onveilig voelen, zich ergens kunnen melden."

Natuurlijk moet je bij de politie zijn of 112 bellen als er een acute situatie is, benadrukt Sahin. "Maar ik dacht: ik wil ook toegankelijk zijn voor die vrouwen die het gevoel hebben dat ze niet gehoord worden", zegt ze. De burgemeester ontvangt hele verontrustende berichten, waaronder van vrouwen die in een hele acute situatie zaten. Die nodigde ze uit, fysiek of online, en keek wat er nodig was.

Een nationaal probleem

De moord op Paro was dan ook een enorme schok, vertelt Sahin. "Juist als gemeente waarin we met de politie heel goed aan het samenwerken zijn om de problemen rond huiselijk geweld op te pakken en vrouwen aan het helpen."

"Tegelijkertijd weet je dat dit niet alleen een Rijswijks probleem is", benadrukt de burgemeester. "Het is echt een nationaal probleem, dat we met elkaar echt veel meer aandacht moeten geven en in actie moeten komen."

'Angst serieus nemen'

Sahin ziet dat vrouwen hun verhaal te vaak moeten uitleggen. "Er zijn te veel loketten." Terwijl de drempel vaak al 'gigantisch' is, naast de schaamte om hulp te zoeken. De aanpak zou daarom veel meer prioriteit moeten hebben, vindt ze. "Het vorige kabinet heeft een mooi plan gelanceerd, maar wat er nog ontbreekt is een uitvoeringsagenda met middelen.

"Als je het plan heel serieus neemt, moet je extra geld beschikbaar stellen, capaciteit beschikbaar stellen en ook aan wet- en regelgeving iets veranderen", zegt Sahin. Ze doelt bijvoorbeeld op het strafbaar stellen van zogenoemd 'intieme terreur' en psychisch geweld. "Ik wil absoluut dat dit niet nog een keer gebeurt, maar ik weet dat er andere vrouwen zijn, ook in andere gemeenten, die in angst leven. Die angst moeten we heel serieus gaan nemen."

Een derde van 55-plussers vindt hun woning te groot voor wat ze nodig hebben. Veel van hen willen wel ruimte maken voor jonge huizenzoekers, maar doorstromen blijkt lastig: 30 procent zoekt al ruim 2 jaar naar een geschikte woning.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 30.000 leden van het Opiniepanel. Onder alle ondervraagde 55-plussers zoekt 15 procent op dit moment naar een toekomstbestendige woning, en wil nog eens 27 procent dat op termijn gaan doen. Onder de 55-plussers die op dit moment te groot wonen, is dat aandeel nog groter.

'Gezinnen kunnen ruimte beter gebruiken'

Een derde (33 procent) van alle 55-plussers in het onderzoek laat weten op dit moment meer woonruimte in gebruik te hebben dan nodig. Voor de meesten van hen gaat dat om een woning van 100 vierkante meter of groter. Sommigen willen graag naar een woning met minder trappen, minder tijd kwijt zijn aan de schoonmaak, of ruimte bieden aan jonge huizenzoekers.

"Ik ben alleenstaand in een eengezinswoning, het onderhoud wordt me een beetje te veel", vertelt een gepensioneerde deelnemer. "Er zijn gezinnen die de ruimte veel beter kunnen gebruiken."

Jongeren komen ruimte tekort

Die opvatting kunnen veel jongeren beamen. Waar 55-plussers vaker woonoppervlakte over hebben, moet een vijfde (21 procent) van 18- tot en met 34-jarigen het doen met een woning die te klein is voor hun situatie. Van hen woont 40 procent momenteel in een woning van minder dan 50 vierkante meter.

"We willen eigenlijk kinderen, maar stellen dat al jaren uit omdat we geen geschikte woning kunnen vinden", laat een jongere in zo'n woning weten. "Ik ben bang dat het voor ons al te laat is tegen de tijd dat de woningmarkt weer hersteld is."

Zoektocht naar woning

Een flinke groep van 55-plussers met een te grote woning is best bereid om plaats te maken voor woningzoekende jongeren en daarbij ruimte in te leveren.

Een derde van hen (34 procent) is op dit moment al op zoek naar een woning die beter geschikt is om op latere leeftijd in te wonen. Nog eens 40 procent zou dat op termijn willen.

Minder woning, hogere huur

Toch is het voor een ruime meerderheid (85 procent) van de 55-plussers die nu op zoek zijn, lastig om iets te vinden. 30 procent geeft aan al minstens 2 jaar bezig te zijn met het vinden van de juiste woning. Zij zien weinig geschikte opties en lange wachttijden in de sociale huur, maar zouden er vaak ook financieel flink op achteruit gaan.

"Ik wil graag kleiner wonen, maar kan alleen een appartement krijgen van 1.500 euro", laat iemand weten. "Dan zou ik een tuin én ruimte inleveren voor ruim 500 euro per maand meer."

Niet iedereen wil verhuizen

Bovendien zou ongeveer een vijfde (21 procent) van 55-plussers ondanks een te grote woning helemaal niet willen verhuizen. Voor sommigen is hun woning al voldoende geschikt om ook later nog te kunnen wonen.

Anderen hebben daarvoor aanpassingen laten doen, zoals het plaatsen van een traplift of het bouwen van een badkamer op de begane verdieping om langer in hun huis te kunnen blijven.

Gehecht aan woning

Daarnaast spelen er, ook onder ouderen die hun huidige woning eigenlijk te groot vinden, sentimentele redenen mee om niet weg te willen.

Bijvoorbeeld omdat ze gehecht zijn aan hun huis of niet weg willen uit hun sociale omgeving. "Een fijne buurt en een riant huis, daar kan geen appartement tegenop", besluit een deelnemer.

Afgelopen zomer was er veel aandacht voor de situatie van de 12-jarige Mikael. Hij is in Nederland geboren maar wordt uitgezet naar Armenië, waar zijn ouders vandaan komen. Wat voor opties heeft hij nog om toch te blijven? "Einde van de rit in Nederland."