Tandpasta, make-up, voedselverpakkingen en zelfs de lucht die we inademen: zonder dat we het weten, consumeren we dagelijks veel microplastics. Uit onderzoek blijkt nu dat ze ook in onze hersenen zitten. Dit kun je ertegen doen.

"Deze kleine plastic deeltjes zijn echt overal", weet onderzoeker Emma Kasteel van het Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS), Universiteit Utrecht en MOMENTUM.

Plasticdosis in hersenen hoger

De concentratie microplastics in onze hersenen was in 2024 anderhalf keer zo hoog als 8 jaar geleden, ontdekten Amerikaanse onderzoekers, nadat ze het hersenweefsel van tientallen overleden mensen hadden geanalyseerd.

"Schokkend", noemt Kasteel die uitkomst. De hoeveelheid microplastics in onze hersenen is een stuk groter dan ze had gedacht, vertelt ze.

Meer plastic in het milieu

De toename heeft volgens Kasteel meerdere oorzaken. Onze blootstelling aan plastic is de belangrijkste. "We zien dat nog steeds elk jaar meer plastic wordt geproduceerd. Dat breekt vervolgens langzaam af. De hoeveelheid microplastics in het milieu neemt waarschijnlijk elk jaar toe."

Over de gezondheidseffecten is nog niet veel bekend. "We zien wel dat als je microplastics eet, doordat ze bijvoorbeeld in je voedsel zitten, of als je ze drinkt via het water, dat lang niet alles wordt opgenomen." Hoewel we dus een groot gedeelte weer kwijtraken, blijft er dus ook een gedeelte achter in het lichaam.

Bekijk ook

Je huis ventileren en stofzuigen

Maar hoe kunnen we onze inname van microplastics dan verminderen? "Het eerste wat ik altijd zeg, is dat blootstelling niet te voorkomen valt. Microplastics zijn echt overal. Ze zitten in de lucht die we inademen, in het voedsel dat we eten, in het water dat we drinken. Niet ademen zou dus een advies kunnen zijn, maar dat is niet zo verstandig", lacht Kasteel.

Wat volgens de onderzoeker wél kan helpen, is het ventileren van je huis en regelmatig stofzuigen, zodat stof en plastic in huis worden weggehaald.

Let op wat je koopt

Dat is niet het enige, gaat Kasteel verder. Denk bijvoorbeeld ook aan het aanpassen van je plasticgebruik. "Je kunt proberen 'single use plastics', dus plastics die je maar één keer gebruikt, te verminderen. Daarmee ga je ook nog plasticvervuiling tegen."

Maar ook het letten op het aanschaffen van cosmeticaproducten waar geen microplastics inzitten, kan helpen. Als ze er niet inzitten, staat dat op de verpakking. "Dat zijn allemaal kleine dingen die je zelf kunt doen om wat bij te dragen aan de vermindering van het aantal microplastics in het milieu."

Bekijk ook

Statiegeld en 'plastictoeslag'

Daarnaast benadrukt Kasteel het belang van wetenschappelijk onderzoek: "Het zou heel erg helpen als er meer onderzoek gedaan zou worden, zodat duidelijk wordt welke typen plastics schadelijk zijn. Verder heeft de Europese Unie nu wetten in gang gezet die microplastics in cosmetica verbieden."

Wetgeving kan ook helpen om plasticvervuiling tegen te gaan, vervolgt ze. Als voorbeeld noemt de onderzoeker het statiegeld, de extra toeslag op wegwerpplastic en het verbieden van plastic rietjes. "Hoewel ik me een wereld zonder plastic niet kan voorstellen, kan dit wel bijdragen om het aantal microplastics in het milieu terug te dringen."

Katoenen broodzak en een broodtrommel

Wat Kasteel zelf doet om plasticvermindering te stimuleren, is het meenemen van een katoenen broodzak, in plaats van brood mee te nemen in een plastic zak. "En gebruik een broodtrommel voor je lunch in plaats van elke keer in een wegwerpboterhamzakje. Voor mijn kinderen probeer ik ook glazen babyflesjes te gebruiken in plaats van plastic."

"Het is ontzettend moeilijk om helemaal zonder plastic te leven en dat lukt mij dus ook niet. Maar door je er bewust van te zijn, kan je wel wat kleine dingen doen."

Vaak stofzuigen en lunch in (metalen) trommel: dit kun je doen om zo min mogelijk microplastics binnen te krijgen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.