Muziektherapie kan wonderen verrichten in je hersenen

Muziek lijkt een heel directe impact op onze hersenen te hebben, op emoties, op gedrag en de vaardigheden. Muziektherapie maakt gebruik van die veelzijdigheid in het brein om mensen met psychische stoornissen, dementie of autisme te helpen.

Onze hersenen zijn een extreem ingewikkeld orgaan, legt neurowetenschapper Artur Jaschke uit. Het is een enorm netwerk waarvan verschillende onderdelen constant met elkaar communiceren. Dat is volgens Jaschke de reden waarom muziektherapie zo goed kan werken.  

'Muziek weet een sluiproute te vinden'

"Muziek weet een 'bypass' te vinden", vertelt neurowetenschapper Jaschke. "Als de verbinding tussen hersengebied A en B niet meer zo goed is, weet de muziek toch ergens een sluiproute te vinden. We hebben het hele brein nodig om muziek te begrijpen, te maken en te luisteren. Dan denkt het brein gewoon: 'Ah joh, als het die kant uit niet gaat, dan neem ik een omweggetje en kom ik er alsnog.'"

De veelzijdigheid van het brein helpt bijvoorbeeld kinderen met autisme, zoals de vijfjarige Dimo. "Met zes maanden begon Dimo te zingen, en sinds die tijd is hij gek op muziek. Maar praten kon hij met drieënhalf jaar nog steeds niet", herinnert zich Hristina Karagueorguieva, moeder van Dimo. Sinds anderhalf jaar krijgt Dimo muziektherapie bij Elsbeth Siebbeles. Zij zag in die tijd een enorme vooruitgang bij hem: "Hij zat heel erg in zichzelf, ik kon geen contact met hem krijgen. Nu is dat wel anders: Dimo praat, maakt contact met me en is veel minder angstig, bijvoorbeeld voor onverwachte geluiden."

Trauma, verstandelijke beperking en dementie

Muziektherapie werkt niet alleen bij autisme, maar ook bij mensen met een verstandelijke beperking, dementiepatiënten of mensen met een psychisch trauma. Ook beroerte-patiënten kunnen baat hebben bij muziektherapie: door te zingen kunnen sommigen een stuk makkelijker opnieuw leren spreken.  

Artur Jaschke doet onderzoek naar de helende werking van muziek: "We waren samen met muziektherapeuten bezig met een onderzoek. Er was toen een jongen bij, die keek je nooit aan. Hij was sociaal niet vaardig en hij communiceerde niet. Tijdens het luisteren naar de muziek keek hij je opeens wel twee secondes recht in de ogen aan. Op dat moment wist ik: er zit veel meer in muziek dan alleen een mooie hobby of leuke tijdsbesteding."

'Dankzij muziek zien we een weg voor hem'

De moeder van Dimo is dolblij: "Dimo zal altijd hulp nodig blijven hebben: logopedie om beter te kunnen praten en ook een speciale school, maar er zijn nu mogelijkheden. Met muziek als eerste stap zien we dat er een weg voor hem is. En dat hij, als mensen zijn hand vasthouden, deze weg kan bewandelen."  

Op 15 november 2018 wordt de documentaire Miracles of Music gepresenteerd tijdens de Dag van de Muziektherapie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Deze film van Pim Giel portretteert muziektherapeuten en hun klanten. Maar ook diverse muzikanten, waaronder zangeres Berget Lewis, jazzmuzikant Benjamin Herman, concertpianiste Klara Wurtz en wetenschapper prof. dr. Erik Scherder vertellen over de kracht van muziek en de impact daarvan op het brein en op henzelf.

Meer informatie over Miracles of Music lees je hier.